Instrumenty prawne obstrukcji parlamentarnej

• Authors: Mróz Remigiusz

Title variants

EN

Legal means of filibustering

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niniejsze opracowanie stanowi próbę analizy zjawiska obstrukcji parlamentarnej pod kątem narzędzi prawnych, które pozostając w dyspozycji parlamentarzystów, służą zakłócaniu prac legislacyjnych. Prawo do takowego działania wynika z samej istoty opozycji i stanowi ostateczną formę sprzeciwu, nie wkraczającą w sferę bezprawnego działania. Zjawisko to powszechne jest we wszystkich rozwiniętych systemach demokratycznych, gdzie praktyka parlamentarna bądź regulaminy wewnętrzne izb dopuszczają możliwość zakłócania prac parlamentu, nie penalizując tego procederu. Jednocześnie, w artykule omówione zostały instrumenty, które w zamierzeniu ograniczać mają występowanie tego przejawu działalności parlamentarzystów, zaś najobszerniej potraktowany został przykład Senatu USA, który może być uznany zarówno za kolebkę dzisiejszej formy obstrukcji parlamentarnej, jak i kraj pionierski w kwestii wprowadzania restrykcji w tym względzie. Autor porusza również kwestię samego zjawiska obstrukcji, jako immamentnie związanego z pluralizmem politycznym i będącego przejawem realizowania konstytucyjnych funkcji opozycji. Wysuwa również tezę, iż działanie to samo w sobie nie powinno być ex ante traktowane jako niekorzystny element systemu politycznego, gdyż pozytywny lub negatywny efekt jego występowania zależny jest od danych okoliczności, na które składają się m.in. kultura i tradycja parlamentarna oraz zakres władzy, jaka skupiona jest w organach ustawodawczych. Szczególna uwaga poświęcona została instrumentom prawnym, które obecne są w polskim systemie prawa konstytucyjnego i pozwalają na próbę paraliżowania procedury ustawodawczej. Dotyczy to zarówno sytuacji hipotetycznych, jak i doświadczeń parlamentarnych w tym względzie, które miały miejsce w ostatnim czasie.

EN

This article aims at an attempt to analyze the phenomenon of filibustering, with respect to the legal means used by members of parliament to disturb the legislative procedure. The right to such action stems from the essence of the political opposition itself and can be construed as a last resort in the area of expressing objections to the actions of the majority, while not being illegal. Filibustering is a common phenomenon in all of the well-developed, democratic political systems, which do not penalize such action, moreover, in which the parliamentary tradition or the internal provisions of parliamentary statutes create an opportunity to legally disturb the legislative process.

Keywords

PL

obstrukcja parlamentarna; legislacja; parlament,

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2012
• Issue: 3 (11)
• Pages: 181-198

Dates

published

2012-09-30

Contributors

author

Mróz Remigiusz

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

References

• Bell L. C., Filibustering in the U.S. Senate, Amherst 2011
• Bell L. C., Overby L. M., Rational Behaviour or the Norm of Cooperation? Filibustering Among Retiring Senators, "The Journal of Politics", 2004, nr 66
• Beth R. S. i in., Filibusters and Cloture in the Senate, Waszyngton 2010
• Binder S. A., Minority Rights, Majority Rule: Parisanship and the Development of Congress, Cambridge 1997
• Davis C. M. i in., Proposals to Change the Operation of Cloture in The Senate, Waszyngton 2010
• Dion D., Turning the Legislative Thumbscrew. Minority Right and Procedural Change in Legislative Politics, Michigan 2001
• Dziemidok-Olszewska B., Odpowiedzialność polityczna rządu w III Rzeczypospolitej Polskiej i V Republice Francuskiej, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2012, nr 2
• Garlicki L., Polskie Prawo Konstytucyjne, Warszawa 2011
• Gold M. B., Senate Procedure and Practice, Lanham 2004
• Koger G., Filibustering. A Political History of Obstruction in the House and Senate, Chicago 2010
• Krajewska E., Pozycja ustrojowa marszałka sejmu - wybrane problemy, [w:] Parlamentaryzm Zasadą Ustrojową Rzeczypospolitej Polskiej, red. B. Widła, Ł. Wieczorek, Kraków 2009
• Lewis D. C., Majority Rule: Direct Democracy and Minority Rights, Ann Arbor 2008
• Loewenstein K., The Governance of Rome, Haga 1973
• Nippel W., Public Order in Ancient Rome, Cambridge 1995
• Patuszko G., Stanowisko ustrojowe marszałka Sejmu a prawa opozycji parlamentarnej, "Przegląd Sejmowy" 2009, nr 2
• Patyra S., Prawnopolityczne instrumenty oddziaływania rządu na proces ustawodawczy w systemie rządów parlamentarnych na przykładzie Wielkiej Brytanii i Francji, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego", 2010, nr 2
• Pawłowski S., Obstrukcja parlamentarna jako forma walki politycznej opozycji, "Przegląd Sejmowy", 2003, nr 4
• Sajó A., The Republic of Hungary, [w:] Constitutional Law of 10 EU Member States: The 2004 Enlargement, red. C. Kortmann, J. Fleuren, W. Voermans, Alphen aan den Rijn 2006
• Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2007
• Scheuerman W. E., Between the Norm and The Exception: The Frankfurt School and the Rule of Law, MIT Press: Cambridge 1994
• Siemieński F., Prawo Konstytucyjne, Poznań 1976
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz., Warszawa 2009
• Trantas G. i in., Greece: "Rationalizing" Constitutional Powers in a Post-dictatorial Country, [w:] Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies, red. K. Ström, W. C. Müller, T. Bergman, Oxford 2003
• Wawro G. J., Schickler E., Filibuster. Obstruction and Lawmaking in the U.S. Senate, Princeton 2006
• Witkowski Z., Geneza i istota obstrukcji parlamentarnej, "Acta Iuridica Olomucensia", 2009, nr 2

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2012.03.08