Dzieje rynku w Pucku

• Authors: Starski Michał

Title variants

EN

History of the Market Square in Puck

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Based on archaeological excavations of the Market Square in Puck in 2007-2010 it was possible to make an attempt at reconstructing the Market Square’s history. An interpretation of research results allowed to state that this area was not permanently settled in the prelocation period. The first cultural layers were namely related to the formation of a new settlement, with regard to a grant of the location privilege in 1348. These layers confirm a dynamic development of Puck in its initial period. The Market Square was not built-up at that time and was used for communication and trade purposes. Small-size constructions may have been situated there, with post-holes, fragments of pavements and bases of hearths being their remains. A rich assemblage of portable finds was gathered from usage layers, includingpottery vessels, as well as leather, wood and metal artefacts. The construction of the Town Hall was a significant caesura in the history of the square. The existence of the Town Hall is confirmed by sources already in 1400. In result of archaeological research, foundations of cellars and basements from three phases of existence of the site of municipal authorities were exposed and documented. The first building burnt down in the 1520s, and it was then rebuilt. The last phase is related to the enlargement of the building in the mid-18th c. The Town Hall eventually fell prey to the conflagration in 1863. It was then pulled down and the area of the square was levelled. A range of trade stalls was erected on the eastern side of the building in the late 15th c. Their existence is confirmed by portable finds, including a pan scales, styli, merchants’ weights and numerous semi-products and artefacts of non-ferrous metals. Trade stalls in the Market Square in Puck are also testified in historical sources. This premise was divided into at least three rooms, which were not connected with one another. It existed, similarly to the earliest Town Hall in Puck, until the fire in the 1520s. Then, its reconstruction was abandoned. An abundant assemblage of portable finds was gathered from the fills of the Town Hall and the stalls. It speaks of the material culture of inhabitants of Puck and the furnishings of the former site of the municipal authorities from the late 15th to the 19th c. The examination of the history of the former Town Hall and trade buildings, as well as the acquisition of the rich assemblage of finds significantly broadens our knowledge about the history of this small town in Pomerania.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2009-2010
• Volume: Tom VIII (XLIX), fasc. B
• Pages: 149-161

Contributors

author

Starski Michał

References

• KSIĘGA MIEJSKA PUCKA. .. Księga miejska Pucka za lata 1398-1623 - Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 519, nr 41.
• ALEXANDROWICZ, S., KARPUS, Z., REZMER, W., 1996, (red.) Kartografia wojskowa krajów strefy bałtyckiej XVI-XX w. Materiały konferencji naukowej, Toruń, 20-22paź¬dziernika 1994 r., Toruń.
• ANDRZEJEWSKA, A., 2004, Rynek w Bytomiu - centrum życia gospodarczego, „Archeologia Górnego Śląska” 3 (37), 64-68.
• BERING, P., 1998, Kult świętego Wojciecha w późnym średniowieczu w polskiej prowincji kościelnej, (http://www.bkpan.poznan.pl/biblioteka/JW70/wojciech.htm).
• BETLEJEWSKA, C., 2004 Rozmierzenie miast lokowanych przez Zakon krzyżacki w XIV wieku, (w:) R. Czaja i in. (red.), Archaeologia et Historia Urbana, Elbląg, 117-124.
• BISKUP, M., 1991 „Wojna pruska" czyli walka Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519-1521. U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich, olsztyn.
• BORKOWSKI, J., 2005a Wstępne wyniki badań na stan. 83, Rynek staromiejski w Białogardzie, woj. zachodniopomorskie, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne” 25, 7-20.
• BORKOWSKI, J., 2005b Sprawozdanie z wykopaliskowych badań wyprzedzających inwestycję przebudowy i modernizacji Placu Wolności - Rynek Staromiejski w Człuchowie, woj. pomorskie, Koszalin (maszynopis w archiwum Muzeum Pomorza środkowego w Koszalinie).
• BRACHMANN, H.-J., 1991, Der Markt als Keimform der mittelalterlichen Stadt - Uberlegungen zu ihrer Genese im osfrankischen Reich, (w:) H.-J. Brachmann, J. Herrmann (red.), Fruhgeschichte der europaischen Stadt, Berlin, 117-130.
• BRUSKI, K., 1998 Puck w czasach krzyżackich (1308-1466), (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 68-90.
• BUSKO, C., 2000, Drewniane kramy i urządzenia użyteczności publicznej na wrocławskim rynku, (w:) L. Kajzer i in. (red.), Archaeologia et Historia. Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Romanie Barnycz-Gupieniec, Łódź, 87-103.
• BUSKO, C., DEREŃ, M., GARBACZ-KLEMPKA, A., 2010 Konfekcjonowanie ołowiu i miedzi w krakowskiej Wielkiej Wadze, „Archaeologia ffistorica Polona” XvIII, 2-6.
• CZAJA, R., 1992a Place targowe Starego Miasta Elbląga w średniowieczu, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 359-364.
• CZAJA, R., 1992b Socjotopografia miasta Elbląga w średniowieczu, Toruń.
• CZERNER, R. 2002, Zabudowy rynków: średniowieczne bloki śródrynkowe wybranych dużych miast Śląska, Wrocław.
• DMOCHOWSKA, I., 1970 Puck (studium historyczno-urbanistyczne), Gdańsk (maszynopis w archiwum PWKZ w Gdańsku).
• DOMAŃSKA, H., 1976 Puck, woj. gdańskie. Studium historyczno-urbanistyczne, Gdańsk (maszynopis w archiwum PWKZ w Gdańsku).
• DUNIN-WĄSOWICZOWA, A., 1991, Uwarunkowania pomiarowe kształtu i wielkości średniowiecznych placów miejskich, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 341-346.
• DYBAS, B., TANDECKI, J., 1990, Statuty toruńskiego rzemiosła artystycznego i budowlanego z XVI-XVIII w., Warszawa-Toruń.
• GĄSIOROWSKI, E., 1965 Rynek i ratusz chełmiński, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 10/1, 3-29.
• GIERSZEWSKI, A., 1966 Struktura gospodarcza ifunkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII w., Gdańsk.GOLIŃSKI, M, 1997, Socjotopografiapóźnośredniowiecznego Wrocławia, Wrocław.
• GRĘZAK, A., 2010 Katalog zwierzęcych szczątków kostnych z działki 122 i 152, pl. Wolności, Warszawa (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• GROFFIK, A., 2007, Wyniki badań georadarowych na puckim rynku, Wrocław (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• GROTH, A., 1998a Czasy Rzeczpospolitej szlacheckiej, (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 91-130.
• GROTH, A., 1998b Gospodarka, (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 143-167.
• GROTH, A., 2005 Z dziejów puckich ratuszy, „Zapiski Puckie” 4/2005, 23-27.
• HOFFMANN, V., 2005 Marktplatze - Mittelpunkte stadtischen Lebens, (w:) H.Jons, F. Luth, H. Schafer (red.), Archaologie unter demStrassenpflaster. 15 Jahre Stadtkernarchaologie in Mecklenburg-Vorpommern, Schwerin, 179-180.
• JAKIMOWICZ, T., 1997, Ratusz jako miejsce kulturowe, (w:) S. Latour (red.), Ratusz w miastach północnej Europy, Gdańsk, 37-48.
• KARWASIŃSKA, J., 1956 Drzwi gnieźnieńskie a rozwój legendy o św. Wojciechu, (w:) J. Karwasińska (red.), Drzwi gnieźnieńskie, t. I, Wrocław, 20-41
• KIEŁBIK, J., 2007, Miasta warmińskie w latach 1466-1772. Samorząd, społeczeństwo, gospodarka, Olsztyn.
• KLONDER, A., [ b.r.] Archiwalia do dziejów Pucka (XIV-XX w.), (maszynopis w Archiwum Państwowym w Gdańsku, sygn. 519).
• KOZAKIEWICZ, P., 2007, Makroskopowe rozpoznanie rodzajów drewna z obiektów pozyskanych w trakcie badań archeologicznych na terenie średniowiecznego miasta w Pucku, Warszawa (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego Średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• KRASNOWOLSKI, B, 2004, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, Część I - Miasta Ziemi Krakowskiej, chronologia procesów osadniczych i typologia układów urbanistycznych, Kraków.
• KURDWANOWSKI, M., 2007, Zagospodarowanie przestrzenne przyrynkowej działki miejskiej przy Placu Wolności 15 w Pucku na podstawiebadań archeologicznych, „Zapiski Puckie” 8/2009, 75-79.
• KUROWSKA, J., KRÓL, D., 1998 Pradzieje, (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 11-35.
• LABUDA, G., 1947 Sw. Wojciech w literaturze i legendzie, (w:) Z. Bernacki i in. (red.), Święty Wojciech 997-1947. Księga pamiąt¬kowa, Gniezno, 94-114.
• MIKULSKI, J., 1997 Topografia i hodonomastyka Nowego Miasta Torunia w XIV-XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 62/1, 7-38.
• MILEWSKA, M., KRUPPE, J., 2002, Nowe dane do dziejów osadnictwa wczesnośredniowiecznego w Pucku (województwo pomorskie),, Archaeologia Historica Polona” XIII, 221-230.
• MŁYNARSKA-KALETYNOWA, M., 2006 O procesach lokacyjnych miast w Europie Środkowo-Wschodniej, (w:) C. Buśko, M. Goliński, B. Krukiewicz (red.), Procesy lokacyjne miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Wrocław, 9-17.
• MORAWSKI, Z., 1992, Funkcje religijne placów miejskich w średniowiecznej Polsce, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 295-303.
• NAWROLSKI, T. 1992 Średniowieczny plac rynkowy Starego Miasta w Elblągu, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 365-376.
• PASZKIEWICZ, B., 2008 Monety z badań w Pucku w latach 2007-2008, Warszawa (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• PELA, W., 1992 Rynek w Pułtusku w świetle źródeł archeologicznych, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 347-358.
• PIEKARSKI, J., 1998, Od kolonii do Krakowa. Przemiana topografii wczesnych miast, Wrocław.
• PISKORSKI, J.M., 1998, Średniowieczne osadnictwo niemieckie na południowym wybrzeżu Bałtyku, (w:) H. Manikowska, A. Bartoszewicz, W. Fałkowski (red.), Aetas Media, Aetas Moderna. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa, 222-230.
• PUDEŁKO, J., 1959 Rynki w planach miast Śląska, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 4, 235-262.
• RĘBKOWSKI, M., 1995 Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu, Kołobrzeg.
• ROSŁANOWSKI, T., 1982, Markt undStadt im fruh- und hochmittelalterlichen Polen, (w:) B. Diestelkamp (red.), Beitrage zum hochmittelalterlichen Stadtwesen, Stadteforschung A/11, Koln-Wien, 196-207.
• SAMSONOWICZ, H., 1992 Dobre i złe dzielnice małych miast w Polsce wXVI-XVII w., (w:) E. Dubas-Urwanowicz (red.), Miasto, region, społeczeństwo. Studia ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, Białystok, 31 -37.
• SCHLESINGER ,W., 1973 Der Markt als Fruhform der deutschen Stadt, (w:) H. Jankuhn, W. Schlesinger, H. Steuer (red.), Vor- und Fruhformen der europaischen Stadte im Mittelalter, 1.1, Gottingen, 262-293.
• SCHULTZ, F., 1907 Geschichte des Kreises Putzig und Neustadt, Gdańsk, 89-94.
• SIKORKA-ULFIK,J., 1970 Materiały z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na Starym Rynku w Poznaniu w roku 1964, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 21, 183-218.
• STARSKI, M. 2009 Średniowieczne i nowożytne umocnienia miejskie Pucka w świetle wyników dotychczasowych badań archeologicznych, (w:) H. Paner, M. Fudziński, Z. Borcowski (red.), Stan badań archeologicznych miast w Polsce, Gdańsk, 129-150.
• STARSKI, M., 2010a Archeolog w piwnicach czyli o wykopaliskach w dawnej Oberży Pod Złotym Lwem, „Zapiski Puckie” 9/2010,24-30.
• STARSKI, M., 2010b, Badania archeologiczne rynku w Pucku. Plac Wolności (działka 122 i 152), (w:) Średniowieczne miasto lokacyjne w Pucku w świetle badań archeologiczno-architektonicznych, Warszawa (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• STĘPIEŃ, W., 1998, Wczesnośredniowieczny port w Pucku, (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 36-54.
• ŚLIWIŃSKI, B , 1998, Dzieje Pucka w świetle najstarszych źródeł pisanych (do 1308 r.), (w:) A. Groth (red.), Historia Pucka, Gdańsk, 55- 68.
• ŚLIWIŃSKI, B , 2009 Początki Gdańska. Dzieje ziem nad zachodnim brzegiem Zatoki Gdańskiej w Ipołowie X wieku, Gdańsk.
• ŚWIĘCICKI-TARASIŃSKI, A., 2002, Badania archeologiczne rynku w Pilicy, województwo śląskie, (w:) E. Tomczak (red.), Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2001-2002, Katowice, 214-220.
• TYSZKA, P., 1998, Obraz przestrzeni miejskiej Krakowa XIV-XV wieku w świadomości jego mieszkańców, Lublin.
• URBAŃCZYK, P., 1992 Plac miejski - skutek czy warunek powstania miasta, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3,283-288.
• WALENTA, K., 2003 Co przechowała ziemia w Chojnicach, (w:) K. ostrowski (red.), Dzieje Chojnic, Chojnice, 36-45.
• WAŻNY, T., 2007, Analiza dendrochronologiczna drewna z Pucka Miasta (próbki z 2007 r.), Toruń (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• WAŻNY, T., 2008, Analiza dendrochronologiczna drewna z rynku w Pucku (seria z 2008 r.), Toruń (maszynopis w archiwum Zakładu Archeologii Późnego średniowiecza i Czasów Nowożytnych IA UW).
• WIESIOŁOWSKI, J., 1982 Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań.
• WIESIOŁOWSKI, J., 1992 Funkcje placów miejskich w późnośredniowiecznej aglomeracji poznańskiej, „Kwartalnik historii Kultury Materialnej” XL/3, 325-332.
• WOŹNIAK, M., 1997, Ratusz Staromiejski w Toruniu. Dzieje - architektura - adaptacja, (w:) S. Latour (red.), Ratusz w miastach północnej Europy. Materiały z sesji Ratusz w miastach nadbałtyckich, Gdańsk, 157-174.
• WYROBISZ, A., 2010 Układ przestrzenny miasta jako źródło historyczne, (w:) A. Bartoszewicz i in. (red.), Świat średniowiecza. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi, Warszawa, 163-172.
• ZARĘBSKA, T., 1997 Kontekst urbanistyczny ratusza Głównego Miasta w Gdańsku, (w:) S. Latour (red.), Ratusz w miastach północnej Europy. Materiały z sesji Ratusz w miastach nadbałtyckich, Gdańsk, 68-70.
• ZLAT, M., 1997 Ratusz - zamek mieszczan. Symbolika typu architektonicznego i jego form, (w:) S. Latour (red.), Ratusz w miastach północnej Europy. Materiały z sesji Ratusz w miastach nadbałtyckich, Gdańsk, 13-36.