Równość płci w szkolnictwie wyższym i nauce – teoria i praktyka

• Authors: Agnieszka Dziedziczak - Foltyn

Title variants

EN

Gender equity in higher education and science– theory and practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Równość płci, także w szkolnictwie wyższym i nauce, to jeden z aktualnych elementów polityki unijnej, a także temat podejmowany przez zagranicznych badaczy zajmujących się problematyką gender. W Polsce kwestia ta jest niedoceniana zarówno przez polityków, jak i rodzimych badaczy. Tymczasem z wielu analiz i danych statystycznych wynika, że sytuacja kobiet w szkolnictwie wyższym zmieniła się w ostatnich latach znacząco na korzyść, i to kobiety dominują obecnie na uniwersytetach. Dość powszechna stała się teza o końcu dyskryminacji kobiet w szkołach wyższych (zarówno w Polsce, jak i na świecie), w jej miejsce pojawia się zaś teza o feminizacji szkolnictwa wyższego. Statystyki ilustrują rosnącą z roku na rok przewagę liczbową kobiet wśród studiujących. Nadal jednak istnieją wyraźne różnice między płciami ze względu na wybierany profil kształcenia i dziedzinę awansu naukowego. Nadal też występuje wyraźne zróżnicowanie szans zawodowych kobiet i mężczyzn w przypadku kadry nauczającej i kierowniczej szkół wyższych. Podważa to tezę o feminizacji szkolnictwa wyższego. Do rozstrzygnięcia pozostaje, czy przytaczane fakty dokumentujące brak równości płci w szkolnictwie wyższym świadczą o nierówności płci (a nawet dyskryminacji), czy jedynie odzwierciedlają sytuację obserwowaną od lat w społeczeństwie.

EN

Gender equity, including that in higher education and science, is one of the topical issues of EU policies, as well as one of the questions analysed by foreign researches dealing with gender problems. While in Poland this issue is underestimated both by the politicians and local researchers, analyses and data show that the situation of women in higher education has significantly improved in recent years, and now it is women who dominate in universities. The opinion about the end of discrimination of women in schools of higher education (both in Poland and abroad) has become quite common and widespread. Moreover, there appear opinions about feminization of higher education. Statistics show that the number of studying women grow each year. There are still, however, clear gender divisions in terms of study profiles chosen by male and female students, and differences in fields of promotion. Also, there are clear divisions between career opportunities for men and women in the case of teaching and managerial staff in schools of higher education. This questions the opinion about feminization of higher education. What needs to be determined is whether the facts demonstrating gender differences in higher education demonstrate gender inequality (or even discrimination) or they merely reflect the situation observed in society for years.

Keywords

PL

szkolnictwo wyższe; równość płci; gender; szklany sufit

EN

higher education; gender equality; gender equity; glass ceiling

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2010
• Volume: 59
• Issue: 3
• Pages: 87-107

Dates

published

2010

Contributors

author

Agnieszka Dziedziczak - Foltyn

• Uniwersytet Łódzki

References

• Batorski D., Bojanowski M., Czerniawska D. [2010], Diagnoza mobilności instytucjonalnej i geograficznej osób ze stopniem doktora w Polsce, Warszawa: OPI, Uniwersytet Warszawski, http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Nauka/Polityka_naukowa_panstwa/Analizy_raporty_statystyki/20100510_Diagnoza_mobilnosci.pdf (22.07.2010).
• Di-Georgio-Lutz J. [2002], Women In Higher Education: Empowering Change, Praeger: Westport CT.
• European Commission [2009], Report on Equality between women and men 2009, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=422&langId=en&furtherPubs=yes (20.07.2010).
• Eurydice [2010], Gender Differences In Educational Outcomes. Study on the Measures Taken and the Current Situation in Europe, http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/120EN.pdf (15.07.2010).
• Fuszara M., Zielińska E. [1998], Krótka acz zawiła historia ustawy równościowej, Biuletyn Ośki 4/1998, http://www.oska.org.pl/biuletyn/3/30.pdf (6.10.2010)
• Fuszara M. [2006], Kobiety wobec uniwersyteckiej edukacji, „uniGENDER „ 1/2006 (2), http://www.unigender.org/?page=biezacy&issue=01&article=05 (28.06.2010).
• GUS [2007], Kobiety w Polsce, Warszawa, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_Kobiety_w_Polsce.pdf (27.07.2010)
• GUS [2009], Nauka i technika w 2008 r., Warszawa, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_NTS_nauka_technika_2008r.pdf (15.07.2010).
• GUS [2009], Szkoły wyższe i ich finanse w 2008 roku, Warszawa, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_E_szkoly_wyzsze_2008.pdf (14.07.2010).
• Klinger K.[2010], Ministerstwo Nauki ma pomysł, jak zwiększyć udział kobiet we władzach szkół wyższych, „gazetaprawna.pl”, 6.04.2010, http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/411206,ministerstwo_nauki_ma_pomysl_jak_zwiekszyc_udzial_kobiet_we_wladzach_szkol_wyzszych.html (28.07.2010).
• Klinger K.[2010], Polska nauka potrzebuje parytetów, „Dziennik.pl”, 5.04.2010, http://kobieta.dziennik.pl/artykuly/115072,polska-nauka-potrzebuje-parytetow.html (28.07.2010).
• Knapińska A. [2009], Rozbić szklany sufit, MNiSW, http://www.nauka.gov.pl/nauka/nauka-dla-kazdego/raporty-i-publikacje/sprawy-nauki/nauka-gospodarka-spoleczenstwo/nauka-gospodarka-spoleczenstwo/artykul/rozbic-szklany-sufit/ (15.07.2010).
• Kobiety w Polsce, GUS, Warszawa 2007, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_Kobiety_w_Polsce.pdf (15.07.2010).
• Krajczyńska E. [2010], Prof. Środa o dyskryminacji kobiet w nauce, PAP Nauka w Polsce, http://www.naukawpolsce.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_naukapl.pap.pl&_PageID= 1&s=szablon.depesza&dz=szablon.depesza&dep=373231&data=&lang=PL&_CheckSum=-1505701648 (31.07.2010).
• Leathwood C., Read B. [2009], Gender and the Changing Face of Higher Education. A Feminized Future?, Open University Press, McGraw – Hill Education: Berkshire.
• Majcher A., „Szklany sufit” w nauce?” Płeć a trajektorie karier akademickich, „Societas/Communitas” 2(6) 2008, s. 183–198.
• Marnowanie talentów: sprawa prywatna czy publiczna? Kobiety i nauka w krajach ENWISE [2003], raport Grupy Eksperckiej Enlarge Women In Science to East (ENWISE), Bruksela: Komisja Europejska.
• MNiSW [2009], Więcej kobiet w gremiach doradczych i kontrolnych, http://www.nauka.gov.pl/ministerstwo/aktualnosci/aktualnosci/artykul/wiecej-kobiet-w-gremiach-doradczych-i-kontrolnych-1/ (28.07.2010).
• Morawski R. (opracowanie), Matysiak A. (red. prowadzący) [2009], Polskie szkolnictwo wyższe. Stan, uwarunkowania i perspektywy, Warszawa: KRASP, FRP, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.
• OECD [2008], Higher Education to 2030, Vol.1: Demography [2008], (Chapter 10: The Reversal of Gender Inequalities In Higher Education – An On-going Trend, by S. Vincent-Lancrin), http://www.oecd.org/dataoecd/48/28/41939699.pdf (22.07.2010).
• Plan działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2006-2010, Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, {SEC (2006) 275}, Bruksela dnia 1.03.2006 KOM(2006)92 wersja ostateczna, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2006:0092:FIN:PL:HTML (22.07.2010).
• Płeć a możliwości ekonomiczne w Polsce: czy kobiety straciły na transformacji? [2004], Raport nr 29205, Dokument Banku Światowego, http://siteresources.worldbank.org/INTPOLAND/Resources/Gender_report_pl.pdf (26.07.2010).
• Policy paper „Gender Equal in Higher Education” http://www.esib.org/index.php/documents/policy-papers/335-policy-paper-qgender-equality-in-higher-educationq (22.07.2010).
• Polityka równości płci Polska 2007 [2007], Warszawa: raport UNDP.
• Renzetti C, Curran D.[2005], Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Warszawa: PWN.
• Równość kobiet i mężczyzn – rok 2010, Sprawozdanie Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, {SEK (2009) 1706}, Bruksela dnia 18.12.2009 KOM(2009)694 wersja ostateczna, http://www.mpips.gov.pl/userfiles/File/Kobieta_rodzina_przeciw_dyskryminacji/Raport%20rownosc%20plci%20w%20UE%202010_25-01-10.pdf (15.07.2010).
• She Figures 2009. Statistic and Indicators on Gender Equality in Science,European Commission, Brussels http://ec.europa.eu/research/science-society/document_library/pdf_06/she_figures_2009_en.pdf (28.07.2010).
• Siemieńska R. [2006], Edukacja (rozdział: s. 349-474) w: Krajowy System Monitorowania Równego Traktowania Kobiet i Mężczyzn, Warszawa: Wyd. Scholar.
• Sochańska M., Makowska E., Kołakowska Z. (2007), Kariera kobiet w naukach przyrodniczych i technicznych, Warszawa: Pentor, http://ptf.fuw.edu.pl/karkob07.pdf (29.07.2010).
• SOCIAL WATCH [2010], Gender Equity Index 2009, http://www.socialwatch.org/sites/default/files/GEI2009_eng_0.pdf (20.07.2010).
• The Global Gender Gap Report 2008, World Economic Forum, Geneva 2008, http://www.weforum.org/pdf/gendergap/report2008.pdf (16.07.2010).
• Titkow A. (red.), Szklany sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet. Monografia zjawiska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003
• UNESCO [2008], Education for All by 2015. Will we make it? EFA Global Monitoring Report, http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001547/154743e.pdf (15.07.2010).
• World Population Prospects: The 2008 Revision Population Database, United Nations Population Division, http://esa.un.org/unpp/p2k0data.asp (23.07.2010).

Identifiers

ISSN

0033-2356