Pozycja prezydenta w systemach politycznych krajów pokomunistycznych a fragmentacja systemu partyjnego

• Authors: Wojciech Rafałowski

Title variants

EN

The Role of a President in Political Systems of Post-Communist Countries and the Party System Fragmentation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szeroki zakres uprawnień władczych prezydenta i powszechne wybory szefa państwa to najważniejsze komponenty prezydenckiego modelu ustrojowego. Chociaż te dwa aspekty systemu rządów są ze sobą logicznie powiązane i ich występowanie jest empirycznie skorelowane, to mają one sprzeczne konsekwencje dla liczby partii w systemie politycznym. Hipoteza głosi, że silni prezydenci poprzez swoje nieformalne wpływy wspierają własne zaplecze polityczne, co prowadzi do koncentracji głosów wyborców. Z drugiej strony wybory powszechne to okazja do wyłaniania się nowych liderów i budowania przez nich politycznego zaplecza, co sprzyja powstawaniu nowych ugrupowań i prowadzić może do zwiększenia fragmentacji systemu partyjnego. Niniejszych artykuł prezentuje empiryczne potwierdzenie wymienionych hipotez wykorzystując ilościowe dane o wyborach, które odbyły się w krajach pokomunistycznych.

EN

The presidential powers and the direct elections of the head of the state are two crucial components of presidentialism. Despite the two elements being logically and empirically correlated, they can lead to contradictory consequences for the number of parties in a polity. Strong presidents may use their informal influences to support their own political milieu and to encourage the concentration of votes. On the other hand direct election of the president allows all the candidates to establish and promote their own parties and help them in gaining support in elections that might lead to greater fragmentation. In this paper I confirm the aforementioned hypotheses testing the independent effects of presidential prerogatives and the mode of election on the number of parties at the electoral level using data from post-communist countries.

Keywords

PL

prezydent; wybory parlamentarne; fragmentacja systemu partyjnego; powszechne wybory prezydenckie

EN

president; parliamentary election; party system fragmentation; direct presidential election

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 4(219)
• Pages: 79-100

Contributors

author

Wojciech Rafałowski

• Instytut Socjologii UW, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Amorim Neto, Octavio i Gary W. Cox. 1997. Electoral Institutions, Cleavage Structures, and the Number of Parties. „American Journal of Political Science” 41 (1): 149–174.
• Armingeon, Klaus i Romana Careja. 2007. Comparative Data Set for 28 Post-Communist Countries, 1989–2007. Berno: Institute of Political Science, University of Bern.
• Blais, André i R. Ken Carty. 1988. The Effectiveness of the Plurality Rule. „British Journal of Political Science” 18(4): 550–553.
• Blondel, Jean. 1968. Party Systems and Patterns of Government in Western Democracies. „Canadian Journal of Political Science / Revue canadiénne de sciénce politique” 1(2): 180–203.
• Brambor, Thomas, William Roberts Clark i Matt Golder. 2006. Understanding Interaction Models: Improving Empirical Analyses. „Political Analysis” 14: 63–82.
• Campos, Nauro F. i Vitaliy S. Kuzeyev. 2007. On the Dynamics of Ethnic Fractionalization. „American Journal of Political Science” 51(3): 620–639.
• Carey, John M. 2008. Presidential versus parliamentary Government. W: C. Menard i M. M. Shirley (red.). Handbook of New Institutional Economics. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, s. 91–122.
• Chhibber, Pradeep K. i Ken Kollman. 2004. The Formation of National Party Systems: Federalism and Party Competition in Canada, Great Britain, India and the United States. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Clark, William R. i Matt Golder. 2006. Rehabilitating Duverger’s Theory. Testing the Mechanical and Strategic Modifying Effects of Electoral Laws. „Comparative Political Studies” 39(6): 679–708.
• Clark, Terry D. i Jill N. Wittrock. 2005. Presidentialism and the Effect of Electoral Law in Postcommunist Systems: Regime Type Matters. „Comparative Political Studies” 38(2): 171–188.
• Coppedge, Michael. 1997. District Magnitude, Economic Performance, and Party-System Fragmentation in Five Latin American Countries. „Comparative Political Studies” 30(2): 156–185.
• Cox, Gary W. 1997. Making Votes Count. Strategic Coordination in the World’s Electoral Systems. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dahl, Robert (red). 1968. Political Opposition in Western Democracies. New Heaven–London: Yale University Press.
• Duverger, Maurice. 1954. Les Partis Politique. Paris: Libraire Armand Colin.
• Filippov, Mikhail, Peter Ordeshook i Olga Shvetsova. 1999. Party Fragmentation and Presidential Elections in Post-Communist Countries. „Constitutional Political Economy” 10: 3–26.
• Frye, Timothy. 1997. A Politics of Institutional Choice: Post-Communist Presidencies. „Comparative Political Studies” 30(5): 523–552.
• Geys, Benny. 2006. District Magnitude, Social Heterogeneity and Local Party System Fragmentation. „Party Politics” 12: 281–297.
• Golder, Matt. 2006. Presidential Coattails and Legislative Fragmentation. „American Journal of Political Science” 50(1): 34–48.
• Grabowska, Mirosława. 2004. Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Haggard, Stephan i Robert R. Kaufman. 1995. The Political Economy of Democratic Transitions. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Haman, Jacek. 2004. Demokracja, decyzje, wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Herbut, Ryszard. 2008. Podziały socjopolityczne w Europie Zachodniej. Charakter i struktura. W: A. Antoszewski i R. Herbut (red.). Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 67–90.
• Horowitz, Shale i Eric C. Browne. 2005. Sources of Post-Communist Party System Consolidation. Ideology Versus Institutions. „Party Politics” 11(6): 689–706.
• Howe, Philip J. 2010. Electoral Institutions and Ethnic Group Politics in Austria, 1867–1914. „Nationalism and Ethnic Politics” 16: 164–191.
• Jasiewicz, Krzysztof i Radosław Markowski. 2006. Conclusions: What Has Been Founded by the 1991 and 1993 Elections? W: Tychże, The 1991–1993 Elections to the Polish Sejm. Warszawa: Sigma, s. 151–162.
• Jones, Mark P. 1994. Presidential Election Laws and Multipartism in Latin America. „Political Research Quarterly” 47(1): 41–57.
• Jones, Mark P. 1999. Electoral Laws and the Effective Number of Candidates in Presidential Elections. „The Journal of Politics” 61(1): 171–184.
• Kaufman, Robert R. i Barbara Stallings. 1989. The Political Economy of Latin American Populism. W: R. Dornbusch i S. Edwards (red.). The Macroeconomics of Populism. Cambridge, MA: MIT Press.
• Konstadinova, Tatiana. 2002. Do Mixed Electoral Systems Matter?: A Crossnational Analysis of their Effects in Eastern Europe. „Electoral Studies” 21: 23–34.
• Laakso, Markku i Rein Taagepera. 1979. Effective Number of Parties: A Measure with Applications to West Europe. „Comparative Political Studies” 12: 3–27.
• Lawson, Kay, Andrea Römmele i Georgi Karasimeonov (red.). 1999. Cleavages, Parties and Voters. Studies from Bulgaria, the Czech Republic, Hungary, Poland and Romania. Westport, CT: Praeger Publishers.
• Le Maux, Benoît, Yvon Rocaboy i Timothy Goodspeed. 2011. Political Fragmentation, Party Ideology and Public Expenditures. „Public Choice” 147: 43–67.
• Lijphart, Arend. 1999. Patterns of Democracy. Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries. New Heaven and London: Yale University Press.
• Linz, Juan J. 1994. Presidential or Parliamentary Democracy: Does it Make a Difference? W: J. J. Linz i A. Valenzuela (red.). The Failure of Presidential Democracy. Johns Hopkins University Press, Baltimore, s. 3–87.
• Linz, Juan J. 2005. Wady systemu prezydenckiego. W: P. Śpiewak (wyb. i opr.). Przyszłość demokracji. Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 191–215.
• Lipset, Seymor M. i Stein Rokkan. 1967. Party Systems and Voter Alignment: Cross-National Perspectives. New York: Free Press.
• Mainwairing, Scott P. 1999. Rethinking Party System in the Third Wave of Democratization. The Case of Brazil. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Markowski, Radosław. 2001. Party System Institutionalization in New Democracies: Poland – A Trend-Setter with no Followers. W: P. G. Lewis (red.). Party Development and Democratic Change in Post-communist Europe. The First Decade. London, Portland, OR: Frank Cass.
• Markowski, Radosław. 2002. System partyjny czy zbiorowisko partii? O stabilnym rozchwianiu polskiej polityki. W: M. Marody (red.). Wymiary życia społecznego: Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 241–269.
• Markowski, Radosław. 2008. The 2007 Polish Parliamentary Election: Some Structuring, Still a Lot of Chaos. „West European Politics” 31(5): 1055–1068.
• Materska-Sosnowska, Anna. 2015. Relacje między wyborami prezydenckimi a systemem partyjnym w Polsce. „Studia Socjologiczno-Polityczne” 1/2015(3).
• Metcalf, Lee Kendall. 2000. Measuring Presidential Power. „Comparative Political Studies” 33(5): 660–685.
• Mozaffar, Shaheen, James R. Scarritt i Glen Galaich. 2003. Electoral Institutions, Ethnopolitical Cleavages, and Party Systems in Africa’s Emerging Democracies. „American Political Science Review” 97 (3): 379–390.
• Nishikawa, Misa i Erik S. Herron. 2004. Mixed Electoral Rules’ Impact on Party Systems, „Electoral Studies” 23: 753–768.
• Nohlen, Dieter i Philip Stöver (red.). 2010. Elections in Europe. A Data Handbook. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft.
• Ordeshook, Peter C. i Olga V. Shvetsova. 1994. Ethnic Heterogeneity, District Magnitude, and the Number of Parties. „American Journal of Political Science” 38(1): 100–123.
• Powell, Eleanor N. i Joshua A. Tucker. 2013. Revisiting Electoral Volatility in PostCommunist Countries: New Data, New Results and New Approaches. „British Journal of Political Science” FirstView Article: 1–25. http://dx.doi.org/10.1017/S0007123412000531.
• Raciborski, Jacek. 1997. Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Raciborski, Jacek. 2003. System rządów w Polsce. Między semiprezydencjalizmem a systemem parlamentarno-gabinetowym. W: J. J. Wiatr, J. Raciborski, J. Bartkowski, B. Frątczak-Rudnicka i J. Kilias. Demokracja polska 1989–2003. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 75–97.
• Rafałowski, Wojciech. 2013. Politologiczne i socjologiczne teorie fragmentacji systemów partyjnych: od izolacji do interakcji. „Studia Socjologiczne” 3 (210): 53–74.
• Rafałowski, Wojciech. 2015. Instytucjonalizacja systemów partyjnych a konsekwencje ordynacji wyborczych. Analiza porównawcza na podstawie danych z krajów pokomunistycznych. „Studia Polityczne” 1(37): 139–160.
• Rae, Douglas W. 1967. The Political Consequences of Electoral Laws. Yale University Press New Haven, CT.
• Sartori, Giovanni. 1976. Parties and Party Systems: A Framework for Analysis. Vol. 1. Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University Press.
• Shugart, Matthew S. i John. M. Carey. 1992. Presidents and Assemblies. Constitutional Design and Electoral Dynamics. New York: Cambridge University Press.
• Taagepera, Rein. 1999. The Number of Parties As a Function of Heterogeneity and Electoral System. „Comparative Political Studies” 32: 531–548.
• Taylor, Michael i V.M. Herman. 1971. Party Systems and Government Stability. „The American Political Science Review” 65(1): 28–37.
• Tavits, Margit. 2012. Organizing for Success: Party Organizational Strength and Electoral Performance in Postcommunist Europe. „The Journal of Politics” 74(1): 83–97.
• Teorell, Jan, Nicholas Charron, Marcus Samanni, Sören Holmberg i Bo Rothstein. 2011. The Quality of Government Dataset. University of Gothenburg: The Quality of Government Institute, http://www.qog.pol.gu.se.
• Wiatr, Jerzy J. 2006. Europa pokomunistyczna. Przemiany państw i społeczeństw po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.