Rozwijanie kreatywnego myślenia u dzieci w wieku przedszkolnym na przykładzie ćwiczeń z geometrii

• Authors: Nazaruk Stanisława , Marchel Joanna

Title variants

EN

Developing creative thinking in preschool children shown on the example of geometrical exercises

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przyłączając się do dyskusji nad możliwością uruchamiania we wczesnej edukacji matematycznej aktywności badawczej uczniów oraz twórczego podejścia do doświadczeń z matematyki, w artykule podjęto próbę przedstawienia częściowych badań przeprowadzonych w niektórych polskich przedszkolach, których przedmiotem była diagnoza kompetencji przedszkolaków w zakresie geometrii. Głównym celem badań było poznanie wpływu rozwiązywania zadań, przez dzieci w wieku 6-6,5 lat, na rozwijanie wiedzy z podstaw geometrii, a także na ich twórcze myślenie. Poziom wiedzy i umiejętności badanych dzieci określono na podstawie pre-testu i post-testu z geometrii. Natomiast zagadnienie twórczego rozwiązywania zadań przeprowadzono na przykładzie projektu pt. Plac zabaw, który każde dziecko opracowało według własnego pomysłu i możliwości twórczych. Badaniem objęto 175 dzieci w wieku 6-6,5 lat z czterech miejskich przedszkoli na terenie miasta Biała Podlaska w woj. lubelskim. Badania zrealizowano w 2018 roku w dwóch etapach. W I etapie badań przeprowadzono diagnozę poziomu wiedzy i umiejętności z geometrii dzieci, czyli określono tzw. stan początkowy. W tym celu zastosowano pre-test dostosowany do wieku dziecka (6 lat) i obowiązującej Podstawy Programowej Wychowania Przedszkolnego. Opracowano autorski test obrazkowy zawierający 6 ilustrowanych kart pracy. W II etapie badań zastosowano obserwację przeprowadzoną przez 7 nauczycieli, której celem było zaobserwowanie zachowań i różnego rodzaju aktywności dzieci podczas wykonywania przez nie własnego projekt placu zabaw. Po zrealizowaniu projektu przeprowadzono post-test, aby zaobserwować różnice w poziomie wiedzy i umiejętności z geometrii w badanej grupie dzieci. W celu wykazania różnic w poziomie wiedzy i umiejętności dzieci, w odniesieniu do całości testu, jak i poszczególnych zadań, zastosowano nieparametryczny test Chi-kwadrat Pearsona. Wyniki badanej grupy dzieci pokazały różnice w poziomie wiedzy i umiejętności z geometrii. Większość dzieci poradziła sobie dobrze z rozwiązaniem i realizacją projektu, ale w stosunku do niektórych dzieci należy podjąć ukierunkowane działania interwencyjne. Wnioski i obserwacje nauczycielskie poczynione w trakcie realizacji projektu zachowań i efektów wykonanych przez dzieci projektów pozwoliły na wypracowanie zasad i nowych metod pracy, które pomogą dzieciom w twórczym rozwiązywaniu zadań i problemów. Wymienione zasady nauczyciele będą mogli wykorzystać w bezpośredniej pracy metodycznej.

EN

Joining the discussion about the possibility of initiating children’s research activity and creative approach to mathematical experiences in early mathematical education, the article attempts to present a partial study which was conducted in some of Polish nursery schools and whose subject was the diagnosis of preschool children’s competence in geometry. The main objective of the study was to find out the impact of solving mathematical problems, by children aged 6 – 6.5, on developing the knowledge of the basics of geometry as well as on children’s creative thinking. The level of knowledge and skills of the researched children was determined by a pre-test and a post-test in geometry whereas the issue of solving problems creatively was tested by a project called “a playground” which was developed by each child according to their own ideas and creative abilities. The research involved 175 children aged 6 – 6.5 from four urban nursery schools located in the town of Biała Podlaska, Lublin Province. The study was conducted in two stages in 2018. The first stage of the study included making the diagnosis of the children’s level of knowledge and skills in geometry, i.e. the so-called initial state was determined. In order to do that, a pre-test suitable for the age of children (6 years) and the binding Core Curriculum for Preschool Education was used. An original picture test including 6 illustrated worksheets was prepared. In the second stage of the study an observation by 7 teachers was conducted, the objective of which was to monitor the behaviour and all types of activities of the children while carrying out their own playground projects. After completing the project a post-test was conducted in order to observe the differences in the level of knowledge and skills in geometry in the researched group of children. In order to demonstrate the differences in the children’s level of knowledge and skills, with reference to the whole test and individual mathematical problems, non-parametric Pearson’s chi squared test was applied. The research demonstrated the differences in the level of knowledge and skills in geometry. Most of the children coped well with solving and conducting the project but as for some of them, targeted preventive actions should be taken. Teachers’ conclusions and observations made in the process of carrying out the project made it possible to develop rules and new methods of work which are going to help children with doing tasks and solving problems creatively.

Keywords

PL

dziecko; przedszkole; geometria; umiejętności matematyczne

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Przegląd Pedagogiczny
• Year: 2019
• Issue: 1
• Pages: 185-199

Contributors

author

Nazaruk Stanisława

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskie

author

Marchel Joanna

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskie

References

• Bieluga K. (2009). Rozpoznawanie i stymulowanie cech inteligencji oraz myślenia twórczego w domu i szkole. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Boaler J.(2016). Mathematical mindsets. San Francisko: Jossey-Bass.
• Brocas I., Carrillo J.D. (2018). The determinants of strategic thinking in preschool children. Journal PLOS ONE, 13(5),1-14, DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0195456.
• Bruner J. (1978). Poza dostarczone informacje. Przeł. B. Mroziak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Charlesworth R., Leali S.A. (2012). Using Problem Solving to Assess Young Children’s Mathematics Knowledge. Early Childhood Education Journal, 39, 373-382, DOI: 10.1007/s10643-011-0480-y.
• Dixon J.A. (2005). Mathematical Problem Solving. The Roles of Exemplar, Schema, and Relational representations. W: J.I.D. Campbell (red.), Handbook of Mathematical Cognition. New York: NY Psychology Press.
• Gierulanka D.(1958). O przyswajaniu sobie pojęć geometrycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Gopnik A., Meltzoff A.N., Kuhl P.K. (2004). Naukowiec w kołysce. Czego o umyśle uczą nas małe dzieci. Poznań: Media Rodzina.
• Gruszczyk-Kolczyńska E. (2009). Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Edukacja Polska.
• Gruszczyk-Kolczyńska E. (red.) (2011). O dzieciach matematycznie uzdolnionych. Książka dla rodziców i nauczycieli. Warszawa: Nowa Era.
• Kapur M., Toh P.L. (2013). Productive failure: From an experimental effect to a learning design. W: T. Plomp, N. Nieveen (red.), Educational design research – Part B:Illustrative cases, (s. 341-355). Enschede, the Netherlands: Zaczerpnięte 14 lutego 2018. Strona internetowa http://international. slo.nl/ bestanden/ Ch17.pdf
• Keren G., Fridin M. (2014). Kindergarten Social Assistive Robot (KindSAR) for children’s geometric thinking and metacognitive development in preschool education: A pilot study. Computers in Human Behavior, 34, 400-412.
• Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Żak.
• Lockhart P. (2009). Mathematician’s lament. New York: Bellevue Literary Press.
• Lu J., Bridges S., Hmelo-Silver C.E. (2014). Problem-Based Learning. W: R.K. Sawyer, The Cambridge Handbook of the Learning Sciences. Second edition. New York: NY Cambridge University Press.
• Mason J., Burton L., Stacey K. (2005). Matematyczne myślenie. Przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: WSiP.
• Munn P.(2006). Mathematics in early childhood-the early years curriculum in the UK and children’s numerical development. International Journal of Early Childhood, 38(1), 99-111.
• Nazaruk S., Marchel J. (2016). Gotowość szkolna dzieci wyniki badań z wybranych przedszkoli z terenu Białej Podlaskiej. Biała Podlaska: Wydawnictwo Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II.
• Nęcka E.(2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Piaget J. (2006). Studia z psychologii dziecka. Przeł. T. Kołakowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Semadeni Z. (2016). Podejście konstruktywistyczne do matematycznej edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa: ORE.
• Sułek A.(1986). Metody analizy socjologicznej. Warszawa: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• Suświłło M.(2004). Inteligencje wielorakie w nowoczesnym kształceniu. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
• Szmidt K.J., Bonar J. (2000). Żywioły. Lekcje twórczości w nauczaniu zintegrowanym, klasa II, Książka dla nauczyciela. Warszawa: WSiP.
• Szmidt K.J. (2008). Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
• Sztumski J. (2005). Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Tecwyn E.C., Thorpe S.K.,Chappell J. (2014). Development of planning in 4-to 10-year-old children: Reducing inhibitory demands does not improve performance. Journal of Experimental Child Psychology, 125, 85-101. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jecp.2014.02.006 PMID: 24858446.
• Wood D. (2006). Jak dzieci uczą się i myślą. Społeczne konteksty rozwoju poznawczego. Przeł. R. Pawlik, A. Kowalcze-Pawlik. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego