Zasady ochrony i kształtowania krajobrazu osiedli wiejskich w dokumentach planistycznych – na przykładzie gminy Godziszów (województwo lubelskie)

• Authors: Dawid Soszyński , Monika Bielak

Title variants

EN

The principles of protection and shaping of rural settlement landscape detailed in planning documentation, with the Godziszów commune (Lublin voivodeship) as a case in point

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W publikacji przedstawiono zasady ochrony i kształtowania krajobrazu osiedli wiejskich sformułowane na podstawie literatury. Zagadnienia te skonfrontowano następnie z zapisami planu miejscowego oraz ze zmianami, jakie rzeczywiście zaszły na badanym obszarze od czasu uchwalenia planu. Obszar badań objął gminę wiejską położną w południowej części Lubelszczyzny. Na ostatnim etapie pracy określono stopień, w jakim zapisy obowiązującego planu są realizowane przez nowe formy zagospodarowania. W efekcie zidentyfikowano szereg problemów związanych zarówno z nieprawidłowościami i brakami w zapisach planów miejscowych, jak i niespójnościami zapisów planistycznych z rzeczywistym zagospodarowaniem terenu gminy. Wskazane zostały również postulowane kierunki zmian w polityce przestrzennej gminy.

EN

The paper presents the principles regarding the protection and shaping of rural settlement landscape, drawn up on the basis of literature analyses. The authors confront the principles with the provisions of local planning documentation and the actual changes in the commune that have taken place since the plan was adopted. Finally, the authors determine the degree of implementation of the provisions. They identify some irregularities and shortcomings in the provisions and some differences between the provisions and actual spatial development. They also indicate the main directions of changes of local spatial policy.

Keywords

PL

planowanie przestrzenne; kształtowanie krajobrazu; osiedle wiejskie; krajobraz kulturowy

EN

spatial planning; landscape shaping; rural settlement; cultural landscape

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2014
• Issue: 1(55)
• Pages: 51-63

Contributors

author

Dawid Soszyński

• Uniwersytet Przyrodniczy, Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody

author

Monika Bielak

• Uniwersytet Przyrodniczy, Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody

References

• Barełkowski R., 2006, „Integracja zamierzeń planistycznych i projektowych w kreacji przestrzeni wiejskiej, aspekty metodyczne i praktyczne”, w: W. Czarnecki, D. Karolczuk (red.), Odnowa polskiej wsi, Białystok: Wydawnictwo Politechniki Białostockiej.
• Bogdanowski J., 1976, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Borcz Z., 2005, „Zmiany w krajobrazie wsi na przełomie XX i XXI wieku”, Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje, nr 1–2, s. 4–9.
• Cała A., Orzechowska I., 2007, „Rola ogrodu przydomowego w kształtowaniu wizerunku wsi”, w: B.J. Gawryszewska, K. Herman (red.), Ogród za oknem. Współczesny ogród przydomowy w teorii architektury krajobrazu, Warszawa: Wydawnictwo Ideagrafia, s. 42–45.
• Chilnik P., 2008, Aby na wsi było lepiej, Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Wspomagania Wsi, s. 9–74.
• Chmielewski T.J., 2001, Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. Przekształcenia struktury ekologicznej krajobrazu i uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, nr 4, Lublin: KIŚ PAN.
• Chmielewski T.J., 2012, Systemy krajobrazowe. Struktura – funkcjonowanie – planowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Chylińska D., 2008, „Harmonia i autentyzm krajobrazu widzianego a wykorzystanie architektury regionalnej i jej cech w turystyce” w: A. Zaręba, D. Chylińska (red.), Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania przestrzenią, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
• Cymerman R., Falkowski J., Hopfer A., 1992, Krajobrazy wiejskie: klasyfikacja i kształtowanie, Olsztyn: Wydawnictwo AR-T, s. 116.
• Dąbrowska-Budziło K., 2001, „Walory widokowe krajobrazu”, K. Pawłowska (red.), Architektura krajobrazu a planowanie przestrzenne, Kraków: Politechnika Krakowska, s. 239–249.
• Fortuna-Antoszkiewicz B., Kimic K., 2007, „Miejsce kapliczek i przydrożnych krzyży w krajobrazie terenów wiejskich Mazowsza”, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, t. 6, s. 35–47.
• Górka A., 2010, „Przestrzeń publiczna osiedla wiejskiego”, w: P. Lorens, J. Martyniuk--Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych, Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
• Górnisiewicz B., 1999, Uwagi na temat zasad kształtowania architektury wiejskiej, Kraków: Politechnika Krakowska.
• Kachniarz T., 1990, „Współczesna architektura wsi”, Człowiek i Środowisko, t. 14, nr 2, s. 311–329.
• Kamiński Z.J., 2008, Współczesne planowanie wsi w Polsce – zagadnienia ruralisty, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Kondracki J. 1994, Geografia Polski: mezoregiony fizyczno-geograficzne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kowicki M., 2005, „Wieś przyszłości – próba określenia jej kształtu planistyczno-przestrzennego i architektonicznego”, w: J. Wilkin (red.), Polska wieś 2025 – wizja rozwoju. Fundusz współpracy, Warszawa: Fundusz Współpracy, s. 199–209.
• Kożan A., Balcerek K., 2005, „Zasady kształtowania przestrzeni wiejskich – rozważania o wartościach wymiernych i kulturowych”, Architektura krajobrazu. Studia i prezentacje, nr 1–2, s. 90–96.
• Kupidura A., Łuczewski M., Kupidura P., 2011, Wartość krajobrazu. Rozwój przestrzeni obszarów wiejskich, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Loeger R., 2011, „Przestrzeń publiczna – życie poza budynkiem”, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka, z. 23, s. 15–19.
• Mazurski K.R., 2008, „Problemy ochrony krajobrazu w gospodarce przestrzennej”, w: A. Zaręba, D. Chylińska (red.), Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania przestrzenią, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
• Majdecka-Strzeżek A., 2009, „Kształtowanie i ochrona krajobrazu miejscowości z uwzględnieniem specyfiki regionalnej dla potrzeb turystyki”, Nauka, Przyroda, Technologie, t. 3, z. 1, s. 21–22.
• Mitkowska A., 2009, „Ogród przydomowy jako odzwierciedlenie tradycji miejsca”, w: B.J. Gawryszewska, B. Rothimel (red.), Ogród za oknem. W poszukiwaniu formy, Warszawa: Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, s. 67–78.
• Myczkowski Z., 2003, Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, monografia 285, Kraków: Politechnika Krakowska, wyd. II.
• Niedźwiecka-Filipiak I., 2009, Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo--zachodniej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego.
• Niedźwiecka-Filipiak, 2005, „Przemiany wizerunku wsi opolskiej pod wpływem odnowy wsi”, Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje, nr 1–2, s. 18–26.
• Pietrzak M., Angiel M., 2009, „Tradycyjny ogród wiejski w krajobrazie Pogórzy Karpackich”, w: B.J. Gawryszewska, B. Rothimel (red.), Ogród za oknem. W poszukiwaniu formy, Warszawa: Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, s. 67–78.
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego, Lublin, 2002.
• Podciborski T., Jędrzejewska K., 2011, „Ocena stanu ładu przestrzennego terenów zabudowy wsi warmińskiej”, Acta Scientiarium Polonorum. Administratio Locorum, t. 10, nr 4, s. 63–80.
• Raszeja E., 2005, „W poszukiwaniu ładu i autentyczności. Refleksje na temat kształtowania krajobrazu i architektury polskiej wsi”, w: J. Wilkin (red.), Polska wieś 2025 – wizja rozwoju, Warszawa: Fundusz Współpracy, s. 191–197.
• Soszyński D., 2012, „Ochrona i kształtowanie krajobrazu wzniesień Pagórów Chełmskich w świetle gminnych dokumentów planistycznych”, Człowiek i Środowisko, t. 34, nr 3–4, s. 51–66.
• Tarajko-Kowalska J., 2008, „Projektowanie koloru zespołów architektoniczno-krajobrazowych, jako integralny składnik zarządzania krajobrazem kulturowym wsi polskiej”, w: Zarządzanie krajobrazem kulturowym, Sosnowiec: Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, s. 267–273.
• Tarajko-Kowalska J., 2009, „W poszukiwaniu inspiracji – kolor w tradycyjnej architekturze wsi polskiej”, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 12, s. 58–66.
• Uchwała nr II/71/03 Rady Gminy Godziszów z 30 grudnia 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Godziszów.
• Uchwała nr XXIX/180/09 Rady Gminy Godziszów z 30 października 2009 r. w sprawie uchwalenia zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Godziszów.
• Zimnicka A., 2007, „Jakość przestrzeni – jakość życia. ULAR 3. Odnowa krajobrazu miejskiego. Bramy i granice miasta”, Materiały międzynarodowej konferencji naukowej Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Zobolewicz J., 1998, „Metodyka opracowań studialnych dotyczących zasobów kulturowo-krajobrazowych dla potrzeb planów ochrony obszarów parków krajobrazowych na przykładzie Górznieńsko-Lidzbarskiego P.K., w: Z. Jabłoński, W. Tomaszewski (red.),
• Ochrona wartości przyrodniczych i kulturowych – metodyka opracowań studialnych. Toruń: Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego.
• Żarska B., 2011, Ochrona krajobrazu, Warszawa: Wydawnictwo SGGW.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499515503