Geneza i powstanie katolickiej placówki duszpasterskiej w Suszu

• Authors: Marek Jodkowski

Title variants

EN

The origins and creation of the Catholic pastoral institution in Susz

DE

Entstehungs- und Gründungsgeschichte der katholischen Seelsorgestelle in Susz/Rosenberg

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W 1831 r. utworzono w Suszu garnizon wojskowy. Z tego względu od 1832 r. dwa razy do roku proboszcz z Dzierzgonia odprawiał nabożeństwa w suskiej świątyni ewangelickiej. Od 1856 r. msze św. celebrowano w tej miejscowości już 4 razy do roku. Comiesięczną posługę duszpasterską w Suszu zainicjowano 15 maja 1861 r. Kilka lat później – w 1867 r. zakupiono za 1500 talarów budynek, w którym urządzono mieszkanie dla miejscowego księdza, a także tymczasową salę lekcyjną oraz kaplicę. Koszty pozyskania nieruchomości pokrył diecezjalny komitet Stowarzyszenia świętych Bonifacego i Wojciecha w Pelplinie. Pierwszego duszpasterza w Suszu – ks. Franza Alberta Loepera ustanowiono 20 czerwca 1870 r. dzięki deklaracji ze strony Stowarzyszenia św. Bonifacego w Dorsten, które zobowiązało się przekazywać na rzecz uposażenia duchownego 300 talarów rocznie przez 10 lat. W tym czasie mieszkało na obszarze analizowanej placówki ok. 230 katolików (w tym 40 żołnierzy). Prywatną szkołę katolicką w opisywanej miejscowości erygowano 13 kwietnia 1871 r. Początkowo uczyło się w niej 15 dzieci. W 1872 r. opiece ks. F. Loepera powierzono katolików mieszkających w Zalewie. W ciągu pierwszych lat działalności władze państwowe odmawiały przyznania placówce duszpasterskiej w Suszu praw parafialnych. W efekcie zrezygnowano tymczasowo z planów budowy własnej świątyni.

EN

In 1831, a garrison was created in Susz. Considering this, since 1832, the rector of Dzierzgoń celebrated Masses twice a year in the Evangelical church in Susz. Since 1856, Masses were celebrated in this place four times a year. Monthly clerical services in Susz were initiated on 15th May 1861. A few years later, in 1867, a building was bought for 1,500 thalers, where an apartment for the local priest was located, as well as a temporary classroom and a chapel. The costs of the acquisition of the property were covered by the diocesean committee of the Boniface and Adalbert Association in Pelplin. The first priest of Susz, Franz Albert Loeper, was appointed on 20th June 1870, thanks to a declaration of the St. Boniface Association in Dorsten, which pledged to assign 300 thalers a year for a period of 10 years for the priest’s remuneration. At that time, about 230 Catholics (including 40 soldiers) lived in the discussed area. A private Catholic school in the described place was founded on 13th of April 1871. At first, 15 children were educated there. In 1872, Catholics living in Zalewo were placed under the care of F. Loeper. During the first few years of activity, the pastoral institution of Susz was denied the rights of a parish by the state authorities. As a result, the plans to build a local temple were temporarily abandoned.

DE

Nachdem die Stadt Susz/Rosenberg im Jahre 1813 Garnisonsstadt geworden war, hielt der Probst aus Dzierzgoń/Christburg zweimal im Jahr in der evangelischen Kirche in Susz/Rosenberg einen katholischen Gottesdienst ab. Von 1856 an wurden bereits viermal im Jahr Heilige Messen in der Stadt gefeiert. Mit dem 15. Mai 1861 begann ein monatlicher Seelsorgedienst in Susz/Rosenberg. Einige Jahre später, nämlich im Jahre 1867, wurde für 1500 Taler ein Gebäude erworben, in dem man eine Wohnung für den örtlichen Pfarrer einrichtete. Außerdem befanden sich dort eine Kapelle sowie vorübergehend ein Unterrichtsraum. Die Kosten für die Anschaffung der Immobilie wurden vom Diözesankomitee des Bonifatius-Adalbertusvereins in Pelplin übernommen. Dank einer Erklärung von Seiten des Bonifatiusvereins in Dorsten konnte am 20. Juni 1870 in Susz/Rosenberg der erste Seelsorger, Pfr. Franz Albert Loeper, eingeführt werden. Der Bonifatiusverein in Dorsten verpflichtete sich, für die Vergütung des Geistlichen 10 Jahre lang jährlich 300 Taler anzuweisen. In dieser Zeit wohnten im Einzugsbereich der beschriebenen Einrichtung etwa 230 Katholiken (davon 40 Soldaten). Am 13. April 1871 errichtete man in Susz/Rosenberg eine katholische Privatschule, in der anfänglich 15 Kinder unterrichtet wurden. Pfr. F. Loeper übernahm im Jahre 1872 auch die geistliche Betreuung der katholischen Einwohner von Zalewo/Saalfeld. In den ersten Jahren verweigerten die staatlichen Behörden der Seelsorgestelle in Susz/Rosenberg die Anerkennung als Kirchengemeinde, was dazu führte, dass zunächst auf den Bau eines eigenen Gotteshauses verzichtet wurde.

Keywords

PL

Diecezja chełmińska; finansowanie placówek kościelnych; Kościół katolicki w diasporze; Niemcy w XIX wieku; Prusy

EN

diocese of Culm; funding of a parish; catholic Church in diaspora; Germany in the 19th century; Prussia

DE

Diözese Chełmno/Kulm; Finanzierung von kirchlichen Einrichtungen; katholische Kirche in der Diaspora; Deutschland im 19. Jahrhundert; Preußen

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Studia Warmińskie
• Year: 2013
• Issue: 50
• Pages: 251-262

Contributors

author

Marek Jodkowski

• Katedra Historii Kościoła i Dziedzictwa Kulturowego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn