Moraltheologische Probleme der pluralistischen Gesellschaft nach Amoris laetitia am Beispiel von Oberschlesien

• Authors: Glombik Konrad

Title variants

EN

Moral theological problems of a pluralistic society after Amoris laetitia: the example of Upper Silesia

PL

Problemy teologicznomoralne społeczeństwa pluralistycznego po Amoris laetitia na przykładzie Górnego Śląska

• Languages of publication: DE EN PL

Abstracts

EN

The post-synodal exhortation about love in the family Amoris laetitia is fruit and inspiration for a deeper reflexion on the complex problems of marriage and family life. In theology this reflexion should be faithful to the tradition of the church and compactly connected with reality. It means the unanimity of the teaching and the understanding of modern marriage and family. It is also concerned with activities connected with research of specific pastoral solutions in this respect, and does not rule out a variety of different interpretations of some aspects of marriage or some of the consequences which follow from them. Insomuch as there are a variety of traditions and challenges in the particular countries and regions, Pope Francis demands research in solutions more closely connected with enculturation and sensitive towards variety. The subject of the present paper are moral theological problems that arise in connection with the document Amoris laetitia in a pluralistic society, of which an example is Upper Silesia. The characteristics of this region, connected with the penetration of the influences of Polish, German and Czech culture causes, that life, residency, work and the mentality of Silesian residences are not homogenous, but complex due to the point of contact between cultures. It is a special challenge for the Church and its message. The local church of Opole Silesia acknowledged that sensitivity be given to the cultural variety of its believers and confirmed it had the capacity to meet the challenges connected with it. One of them is the care for marriage and family today. Actually there are two especially complex questions: the living together before marriage and the situation of divorced people, whom live in second partnerships. Those questions are a large part of important pastoral challenges in a pluralistic society, in this case in Upper Silesia, and some new solutions to them are suggested in Amoris laetitia. The present article compares a variety of theological depictions and pastoral solutions to this problem in Poland and in Germany and shows new possible approaches and moral theological and pastoral dilemmas, which in this field are connected with statements included in Amoris laetitia the post-synodal exhortation of Pope Francis.

PL

Posynodalna adhortacja apostolska o miłości w rodzinie Amoris laetitia jest owocem i inspiracją do pogłębionej refleksji na temat złożonych problemów życia małżeńskiego i rodzinnego. W teologii refleksja ta powinna być wierna tradycji Kościoła, ale zarazem mocno związana z rzeczywistością. Oznacza to jedność nauczania i działania w zakresie rozumienia współczesnych problemów małżeństwa i rodziny oraz poszukiwania konkretnych rozwiązań duszpasterskich w tym względzie, co nie przeszkadza różnorodności sposobów interpretacji pewnych aspektów nauczania lub niektórych wynikających z niego konsekwencji. Z racji różnorodności tradycji i wyzwań w poszczególnych krajach i regionach, papież Franciszek postuluje poszukiwanie rozwiązań bardziej związanych z inkulturacją, wrażliwych na tę różnorodność. Przedmiotem niniejszego tekstu są problemy teologicznomoralne, jakie rodzą się w związku z dokumentem Amoris laetitia w społeczeństwie pluralistycznym, którego przykładem jest Górny Śląsk. Specyfika tego regionu, związana z przenikaniem się wpływów kultury polskiej, niemieckiej i czeskiej, sprawia, że życie, mieszkanie, praca i mentalność śląskiej ludności nie są jednorodne, ale złożone, gdyż przebiegają na styku kultur. Dla Kościoła i jego przesłania rodzi to szczególne wyzwanie. Opolski Kościół lokalny potwierdził wrażliwość na różnorodność kulturową wiernych oraz zdolność do wyjścia naprzeciw wyzwaniom związanym z różnorodnością kulturową. Współcześnie należy do nich troska o małżeństwo i rodzinę. Szczególnie aktualne są dwie złożone kwestie: wspólne mieszkanie przed ślubem oraz sytuacja osób cywilnie rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach. Kwestie te w dużej mierze stanowią poważne wyzwanie duszpasterskie w społeczeństwie pluralistycznym, którym jest Górny Śląsk, a wobec których Amoris laetitia postuluje pewne nowe rozwiązania. W artykule zostały porównane różne ujęcia i rozwiązania duszpasterskie tych kwestii w Polsce i Niemczech oraz ukazane nowe możliwe podejścia, ale także dylematy teologicznomoralne i duszpasterskie, jakie w tych obszarach wiążą się z ujęciami zawartymi w posynodalnej adhortacji papieża Franciszka.

Keywords

EN

Amoris laetitia; moral theology; divorced people living in second partnerships; living together before marriage; pluralistic society; Upper Silesia

PL

Amoris laetitia; teologia moralna; osoby rozwiedzione żyjące w powtórnych związkach; wspólne życie przed ślubem; społeczeństwo pluralistyczne; Górny Śląsk

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
• Year: 2017
• Volume: 37
• Issue: 1
• Pages: 203-233

Contributors

author

Glombik Konrad

• Theologische Fakultät der Universität Oppeln

References

• Bartoszek A., Moralne aspekty duszpasterstwa osób w separacji i po rozwodzie, „Forum Teologiczne” (2012), Bd. 13, S. 7–23.
• Bartoszek A., Wspólne zamieszkiwanie przed ślubem a sakrament pokuty, in: K. Glombik (Hg.), Sakrament pokuty wobec problemów współczesności, Opole 2011, S. 263–280.
• Brągiel J., „Eurosieroctwo“ jako rezultat przemiany więzi rodzinnych, „Family Forum“ 3 (2013), S. 155–169.
• Bucher R., Mehr als Stellschreiben. „Amoris laetitia“ ist Ausdruck eines pastoralen Lehramts, HerKor 70 (2016), Nr. 6, S. 15–16.
• Buttiglione R., Radość miłości i niepokój teologów, OsRomPol 37 (2016), Nr. 9, S. 54–56.
• Deutsche Bischofskonferenz (Hg.), Katholischer Erwachsenen-Katechismus, Bd. 2: Leben aus dem Glauben, Bonn 1995.
• Die Deutschen Bischöfe, Auf dem Weg zum Sakrament der Ehe. Überlegungen zur Trauungspastoral im Wandel, Bonn 2000.
• Die Deutschen Bischöfe, Zu Fragen der menschlichen Geschlechtlichkeit, München 1973.
• Die Oberrheinischen Bischöfe, Grundsätze für eine seelsorgliche Begleitung von Menschen aus zerbrochenen Ehen und von wiederverheirateten Geschiedenen in der Oberrheinischen Kirchenprovinz, Juli 1993.
• Dylus A., Mobilność i (albo?) zakorzenienie. Uwagi na marginesie migracji zarobkowych Ślązaków, in: K. Glombik, P. Morciniec (Hg.), Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, Opole 2005, S. 123–134.
• Dziuba A.F., Spowiedź małżeńska. Życie małżeńskie a sakramentalna posługa pokuty i pojednania (Zagadnienia wybrane), Kraków 2002.
• Fraling B., Sexualethik. Ein Versuch aus christlicher Sicht, Paderborn 1995.
• Franziskus, Nachsynodales Apostolisches Schreiben „Amoris laetitia“, Vatikan 2016.
• Gemeinsame Synode der Bistümer in der Bundesrepublik Deutschland. Offizielle Gesamtausgabe I, Freiburg i. Br. 1976.
• Gemeinsame Synode der Bistümer in der Bundesrepublik Deutschland. Offizielle Gesamtausgabe II. Ergänzungsband: Arbeitspapiere und Sachkommissionen, Freiburg i. Br. 1977.
• Góralczyk P., Powtórne związki małżeńskie w teologicznym i etycznym świetle, Ząbki 1995.
• Graulich M., Seidnader M. (Hg.), Zwischen Jesu Wort und Norm. Kirchliches Handeln angesichts von Scheidung und Wiederheirat, Freiburg i. Br. 2014.
• Grześkowiak J., „Tajemnica to jest wielka”. Sakramentalne przymierze małżeńskie, Opole 2010.
• Häring B., Ausweglos? Zur Pastoral der Geschiedenen und Wiederverheirateten. Ein Plädoyer, Freiburg i.Br. 1989.
• Häring B., Pastorale Lösungen in der Moral?, in: D. Mieth (Hg.), Moraltheologie im Abseits? Antwort auf die Enzyklika „Veritatis splendor“, Freiburg i.Br. 1994, S. 285–295.
• Häring H., Keine Christen zweiter Klasse! Wiederverheiratete Geschiedene – ein theologischer Zwischenruf, Freiburg i. Br. 2014.
• Heffner K., Rauziński R., Region migracyjny. Wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego, Opole 2003.
• Heinzmann J., Nein zu Scheidung – Ja zu den Geschiedenen, Freiburg 1991.
• Hilpert K., Laux B. (Hg.), Leitbild am Ende? Der Streit um Ehe und Familie, Freiburg i. Br. 2014.
• Johannes Paul ii., Apostolisches Schreiben „Familiaris consortio“, Vatikan 1981.
• Johannes Paul ii., Enzyklika „Veritatis splendor“, Vatikan 1993.
• Juroszek W., Przedmałżeńskie współżycie seksualne a odraczanie decyzji o małżeństwie i rodzicielstwie, „Family Forum“ 2 (2012), S. 45–57.
• Kasper W., Das Evangelium von der Familie. Die Rede vor dem Konsistorium, Freiburg i. Br. 2014.
• Konferencja Episkopatu Polski, Służyć prawdzie o małżeństwie i rodzinie, Warszawa 2009.
• Lachner G., Die Kirche und die Wiederheirat der Geschiedenen, Paderborn 1991.
• Leśniak M., Świerczek A., Spowiednik wobec wymogów etyki seksualnej. Posługa w konfesjonale, Kraków 2009.
• Liss B., Scheidung und Neubeginn. Pastorale Erfahrungen in einer menschenfreundlichen Kirche, Würzburg 1990.
• López R.G., Kreatywna wierność, OsRomPol 37 (2016), Nr. 9, S. 52–54.
• Marcol A., Pokuta i sakrament pokuty, Opole 1992.
• Michasiów M., Osoby rozwiedzione żyjące w nowych związkach w realiach polskiego Kościoła. Spostrzeżenia zainspirowane przedsynodalnym kwestionariuszem, „Teologia i Moralność” (2014), Nr. 1 (15), S. 131–147.
• Moj M., Migracje zagraniczne i ich konsekwencje dla rodzin na przykładzie województwa opolskiego, „Pogranicze: Polish Borderlands Studies” 3 (2015), Nr. 2, S. 175–190.
• Morciniec P., Praktyka „pojednanej różnorodności” – rola dialogu w przezwyciężaniu antagonizmów na Śląsku, in: Z. Glaeser (Hg.), Człowiek dialogu, Opole 2012, S. 99–118.
• Müller M., Ponikło T., Miłość z odzysku. Nowy związek – jak żyć w Kościele, Kraków 2010.
• Nossol A., Brücken bauen. Wege zu einem christlichen Europa von Morgen, Freiburg i. Br. 2002.
• Nossol A., List pasterski Biskupa Opolskiego w sprawie bezrobocia, in: Nauczanie Biskupa Opolskiego Alfonsa Nossola. Listy pasterskie i odezwy 1977–2009, Opole 2014, S. 386–390.
• Nossol A., List pasterski biskupa opolskiego w sprawie pastoralnych problemów związanych z pracą zarobkową za granicą, in: Nauczanie Biskupa Opolskiego Alfonsa Nossola. Listy pasterskie i odezwy 1977–2009, Opole 2014, S. 379–384.
• Ostrowski M., Wy też jesteście w Kościele. Duszpasterstwo małżeństw sakramentalnych, Poznań 2011.
• Paciuszkiewicz M., Topczewska-Metelska M., Wasilewski W. (Hg.), Tęsknota i głód. O ludziach żyjących w związkach niesakramentalnych, Warszawa 1993.
• Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej (2002–2005). Statuty i Aneksy. Parafia u progu Nowego Tysiąclecia, Opole 2005.
• Płatek J.S., Sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania, Częstochowa 1996.
• Presseamt des Erzbistums Köln (Hg.), Sexual-Moral im Licht des Glaubens. Zehn Leitsätze des Erzbischofs von Köln, Kardinal Joseph Höffner, Köln 1978.
• Rauziński R., Wyjazdy zarobkowe w śląskim krajobrazie społecznym, in: K. Glombik, P. Morciniec (Hg.), Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, Opole 2005, S. 51–66.
• Rüberg R. (Hg.), Nach Scheidung wieder verheiratet. Informationen, Reflexionen, Perspektiven, Kaevelar 1993.
• Ruh U., Wijlens M. (Hg.), Zerreißprobe Ehe. Das Ringen der katholischen Kirche um die Familie, Freiburg i. Br. 2015.
• Salij J., Małżeństwo, rozwód, związki niesakramentalne, Poznań – Kraków 2000.
• Schockenhoff E., Chancen zur Versöhnung? Die Kirche und die wiederverheirateten Geschiedenen, Freiburg i. Br. 2011.
• Schockenhoff E., Ehe – nichteheliche Partnerschaften – Ehelosigkeit, in: J. Gründel (Hg.), Leben aus christlicher Verantwortung. Ein Grundkurs der Moral. 3. Partnerschaft – Ehe – Familie – Leibliches Leben – Kirche, Düsseldorf 1992, S. 31–49.
• Schumacher Th., Teilhabe von wiederverheirateten Geschiedenen am eucharistischen Mahl. Problematik und Lösung aus theologischer Sicht, München 2014.
• Sobolewski Z., Pojednajcie się z Bogiem. Teologicznomoralne i pastoralne aspekty sakramentu pokuty i pojednania, Pelplin 2015.
• Süssmuth R., Nichteheliche Lebensgemeinschaften – eine Alternative zu Ehe und Familie? „Diakonia“ 19 (1988), S. 317–326.
• Süssmuth R., Wandlungen im Bindungsverhalten. Liebe und Treue im Blick auf nichteheliche Lebensgemeinschaften, HerKor 35 (1981), S. 195–199, 246–252.
• Szczygielski K., Etniczny kontekst migracji zewnętrznych z województwa opolskiego (w świetle wyników spisu 2002), in: K. Glombik, P. Morciniec (Hg.), Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, Opole 2005, S. 73–90.
• Wojaczek K., Praca ojca za granicą a problem wychowania dziecka, „Family Forum“ 1 (2011), S. 133–153.
• Wollbold A., Ermutigung zur Seelsorge. „Amoris laetitia“ bringt keine Änderung des Lehrgebäudes, HerKor 70 (2016), Nr. 6, S. 13–14.
• www.diecezja.wloclawek.pl/pl/news/20,aktualnosci/1556,przed-synodem-na-temat-rodziny-korespondencja-pomiedzy-bp-wieslawem-meringiem-a-kard-walterem-kasperem (21.11.2016).
• www.https://stefan-oster.de/brief-an-die-priester-im-nachgang-zum-paepstlichen-schreiben-amoris-laetitia. (26.11.2016).
• Wyjazdy i powroty z emigracji mieszkańców województwa śląskiego. Wyniki badań, Kraków 2011.
• Żurawska J., Zarys regionalnych uwarunkowań priorytetów polskiej polityki migracyjnej, in: K. Glombik, P. Morciniec (Hg.), Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie?, Opole 2005, S. 9–29.

Identifiers

DOI

10.25167/RTSO/37(2017)1/203-233