Trauma rozwojowa u dzieci – perspektywa neurorozwojowa

• Authors: Klecka Małgorzata , Palicka Iwona

Title variants

EN

Child's trauma - neurodevelopmental perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zakłócenia procesu rozwoju w okresie prenatalnym mogą doprowadzić do wrodzonych i nabytych dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego oraz zaburzeń neurorozwojowych, takich jak opóźniony lub zaburzony rozwój mowy, niedojrzałość neuromotoryczna (dysfunkcje rozwoju odruchowości), zaburzenia przetwarzania sensorycznego, dysfunkcje przetwarzania słuchowego, zaburzenia z grupy FASD, całościowe zaburzenia rozwoju, nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenia uwagi, swoiste zaburzenia umiejętności szkolnych, swoiste zaburzenia koordynacji ruchowej oraz dyspraksja. Traumatyzujące wydarzenia, takie jak odrzucenie, porzucenie, zaniedbanie, zerwanie więzi biologicznej, powodują trwale skutki w neurofizjologicznym rozwoju dziecka. U dzieci doświadczających wczesnej traumy dochodzi do dysregulacji osi przysadka-podwzgórze-nadnercza w postaci większej reaktywności lub ciągłego reagowania. Rozregulowane, nietypowo reagujące na bodźce niemowlęta i dzieci stanowią duże wyzwanie dla opiekunów, którzy nie rozumieją ich reakcji i nie potrafią się do nich odpowiednio dostroić, przez co mogą powodować kolejne traumy (o charakterze traumy relacyjnej), co nasila rozregulowanie dziecka. Autorki przedstawiają mechanizmy i długofalowe skutki traumy rozwojowej, koncentrując się głównie na obszarze rozwoju sensomotorycznego.

EN

Disorders of the development process in the prenatal period may lead to inborn and acquired dysfunctions of the central nervous system and neurodevelopmental disorders such as: delayed or disturbed speech development, neuromotor immaturity (dysfunctions of reflex development), sensory processing disorders, auditory processing dysfunctions, FASD, developmental disorders, psychomotor hyperactivity, attention disorders, specific learning disorders, motor coordination difficulties, dyspraxia. Traumatizing events such as rejection, abandonment, neglect, broken biological bond have lasting effects on the child’s neurophysiological development. Children experiencing early trauma have an unbalanced HPA axis in the form of increased reactivity or continuous response. Disregulated, abnormally responsive to stimuli, infants and children are a big challenge to caregivers who do not understand their reactions and cannot adjust to them properly may cause further traumas (of a relational trauma character), which exacerbates child maladjustment. The authors present the mechanisms and long-term effects of the developmental trauma, focusing mainly on the area of sensomotor development.

Keywords

PL

trauma; trauma rozwojowa; trauma prenatalna; opóźnienie neurorozwojowe

EN

trauma; developmental trauma; prenatal trauma; neuromotor immaturity

• Publisher: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
• Journal: Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
• Year: 2018
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 26 - 37

Contributors

author

Klecka Małgorzata

• Ośrodek Fastryga, Lędziny
• Fundacja Fastryga, Lędziny

author

Palicka Iwona

• Centrum Stymulacji Rozwoju Dziecka, Poznań

References

• Ayres, A. J. (2015). Dziecko a integracja sensoryczna. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Berger, D. (2012). Primitive Reflexes and Righting Reactions A Look Through the Lens of Survival, Emotions and Memory (A Work In Progress). Pobrane z: https:// daveberger.net/.
• Brazelton, T. B., Sparrow, J. D. (2014). Uspokajanie dziecka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Brennan, K. A., Shaver, P. R., Tobey, A. E. (1991). Attachment styles, gender and parental problem drinking. Journal of Social and Personal Relationships, 8(4), 451–466.
• Dunn, W. (2013). Życie pełne bodźców. Warszawa: ReHouse. Gerhardt, S. (2010). Znaczenie miłości. Jak uczucia wpływają na rozwój mózgu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Klecka, M., Palicka, I. (2009). Uwaga – problem. Pierwsza pomoc dla dzieci i młodzieży z poalkoholowymi zaburzeniami rozwoju FASD. Warszawa: Fundacja Batorego.
• Kline, M. (2016). Materiały szkoleniowe dla uczestników warsztatów „Trauma oczami dziecka”. Wrocław: Instytut Terapii Psychosomatycznej.
• van der Kolk, B. A. (2018). Strach ucieleśniony Mózg, umysł i ciało w terapii traumy. Warszawa: Czarna Owca.
• Levine, P. A., Kline, M. (2006). Trauma Through a Child’s Eyes: Awakening the Ordinary Miracle of Healing. Berkeley, CA: North Atlantic Books & Lyons – Colorado, CO: ERGOS Institute Press.
• Levine, P.A., Frederick A. (2012): Obudźcie tygrysa. Leczenie traumy. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
• Levine, P. A. (2017). Trauma i pamięć. Praktyczny przewodnik do pracy z traumatycznymi wspomnieniami. Warszawa: Czarna Owca.
• Levy, K.N., Meehan, K.B., Weber, M., Reynoso, J., Clarkin, J.F. (2005). ”Attachment and borderline personality disorder: implications for psychotherapy”. Psychopathology. 38 (2): 64–74.
• doi:10.1159/000084813
• Materiały szkoleniowe dla studentów 3-letniego szkolenia terapeutycznego Somatic Experiencing® SE Terapia Traumy. (2013).
• Miller, L., Hanft, B. E., Lane, S. J. (2000). Toward a Concensus in Terminology in Sensory Integration Theory and Practice: Part 1: Taxonomy of Neurophysiological Processes. American Occupational Therapy Association, 23, 1, 1–4.
• Miller, L. J. (2016). Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego? Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Newton, P. R. (2016). Recognizing Childhood Trauma Symptoms. Pobrane z: http://www. steampoweredfamily.com/brains/recognizing-signs-childhood-trauma/.
• Palicka, I., Śmigiel, R., Pesz, K., Janas-Kozik, M., Klecka, M. (2016). Diagnostyka FASD według 4-cyfrowego Kwestionariusza Diagnostycznego S. Astley – znaczenie badania neuropsychologicznego. Pediatria, 13(1), 173–181.
• Palicka, I., Klecka, M., Przybyło, J. (2017). Zaburzenia neurorozwojowe i ich wpływ na kształtowanie się przywiązania, na przykładzie dzieci z FAS/FASD – teoretyczne implikacje w praktyce klinicznej pracowników Fundacji Fastryga (reprint). W: K. Lubiewska (red.), Przywiązanie. Związki intymne, osobowość oraz problematyka kliniczno-terapeutyczna (s. 164–181). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
• Perry, B. D. (2008). Child Maltreatment: A Neurodevelopmental Perspective on the Role of Trauma and Neglect in Psychopathology. Child and Adolescent Psychopathology, 2008, 93–129.
• Perry, B. (2013). Brief: Reflections on childhood, trauma and society. The Child Trauma Academy Press. Stock-Kranowitz, C. (2012). Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzanie sensorycznego – rozpoznawanie i postępowanie. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Whitcomb, D. A., Carrasco, R. C., Neuman, A., Kloos, H. (2015). Correlational Research to Examine the Relation Between Attachment and Sensory Modulation in Young Children. American Journal of Occupational Therapy, 69, 1–8.
• Wiśniewska, M. (2012). Diagnostyka zaburzeń procesów integracji sensorycznej u małych dzieci. Pediatria Polska, 87, 278–285.
• Zarnegar, Z., Hambrick, E. P., Perry, B. D., Azen, S. P., Peterson, C. (2016). Clinical improvements in adopted children with fetal alcohol spectrum disorders through neurodevelopmentally informed clinical intervention: Apilot study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 21(4), 551–567. DOI: 10.1177/1359104516636438.