Interakcja: logopeda – pacjent z chorobą Alzheimera w fazie umiarkowanej w sytuacji badania diagnostycznego

• Authors: Domagała Aneta

Title variants

EN

Interaction: speech therapist – patient with a moderate stage of Alzheimer’s disease

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto problematykę interakcji, definiowanej jako podstawowa jednostka komunikacji społecznej w sytuacji badania diagnostycznego prowadzonego w warunkach otępienia w fazie umiarkowanej. Ukierunkowano się na problemy z zachowaniem relacji interpersonalnej adekwatnej w sytuacji badania, w aspekcie językowej sprawności społecznej. Badania zostały przeprowadzone na materiale językowym pozyskanym w grupie 60 osób z otępieniem alzheimerowskim w fazie umiarkowanej, w czasie realizacji projektu badawczego pt. „Narracja i jej zaburzenia w przebiegu choroby Alzheimera. Skala sprawności narracyjnych jako technika diagnostyczna w otępieniu alzheimerowskim” (kierownik projektu: dr Aneta Domagała; 39. konkurs projektów badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego). W badanej populacji około 58% osób było zdolnych poprawnie funkcjonować w kontakcie z interlokutorem (tu: ujawniono osoby potrafiące kształtować relacje odznaczające się wysoką sprawnością współdziałania z drugą osobą w warunkach diagnozy – około 17%). U około 42% badanych ujawniono trudności w relacji z interlokutorem. Ocena podstawowych wymiarów interakcji zachodzącej w sytuacji badania ma fundamentalne znaczenie przy orzekaniu o sprawnościach językowych pacjenta z otępieniem; wypowiedzi chorego, analizowane i interpretowane przez logopedę, warunkowane są sytuacyjnie (tu: zgodnie z tym, jak osobie chorej jawi się dana sytuacja komunikacyjna).

EN

This article discusses the problems of interaction (defined as a basic unit of social communication – Domagała 2015b) in the conditions of a moderate stage of dementia. The attention has been focused on problems with keeping interpersonal relations adequate in the examination situation in respect of social skills. The study was conducted on the empirical material gathered under the research project “Narrative and Its Disorders in Alzheimer’s Dementia. The Scale of Narrative Skills in Alzheimer’s Dementia” (project manager: Dr Aneta Domagała; 39th Ministry of Science and Higher Education competition of research projects). A total of 60 patients with a moderate stage of Alzheimer’s dementia were studied. In the studied population, about 58% of subjects were able to function correctly in contact with the interlocutor. It should be noted that there were persons (ca. 17%) who were able to form a (strongly) positively marked relationship, and were characterized by high skills of cooperation with another person in a diagnostic situation. About 42% of the subjects showed difficulties in the relationship with the interlocutor. The evaluation of basic dimensions of interaction occurring in the examination condition is fundamental to determining the linguistic abilities of a patient with dementia; the subject’s utterances, analyzed and interpreted by a speech therapist, are situationally conditioned (here: according to how the patient perceives a given communication situation).

Keywords

PL

diagnoza; zachowania językowe; interakcja; otępienie alzheimerowskie

EN

diagnosis; linguistic behaviors; interaction; Alzheimer’s dementia

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2016
• Volume: 45
• Pages: 189-202

Dates

published

2020-11-15

Contributors

author

Domagała Aneta

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

References

• Domagała A., 2007, Zachowania językowe w demencji. Struktura wypowiedzi w chorobie Alzheimera, Lublin.
• Domagała A., 2008, Choroba Alzheimera – komunikacja z chorym. Poradnik dla opiekunów, wyd. II, zmienione, Wrocław.
• Domagała, A., 2011a, Knowledge of Rehabilitation of Patients with Alzheimer’s Dementia in University Training of Logopedists, In: I. Candel Torres, L. Gomez Chóva, A. López Martinez (eds), ICERI Publications, 4966–4973, Madrid: International Association of Technology, Education and Development.
• Domagała A., 2011b, Otępienie alzheimerowskie – usprawnianie komunikacji językowej w relacji: opiekun – chory, [w:] Choroby otępienne. Teoria i praktyka, red. J. Leszek, Wrocław, s. 305–320.
• Domagała A., 2012b, Zaburzenia komunikacji językowej w otępieniu alzheimerowskim – typologia zjawisk w perspektywie progresywności wypowiedzi, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 625–641.
• Domagała A., 2013a, The Relation between the Patient with Alzheimer’s Dementia and the Healthy Co-Interlocutor. From the Logopedic Perspective, INTED Publications, Valencia, s. 1680–1685.
• Domagała A., 2015a, Logopedic Examination of the Patient with Alzheimer’s Dementia, “Acta Neuropsychologica”, 13 (1), s. 11–23.
• Domagała A., 2015b, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Lublin.
• Domagała A., 2015c, Standardy postępowania logopedycznego w otępieniu alzheimerowskim, [w:] Logopedia. Postępowanie logopedyczne. Standardy, red. S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk, Lublin, s. 987–1013.
• Domagała A., Gustaw K., 2006, Program FOCUSED jako metoda usprawniania komunikacji w otępieniu alzheimerowskim, „Logopedia” 35, s. 91–98.
• Grabias S., 2001, Język w zachowaniach społecznych, Lublin (wyd. II).
• Grossberg G. T. & Kamat S. M., 2011, Choroba Alzheimera. Najnowsze strategie diagnostyczne i terapeutyczne, Warszawa.
• Herzyk A., Jodzio K., 2008, Charakterystyka i perspektywy rozwoju neuropsychologii, [w:] K. Jodzio, W. M. Nyka (red.), Neuropsychologia medyczna. Wybrane zagadnienia (13–66), Sopot.
• Kłoszewska I., Magierski R., 2004, Zespoły otępienne, [w:] Neurogeriatria. Praktyczne problemy neurologii w wieku podeszłym, red. A. Prusiński, Lublin, s. 205–226.
• Marczewska H., 1994, Zaburzenia językowe w demencji typu Alzheimera, [w:] H. Marczewska, E. Osiejuk (red), Nie tylko afazja… O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, 7–60, Warszawa.
• Olszewski H., 2008, Otępienie czołowo-skroniowe. Ujęcie neuropsychologiczne, Kraków.
• Pąchalska M., Kurzbauer H., MacQueen B. D., Grochmal-Bach B., Godziniec K., 2004, Kliniczny Test Funkcji Wykonawczych – Zrewidowany w diagnostyce różnicowej depresji, zespołu lekkich zaburzeń poznawczych oraz otępienia typu Alzheimera, „Psychogeriatria Polska” 1 (2), s. 119–144.
• Schneider L. S. & Dagerman K. S., 2004, Psychosis of Alzheimer’s disease: clinical characteristics and history, „Journal of Psychiatric Research” 38, s. 105–111.
• Sobów T., 2010, Praktyczna psychogeriatria: rozpoznawanie i postępowanie w zaburzeniach psychicznych u chorych w wieku podeszłym, Wrocław.
• Osiejuk E., 1994, Problematyka dyskursu w neuropsychologii poznawczej, Warszawa.
• Powell J., 2012, Pomoc w komunikacji przy demencji (Polonishe Ausgabe von Hilfen zur Kommunikation bei Demenz” von Jennie Powelll, Heft 2 der Reihe – Demenz Service, tłum. na język polski: A. Sęk).
• Ripich D. N., Ziol E., Fritsch T., Durand E. J., 2000, Training Alzheimer’s Disease Caregivers for Succesful Communication, “Clinical Gerontologist, 21, s. 37–56.
• Small J. A., 2002, Language and Communication in Alzheimer’s Disease, “Research and Practise in Alzheimer’s Disease” 6, s. 100–104.