Oflag II C Woldenberg – analiza socjologiczna enklawy wojennej

• Authors: Anna Matuchniak-Krasuska

Title variants

EN

Oflag II C Woldenberg – sociological analysis of the war enclave

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem analizy jest obóz dla oficerów Oflag II C Woldenberg, jako enklawa i eksklawa wojenna z lat 1939–1945. Woldenberg to obecnie Dobiegniew w województwie lubuskim. Obozy jenieckie tworzone przez niemieckich nadzorców z Wehrmachtu to przykłady eksklaw, nastawionych na izolację w złych warunkach tysięcy żołnierzy i oficerów oraz wykluczenie ich z normalnego życia. Organizacja życia jeńców wewnątrz świata podwładnych, zwłaszcza działalność kulturalna, edukacyjna, sportowa to przykłady tworzenia enklaw umożliwiających przetrwanie. W artykule skoncentrowano się na studium przypadku Oflagu II C Woldenberg (w tym zwłaszcza enklawie sportowej). Problematykę obozową przedstawiono przy użyciu pojęć eksklaw i enklaw, prowadząc do skonstruowania typologii: enklaw/eksklaw przestrzennych, funkcjonalnych, statusowych, repertuarowych oraz wielorakich enklaw/eksklaw sportowych (związanych z dyscyplinami sportowymi, klubami, rolami zawodników, amatorów, kibiców, instruktorów, władz obozowych, wydarzeniami sportowymi i zajęciami w-f). Artykuł stanowi studium z pogranicza historii i socjologii (socjologii kultury i socjologii sportu), zmierzające do wykazania przydatności pojęć enklaw i eksklaw do analizy świata społecznego oflagu – obozu; a także przykład pewnej „gry socjologicznej”.

EN

The subject of the analysis is the camp for officers Oflag II C Woldenberg as an enclave and war enclave in the years 1939-1945. The current name of Woldenberg is Dobiegniew in the Lubuskie province (woivodeship). Prisoners of war camps founded by the German Wermacht wardens were an example of enclaves the aim of which was to isolate thousands of soldiers and officers in very bad conditions and exclude them from normal life. The organization of life of the prisoners of war within the world of subordinates, primarily their cultural, educational and sports activities, were examples of enclaves which made it possible for them to survive. The article focuses on the case study of Oflag II C Woldenberg, particularly on its sports enclave. The question of the camp has been presented by employing the concepts of exclaves and enclaves leading to constructing the following typology: enclaves/exclaves – spatial, functional, based on status or repertoire and other multiple sports enclaves/exclaves relevant to sports disciplines, clubs, roles of contestants, amateurs, instructors, coaches, fans, camp authorities, sports events and physical exercises. The study is on the borderline between a historical and a sociological approach (sociology of culture and sociology of sport) attempting to show the usefulness of the concepts of enclaves and exclaves in the analysis of the Oflag- camp social world. It is also an example of a ‘sociological game’.

Keywords

PL

oflag; obóz jeniecki; enklawa; eksklawa; sport; socjologia sportu

EN

oflag; prisoners of war camp; enclave; exclave; sport; sociology of sport

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2014
• Issue: 1(7)
• Pages: 25-40

Contributors

author

Anna Matuchniak-Krasuska

• Uniwersytet Łódzki

References

• Becker H. 1998, Les mondes de l’art, Flammarion, Paris.
• Bohatkiewicz J. 1971, Oflag II C Woldenberg, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Bourdieu P. 2001, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Nomos, Kraków.
• Bourdieu P. 2009, Rozum praktyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Brandys M. 1955, Wyprawa do Oflagu, PIW, Warszawa.
• Caillois R. 1973, Żywioł i ład, PIW, Warszawa.
• Czarnowski S. 1956, Kultura, w: idem, Dzieła t. I, PWN, Warszawa.
• Enklawy życia społecznego 2007, red. L. Gołdyka, I. Machaj, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Enklawy życia społecznego. Kontynuacje 2009, red. L. Gołdyka, I. Machaj, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Goffman E. 1975, Charakterystyka instytucji totalnych, w: Elementy teorii socjologicznych, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, PWN, Warszawa.
• Golka M. 2007, Mała ontologia enklaw, w: Enklawy życia społecznego, red. L. Gołdyka, I. Machaj, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Gołaszewska M. 1984, Zarys estetyki, PWN, Warszawa.
• Hall E.T. 1976, Ukryty wymiar, PIW, Warszawa.
• Historia Obozu Oflag II C Woldenberg, autor nieznany, Wikipedia (9.01.2007).
• Honka N. 1998, Życie religijne żołnierzy polskich w niewoli niemieckiej i radzieckiej podczas II wojny światowej, Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, Opole.
• Kamiński D. 2004, Dzieje 25 pułku piechoty Wojska Polskiego w latach 1918–1939, Piotrków Trybunalski.
• Kobylarz R., Sznotala K. 2010, Wykaz niemieckich obozów jenieckich 1939-1945, Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, Opole.
• Konecki K. 1985, Jaźń w totalnej instytucji obozu koncentracyjnego, „Kultura i Społeczeństwo”, rok XXIX, nr 3.
• Kozłowski E. 1974, Wojsko polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa.
• Kuropieska J. 1985, Obozowe refleksje Oflag II C, KAW, Kraków.
• Matuchniak-Krasuska A. 2010, Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Muzeum Woldenberczyków w Dobiegniewie, ekspozycja, ulotki, materiały.
• Olesik J. 1988, Oflag IIC Woldenberg, Wydawnictwo MON, Warszawa.
• Ossowski S. 1967, Konflikty niewspółmiernych skal wartości, w: Z zagadnień psychologii społecznej, Dzieła t. III, PWN, Warszawa.
• Ossowski S. 1984, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, w: O ojczyźnie i narodzie, PWN, Warszawa.
• Pirveli M., Rykiel Z. 2007, Enklawy i eksklawy późnej nowoczesności, w: Enklawy życia społecznego, red. L. Gołdyka, I. Machaj, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Rezler-Wasielewska V. 2001, Działalność naukowo-oświatowa polskich jeńców wojennych w niemieckich i radzieckich obozach podczas II wojny światowej, Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, Opole.
• Sułkowski B. 2011, „Społeczne ramy kultury” czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, t. LV, nr 2–3.
• Tuan Y.-F. 1987, Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa.