Drogi edukacyjne dzieci z niepełnosprawnością – dylematy rodziców

• Authors: Kościółek Maria

Title variants

EN

Educational Paths for Children with Disabili-ties – Parents’ Dilemmas

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W dyskusji dotyczącej praw dziecka do edukacji nikt nie ma wątpliwości, że dziecko niepełnosprawne ma takie same prawa do nauki jak każde inne dziecko, w warunkach dostosowanych zarówno do jego wieku, jak i potrzeb. Aktualnie w Polsce zauważyć można występowanie trzech systemów kształcenia uczniów z niepełnosprawnością: system kształcenia segregacyjnego – szkoły oraz ośrodki specjalne; system kształcenia integracyjnego – szkoły integracyjne oraz szkoły z oddziałami integracyjnymi; system kształcenia inkluzyjnego – szkoły ogólnodostępne. Gdy dziecko posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, to prawo decydowania o wyborze jego drogi edukacyjnej mają tylko i wyłącznie rodzice lub opiekunowie prawni. W podjętych badaniach własnych sformułowano dwa zasadnicze cele: poznanie motywów, jakimi kierowali się rodzice mający dzieci z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną w wyborze określonego rodzaju szkoły, oraz zbadanie, w jakim stopniu korzystali oni ze wsparcia w podejmowaniu tej decyzji. Materiał badawczy został zgromadzony dzięki zastosowaniu kwestionariusza wywiadu. Grupę badawczą stanowili rodzice, były to głównie matki, których dzieci realizowały obowiązek szkolny na pierwszym etapie edukacyjnym. Wyróżniono trzy podgrupy respondentek: pierwsza podgrupa to matki, których dzieci objęte były edukacją w szkole specjalnej, dzieci drugiej podgrupy matek uczęszczały do szkoły integracyjnej, trzecią podgrupę stanowiły matki, których dziecko objęte było edukacją włączającą na terenie szkoły ogólnodostępnej. Uzyskane wyniki badań dowodzą, że podjęcie decyzji o wyborze drogi edukacyjnej własnego niepełnosprawnego dziecka uwarunkowane jest wieloma czynnikami, różnymi w zależności od wybranego rodzaju placówki.

EN

In the discussion on children’s rights to education, no one doubts that a disabled child has the same rights as any other child to learn in conditions adapted to their age and needs. Currently, in Poland, there are three systems of education for students with disabilities: a segregated education system – schools and special centers; an integrated education system – integrated schools and schools with integration departments; an inclusion education system – mainstream schools. When a child has the choice about the need for special education, only parents or legal guardians have the right to decide on the choice of educational path. Two main objectives were formulated in the undertaken research: learning the motives of parents with children with a moderate intellectual disability in choosing a particular type of school and examining the extent to which they benefited from support in making this decision. The research material was collected thanks to the use of an interview questionnaire. The research group consisted of parents, mainly mothers whose children were in the first stage of education. Three subgroups of respondents were distinguished, the first subgroup were mothers whose children were covered by special school education, children of the second subgroup of mothers attended an integration school, the third subgroup were mothers whose child enjoyed an inclusive education in a public school. The obtained research results prove that the decision to choose the educational path of one’s disabled child depends on many factors, depending on the type of facility chosen.

Keywords

PL

niepełnosprawność; niepełnosprawność intelektualna; edukacja specjalna; integracja; inkluzja

EN

disability; intellectual disability; special education; integration; inclusion

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2
• Pages: 189-214

Contributors

author

Kościółek Maria

References

• Baczała D., Obraz pedagoga specjalnego w percepcji rodziców dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, w: Pedagogika specjalna-koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalnej, t. 2, red. T. Żółkowska, PRINT GROUP D. Krzanowski, Szczecin 2007, s. 201–206.
• Błeszyński J., Realia wspomagania osób niepełnosprawnych w polskim systemie edukacyjnym, w: Pedagogika specjalna-koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalnej, t. 2, red. T. Żółkowska, PRINT GROUP D. Krzanowski, Szczecin 2007, s. 135–145.
• Bogucka J., Kościelska M., Wychowanie i nauczanie integracyjne. Nowe doświadczenia, PWN, Warszawa 1996.
• Chrzanowska I., Pedagogika specjalna, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
• Chrzanowska I., Strategia kształcenia osób niepełnosprawnych. Dia-gnoza pozoru, w: Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, red Z. Gajdzica, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, s. 179–198.
• Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, red. Z. Gajdzica, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
• Ćwirynkało K., Bartnikowska U., 25 lat funkcjonowania Ustawy o systemie oświaty. Tendencje w kształceniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2016, nr 23, s. 88–102.
• Dryżałowska G., Rozwój językowy dziecka z uszkodzonym słuchem a integracja edukacyjna, model kształcenia integracyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
• Firkowska-Mankiewicz A., Szumski G., Pedagogika specjalna i system kształcenia osób z niepełnosprawnościami w Polsce, w: D. Smith, Pedagogika specjalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 319–346.
• Góralczyk E., Choroba w życiu twojego dziecka, CMPPP-MEN, Warszawa 1996.
• Grzyb B., Uwarunkowania związane z przenoszeniem uczniów niepełnosprawnych ze szkół integracyjnych do specjalnych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
• Husak P., Bielkina-Kowalczuk H., Inkluzja jako forma nauczania dzieci o szczególnych potrzebach edukacyjnych, „Studia i Prace Pedagogiczne” 2014, nr 1, s. 143–150.
• Karwowska M., Dylematy macierzyństwa tworzonego dla niepełnosprawnego dziecka, w: By człowiek nie musiał cierpieć. Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Aleksandrze Maciarz, red. A. Zych, A. Nowicka, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2007, s. 213–224.
• Kornas-Biela D., Wokół początku życia ludzkiego, Instytut Wydawniczy PAX, Poznań 2002.
• Kosakowski Cz., Dziecko niepełnosprawne w szkole masowej – możliwości i ograniczenia, w: Dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych, red. Cz. Kosakowski, M. Zaorska, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2001, s. 59–67.
• Kossowska A., Rodzic dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – wróg czy przyjaciel nauczyciela?, E-Biuletyn SPE, specjalne potrzeby edukacyjne, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2018, s. 10–12.
• Kościelska M., Trudne macierzyństwo, WSiP, Warszawa 1998.
• Kościółek M., Lęk rodziców wychowujących dziecko z niepełnosprawnością, w: Dziecko a świat dorosłych, red. M. Duda, B. Gulla, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2009, s. 75–81.
• Kruk-Lasocka J., Samostanowienie, edukacja inkluzyjna a integracja na poziomie przedszkolnym, w: Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalnej, t. 2, red. T. Żółkowska, PRINT GROUP D. Krzanowski, Szczecin 2007, s. 87–92.
• Kupisiewicz M., Słownik pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Obuchowska I., Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, wyd. 5, WSiP, Warszawa 2008.
• Parys K., Ciągłość i zmiany w systemie kształcenia specjalnego – ujęcie normatywne i funkcjonalne, w: Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością wobec tradycji i innowacji, t. 4, red. G. Gunia, A. Ochman, M. Trojańska, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2017, s. 46–71.
• Przybyszewska M., Rodzice uczniów kształcących się w klasach integracyjnych – ich motywy i oczekiwania, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej” 2014, nr 6, s. 49–69.
• Skibska J., Wiedza rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym o edukacji włączającej oraz jej ocena. Komunikat z badań, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2016, nr 23, s. 160–172.
• Skibska J., Wymiary spostrzegania integracji i edukacji włączającej przez rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym uczących się w klasach integracyjnych. Komunikat z badań, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2016, nr 23, s. 146–159.
• Stelter Ż., Pełnienie ról rodzicielskich wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie, Difin SA, Warszawa 2013.
• Stobart G., Czy psychologia potrafi uzasadnić ideę integracji dzieci o specjalnych potrzebach?, w: Integracja dzieci o specjalnych potrzebach, red. G. Fairbairn, S. Fairbairn. CMPP-P MEN, Warszawa 2000, s. 38–68.
• Zasępa E., Osoba z niepełnosprawnością intelektualną. Procesy poznawcze, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków–Warszawa 2016.
• Żyta A., Szanse i zagrożenia integracyjnego kształcenia i bytowania osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, w: Integracja osób niepełnosprawnych w edukacji i integracjach społecznych, red. Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003, s. 29–31.
• Kossowska A., http://dzielnyfranek.blogspot.com/2018/08/swiaty-rownolege-iogoszenie-o-prace.html [dostęp:10.09.2018]
• http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf [dostęp: 24.10.2018]

Identifiers

DOI

10.12775/SPI.2019.2.009