Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2015 | 17 | 113-119

Article title

Geneza josiflaństwa i funkcjonowanie opozycji w ruchu niewspominających

Content

Title variants

EN
Genesis of Josephitism and functioning the opposition in “anti-Sergius” movement

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
Cerkiewna smuta, wywołana śmiercią patriarchy Tichona (Biełławina), doprowadziła do głębokich podziałów w łonie rosyjskiego prawosławia. Jego zastępcy, obejmujący swe godności w wyniku nominacji – co stanowiło precedens w kanonicznym porządku władzy cerkiewnej – nie byli w stanie utrzymać monolitu wspólnoty targanej wewnętrznymi podziałami i prześladowanej przez komunistyczne władze państwowe. Ostateczne objęcie tronu patriarszego przez metropolitę niżnienowogrodzkiego Siergieja (Stragorodskiego) i ogłoszenie Posłania (deklaracji) zastępcy strażnika tronu patriarszego metropolity niżnienowogrodzkiego Siergieja (Stragorodskiego) i utworzonego przy nim Tymczasowego Świętego Synodu o stosunku Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej do władzy państwowej wyznaczyło linię podziału wśród wiernych i duchowieństwa prawosławnego. Po przeciwległych stronach barykady znaleźli się zwolennicy przyjętej przez hierarchę cerkiewnej „linii politycznej” i kontestujący poczynania patriarszego locum tenens dostojnicy. Działalność tych ostatnich, wyrażająca się w szczególności w niewymienianiu imienia Siergieja w czasie liturgii, w momentach, gdy wypowiadane są słowa modlitwy za zwierzchnika Kościoła lokalnego, przybrała nieinstytucjonalne formy ruchu, określonego jako niewspominający. Formację tę, stanowiącą w zasadzie konglomerat różnorodnych grup duchowieństwa prawosławnego i popierających ich wiernych, zdominowała najsilniejsza i najaktywniejsza grupa josiflan – zwolenników metropolity leningradzkiego Josifa (Pietrowycha). Geneza josiflaństwa jako swoistego symbolu opozycji wobec polityki serwilizmu i kompromisów stała się przedmiotem analizy niniejszego tekstu.
EN
The crisis in the Russian Orthodox Church, connected with the Patriarch Tikhon’s death, initiated the deep divisions between hierarchs. Deputies of Tikhon, including dignity as a result of the nomination – which was a precedent in the canonical order of the Orthodox Church authorities – were not able to maintain the monolith community, destructed by internal divisions and persecuted by the communist state. Nomination of metropolitan of Nizhny Novogorod on the Guardian of the Patriarchal Throne and publication of The Letter (declaration) of the deputy of the Guardian of the Patriarchal Throne Metropolitan Sergius (Stragorodsky) of Nizhny Novgorod and the Temporary Saint Synod about the attitude of Russian Orthodox Church to the state authorities underlined differences between the faithful and the clergy. On opposite sides were followers and opponents of the Sergius’ “political line”. Activity of the last ones, manifesting in not-exchanging name of Sergius during liturgy, in moments, when words of the prayer for the superior of the local Church are being said, took the non-institutional forms of movement, definite as not-recalling. This formation, which was essentially the conglomeration of different groups of the clergy and faithful, dominated Josephites – the strongest and most active adherents of the archbishop of Leningrad Joseph (Petrovykh). Genesis those movement as a kind of symbol of opposition to the policy of servility and compromises metropolitan Sergius has been the subject of analysis of this text.

Journal

Year

Volume

17

Pages

113-119

Physical description

Contributors

  • Archiwum Państwowe w Łodzi

References

  • Stawiński P., Sekty, schizmy i herezje w Rosji. Słownik, Kraków 2000.
  • Акты Святейшего Тихона, Патриарха Московского и всея России, позднейшие документы и переписка о каноническом преемстве высшей церковной власти 1917–1943.
  • Сборник в 2-х частях, ред. М. Е. Губонин, Москва 1994.
  • Архивы Кремля. Политбюро и церковь 1922-1925 гг., сост. Н. Н. Покровский, С. Г. Петров, Москва, Новосибирск 1998, кн. 2.
  • Беглов A., В поисках «Безгрешных катакомб». Церковное подполе в СССР, Москва 2008.
  • Бычков С. С., Большевики против Русской Церкви. Очерки по истории Русской Церкви (1917-1941 гг.), Москва 2006, т. 2.
  • Васильева О. Ю., Жребий митрополита Сергия (от „Декларации” до „Памятной записки”), [в:] Eжегодная Богословская Конференция Православного Свято-Тихоновского Богословского Института. Материалы, ред. В. Н. Воробьёв, Москва 1997, c. 174-186.
  • Васильева О. Ю., Февральская пресс-конференция митрополита Сергия - историческое осмысление и историческое наследие, [в:] Русская Православная Церковь в ХХ векe. Материалы конференции, Петрозаводск 2002, c. 384-405.
  • Владислав (Цыпин), История Русской Православной Церкви. Синодальный и новейший периоды (1700-2005), Москва 2007.
  • Георгий (Митрофанов), Русская Православная Церковь в России и в эмиграции в 1920-е годы. К вопросу о взаимоотношениях Московской Патриархии и русской церковной эмиграции в период 1920-1927 гг., Санкт-Петербург 1995.
  • Дамаскин (Орловский), Мученики, исповедники и подвижники благочестия Русской Православной Церкви ХХ столетия. Жизнеописания и материалы к ним, Тверь 1996, кн. 2.
  • Данилушкин М. Б., Никольская Т. К., Шкаровский М. В., Дмитриев В. П., Кутузов Б. П., История Русской Православной Церкви. От восстановления патриаршества до наших дней 1917-1970 гг., Санкт-Петербург 1997, т. 1.
  • Елевферий (Богоявленский), Неделя в Патриархии. Впечатления и наблюдения от поездки в Москву, [â:] Из истории Христианской Церкви на Родине и за рубежом в XX столетии. Сборник, ред. В. Чаплин, Москва 1995, c. 175-295.
  • За Христа пострадавшие. Гонения на Русскую Православную Церковь 1917-1956. Биографический справочник, Москва 1997, кн. 1.
  • Иоанн (Снычёв), Расколы, „Христианское чтение”, 1991, № 6, с. 8-49.
  • Иоанн (Снычёв), Церковные расколы в русской церкви 20-х и 30-х гг. XX столетия - григорианский, ярославский и другие, их особенности и история, Сортавала 1993.
  • Мазырин А., „Совершенно секретно. Срочно. Лично. Товарищу Тучкову”. Донесения из Ленинграда в Москву, 1927— 1928 годы, „Богословский сборник”, 2002, № 10, с. 262-385.
  • Мазырин А., Высшие иерархи о преемстве власти в Русской Православной Церкви в 1920-х - 1930-х годах, Москва 2006.
  • Осипова И. И., История „Истинно-Православной Церкви” по материалам следственного дела, [в:] Ежегодная Богословская конференция Православного Свято Тихоновского Богословского института. Материалы 1992-1996 гг., ред. В. Н. Воробьёв, Москва 1996, с. 374-380.
  • Поспеловский Д. В., Русская Православная Церковь в ХХ в., Москва 1995.
  • Регельсон Л., Трагедия Русской Церкви 1917-1945, Москва 2007.
  • Русская Православная Церковь и коммунистическое государство 1917-1941 гг. Документы и фотоматериалы, cост. О. М. Васильева, Москва 1996.
  • Сафонов Д. В., К вопросу о подлинности „Завещательного послания” св. патриарха Тихона, „Богословский вестник”, 2004, № 4, c. 265-311.
  • Священный Собор Православной Российской Церкви. Деяния, Москва 1996, т. 4.
  • Следственное дело патриарха Тихона. Сборник документов по материалам Центрального архива ФСБ Российской Федерации, сост. Н. А. Кривова, Москва 2000.
  • Собрание постановлении и постановлении священного Собора Православной Российской Церкви 1917-1918 гг, Москва 1994, вып. 4.
  • Троицкий C. B., Размежеание или раскол, Париж 1932.
  • Феодосий (Алмазов), Мои воспоминания. Записки соловецкого узника, Москва 1997.
  • Шкаровский М. В., Иосифлянство. Течение в Русской Православной Церкви, Санкт-Петербург 1999.
  • Шкаровский М. В., Петербургская епархия в годы гонений и утрат 1917-1945, Санкт-Петербург 1995.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-099b5598-7eed-4d1a-9411-b6e626247a2f
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.