W obronie sprawiedliwości: Eleonora Kalkowska (1883-1937) – między Warszawą a Berlinem

• Authors: Joanna Ławnikowska-Koper

Title variants

EN

In Defence of Justice: Eleonora Kalkowska (1883-1937)—between Warsaw and Berlin

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szkic poświęcony polsko-niemieckiej aktorce i pisarce Eleonorze Kalkowskiej jest przyczynkiem do szerszej recepcji jej twórczości w Polsce. Autorka podejmuje próbę uporządkowania dotychczasowego stanu badań w Niemczech i w Polsce. Następnie wskazuje na rozwój artystyczny Kalkowskiej: od poezji miłosnej (Die Oktave, 1912) przez lirykę antywojenną (Der Rauch des Opfers, 1916) aż po dramat społeczny okresu międzywojennego (Josef, Zeitungsnotitzen, 1932), którego jest wybitną przedstawicielką. Podkreślona zostaje ponadnarodowa wartość pisarstwa tworzącej po niemiecku Kalkowskiej, którego istotą pozostaje idea sprawiedliwości społecznej i obrona człowieczeństwa jednocześnie z pozycji humanistycznych, chrześcijańskich i feministycznych.

EN

The study devoted to the forgotten Polish-German actress and writer, Eleonora Kalkowska, is a contribution to the reception of her works. The author makes an attempt to order the current state of the research in both Germany and Poland. Consequently, she depicts Kalkowska’s artistic development: from love poetry (Die Oktave, 1912), through anti-war lyrics (Der Rauch des Opfers, 1916), up to social drama of the in-between-the-wars period (Josef, Zeitungsnotitzen, 1932), of which Kalkowska is an eminent representative. Transnational quality of her works has been noticed here, whose most important idea is social justice and defense of humanity. The uniqueness of her writing is characterized by the form and manner of realizing her artistic mission, both from a humanistic, Christian and woman’s perspective.

Keywords

PL

Eleonora Kalkowska; literatura polsko-niemiecka; poezja antywojenna; dramat społeczny; literatura zaangażowana; literatura kobiet

EN

Eleonora Kalkowska; Polish-German literature; anti-war poetry; social drama; engaged literature; female literature

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2015
• Volume: 63
• Issue: 5: Neofilologia
• Pages: 143-158

Contributors

author

Joanna Ławnikowska-Koper

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

References

• Binder, Hans-Otto. „Zum Opfern bereit: Kriegsliteratur von Frauen”. W: Kriegserfahrungen. Studien zur Sozial- und Mentalitätsgeschichte des Ersten Weltkrieges. Red. Gerhard Hirschfeld, Gerd Krumeich, Dieter Langewiesche i Hans-Peter Ullmann. (Schriften der Bibliothek für Zeitgeschichte; N.F. 5). Essen: Klartext Verlag, 1997.
• Boy Żeleński, Tadeusz. „Kalkowska. Sprawa Jakubowskiego”. W: Flirt z Melpomeną. Wieczór dziewiąty i dziesiąty. Pisma t. 23, 101–107. Warszawa: PIW, 1965.
• Deutsche Dramatiker des 20. Jahrhunderts. Red. Alo Allekamper i Norbert Otto Eke. Berlin: Erich Schmidt, 2000.
• Drewniak, Bogusław. Polsko-niemieckie zbliżenia w kręgu kultury 1919-1939. Studia, szkice, sylwetki. Gdańsk: Nordpol, 2005.
• Haarmann, Hermann. Erwin Piscator und die Schicksale der Berliner Dramaturgie. Nachträge zu einem Kapitel deutscher Theatergeschichte. München: Wilhelm Fink, 1991.
• Herbert, Zbigniew. „Eleonora Kalkowska”. Twórczość 1972, nr 7: 156.
• Hernik Spalińska, Jagoda. „Eleonora Kalkowska – przywracanie pamięci”. W: Eleonora Kalkowska. Sprawa Jakubowskiego. Doniesienia drobne. Dramaty, 3–21. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2005.
• Jung, Peter. Erwin Piscator. Das politische Theater. Ein Kommentar. Berlin: Nora, 2007.
• Kalkowska, Eleonora. „Dlaczego zostałam dramatopisarką?”. Przeł. B. Bernhardt. W: Eleonora Kalkowska. Sprawa Jakubowskiego. Doniesienia drobne. Dramaty, 19–21. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2005.
• Kalkowska, Eleonora. „Polen und Deutschland (Randglossen zur Psychologie beider Völker)”. W: Die ewige Revolution. Red. Siegfried Kawerau, 242–245. Berlin: C.A. Schwetschke und Sohn, 1925.
• Klabund (Alfred Henschke). Deutsche Literaturgeschichte in einer Stunde. Von den ältesten Zeiten bis zur Gegenwart. Hamburg: Textem, 2006.
• Pinthus, Kurt. Menschheitsdämmerung. Hamburg: Rowohlt, 1970.
• Populäre Kriegslyrik im Ersten Weltkrieg. Red. Nicolas Detering, Michael Fischer i Aibe-Marlene Gerdes. Münster: Waxmann, 2013.
• Sierotwiński, Stanisław. „Eleonora Kalkowska”. W: Polski Słownik Biograficzny, tom XI/4, z. 51, 482–484. Warszawa: PAN, 1965.
• Szewczyk, Grażyna Barbara. Hermann Buddensieg, Tłumacz, wydawca „Mickiewicz Blätter”, popularyzator literatury polskiej w Niemczech, [stan 2.12.2014] http://www.studiapolskie.us. edu.pl/wirtualna_katedra/lit_pol_w_swiecie_t1/28Szewczyk.pdf.
• Trapp, Agnes. Die Zeitstücke von Eleonora Kalkowska. Martin Meidenbauer. München: Metzler, 2009.
• Węgrzyniak, Rafał. „Eleonora Kalkowska”. Zeszyty Literackie 93, 1 (2006): 220.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2015.63.5-10