Stan i perspektywy wykorzystania dawnych słowników przekładowych w syntezach historycznojęzykowych (na materiale leksykonów polsko-łacińskich)

• Authors: Lenartowicz-Zagrodna Anna

Title variants

EN

The state and prospects of use of old translation dictionaries in syntheses of the history of the Polish language (on the material of Polish-Latin lexicons)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do czasu wydania pierwszego słownika języka polskiego Samuela Lindego ukazało się kilkadziesiąt leksykonów przekładowych, w których polszczyzna raz stawała w pozycji języka wyjściowego, innym razem – docelowego. Liczba i różnorodność tego typu publikacji powinny czynić z nich ważki dla badacza historii polszczyzny materiał. Przegląd wybranych podręczników do historii języka polskiego przynosi jednak spostrzeżenie, że tkwiący w słownikach potencjał wykorzystywany jest w ograniczonym zakresie. W artykule autorka stara się dowieść, że leksykony przekładowe są równowartościowym względem innych tekstów źródłem do snucia ogólnej refleksji o dziejach polszczyzny. Tezę ilustruje przykładami z zakresu wariantywności grafii, rozwoju systemu językowego, świadomości językowej i zjawisk historyczno-kulturowych.

EN

By the time the first dictionary of the Polish language by Samuel Linde was published, several dozen translation lexicons had been published, in which the Polish language was once in the position of the initial language, and other times – the target language. The number and variety of such dictionaries should make them important material for a researcher of the history of the Polish language. However, a review of selected textbooks of the history of the Polish language shows that the potential of dictionaries is not used enough. The article strives to prove that translation lexicons are a source of equal value in relation to other texts for building a general reflection on the history of the Polish language. This hypothesis is illustrated with examples from the field of graphical variability, the development of the language system, linguistic awareness and historical and cultural phenomena.

Keywords

PL

historia polszczyzny; dzieje leksykografii polskiej; syntezy historycznojęzykowe; słowniki polsko-łacińskie

EN

history of the Polish language; history of Polish lexicography; textbooks on the history of the Polish language; Polish-Latin dictionaries

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2023
• Volume: 103
• Issue: 1
• Pages: 99-111

Contributors

author

Lenartowicz-Zagrodna Anna

• Uniwersytet Łódzki

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.00145