CROATIA. IN SEARCH OF CIVIL SOCIETY

• Authors: BEŽOVAN GOJKO

Title variants

PL

Chorwacja. W poszukiwaniu społeczeństwa obywatelskiego

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

Artykuł analizuje kondycję i dynamikę rozwojową społeczeństwa obywatelskiego w Chorwacji na tle innych krajów Europy i świata. W świetle prezentowanych danych obecną kondycję społeczeństwa obywatelskiego w Chorwacji trzeba określić jako niezadowalającą ze względu na niski odsetek obywateli, którzy są członkami organizacji lub biorą udział w działaniach obywatelskich, a także ze względu na nikły wpływ organizacji obywatelskich na działania w sferze publicznej państwa. Relacje między sferą społeczeństwa obywatelskiego a sferą władz publicznych oraz sferą biznesu należy określić jako w znacznej mierze antagonistyczne i/lub klientelistyczne. Wprowadzane pod presją standardów europejskich i światowych rozwiązania instytucjonalne mają w dużym stopniu fasadowy charakter, choć prawne i podatkowe reguły funkcjonowania organizacji społecznych można określić jako korzystne dla inicjatyw obywatelskich. Wiele organizacji społeczeństwa obywatelskiego cechuje jednak brak przejrzystości i koniunkturalność; przypisuje się im także bezkrytyczne podporządkowanie się wymogom zachodnich sponsorów. Nagłaśniane przez media skandale korupcyjne, w które zamieszani bywają działacze, dodatkowo wpływają na niski poziom zaufania społecznego do organizacji pozarządowych w Chorwacji. Organizacje te nie są też poważnie zainteresowane poszerzaniem bazy członkowskiej. Obecne wzory postaw, samoorganizacji i działań w sferze społeczeństwa obywatelskiego w Chorwacji są w znacznej mierze wynikiem negatywnych historycznych doświadczeń ostatnich stuleci. W okresie gdy Chorwacja stanowiła część monarchii austro-węgierskiej, aktywność obywateli była ograniczana do sfery dobroczynności, sportu i kultury. Po drugiej wojnie światowej komunistyczne państwo zawłaszczyło sferę publiczną w całości i poddało kontroli wszelkie formy aktywności obywateli. Zmiana systemowa po rozpadzie Federacyjnej Republiki Jugosławii doprowadziła do dalszej marginalizacji społeczeństwa obywatelskiego. Wprowadzone wówczas rządy autorytarne w znacznej mierze ograniczały wolności obywatelskie. Wojna, w którą zostało uwikłane społeczeństwo chorwackie na początku lat dziewięćdziesiątych, wprowadziła zamęt w wymiarze postaw i wartości. Badania wskazują, że choć w ostatnich latach poprawiają się zarówno instytucjonalne warunki funkcjonowania sektora pozarządowego w Chorwacji, jak i wzrasta jego potencjał organizacyjny, kraj ten nadal zajmuje odległe miejsce w międzynarodowych rankingach oceniających poziom rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Polityka i Społeczeństwo
• Year: 2007
• Issue: 4
• Pages: 16-25 (10)

Contributors

author

BEŽOVAN GOJKO

• Wydział Prawa, Uniwersytet w Zagrzebiu

References

• Anheier H.K. (2002), Civil Society: Measurement and Policy Dialogue, Earthscan, London.
• Arts W., Hagenaars J., Halman L. (2003), The Cultural Diversity of European Unity.
• Findings, Explanations and Reflections from the European Values Studies, Brill, Leiden–Boston.
• Bežovan G. (2004), Civilno društvo, Nakladni zavod Globus, Zagreb.
• Bežovan G., Zrinščak S. (2001), Mogućnosti decentralizacije u socijalnoj politici i nove uloge lokalnih vlasti, “Revija za socijalnu politiku” 8: 239–258.
• Bežovan G., Zrinščak S., Vugec M. (2005), Civil Society in Croatia: Gaining Trust and Establishing Partnerships with the State and Other Stakeholders, CERANEO, Zagreb.
• CIVICUS Croatia report “Civil Society in Croatia: Gaining Trust and Establishing Partnerships with the State and Other Stakeholders”, accessible at http://www.civicus.org/new/default.asp?skip2=yes and http://www.ceraneo.hr/ CIVIL_SOCIETY/The%20Findings20of%20the%20CIVICUS%20Index%20on%20Civil%20Society.htm.
• Ledić J. (1997), Croatia [w:] L.W. Poinier (red.), The New Civic Atlas – Profiles of Civil Society in 60 Countries, CIVICUS, Washington DC, s. 30–31.

Identifiers

ISSN

1732-9639