Funkcje wykonawcze a osiągnięcia dzieci w wieku wczesnoszkolnym

• Authors: Paweł Jankowski

Title variants

EN

Executive function and educational attainment of children in early school age

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje wyniki badania dotyczącego związku funkcji wykonawczych i powodzenia szkolnego. W badaniu udział wzięło 46 dzieci w wieku 7 i 8 lat, uczniów pierwszej klasy szkoły podstawowej. W zakresie funkcji wykonawczych dokonano pomiaru dwóch ich przejawów: elastyczności poznawczej i zdolności tworzenia pojęć. Do ich pomiaru użyto dwóch narzędzi, z których jedno zostało stworzone na podstawie testu sortowania kart Wisconsin. Dla drugiego pierwowzorem był dwuwymiarowy test sortowania kart. W celu zbadania powodzenia szkolnego dokonano jego pomiaru z trzech różnych perspektyw: uczniów, nauczycieli i rodziców. Powodzenie szkolne z perspektywy uczniów i rodziców badano narzędziami stworzonymi na podstawie ankiety powodzenia szkolnego autorstwa Anny Żurawskiej (wywiad z uczniami, kwestionariusz dla rodziców);, trzecim wskaźnikiem powodzenia były oceny szkolne. Wyniki wskazują na istotne znaczenie funkcji wykonawczych w zakresie elastyczności poznawczej dla powodzenia szkolnego (część z uzyskanych wyników osiąga poziom istotności statystycznej). Natomiast w zakresie drugiego z przejawów funkcji wykonawczych, czyli zdolności tworzenia pojęć, związek z powodzeniem szkolnym zaobserwowano jedynie w przypadku pomiaru dokonywanego wśród uczniów.

EN

Executive function and academic success were studied in children aged 7 and 8, in the first year of primary school. Two measurements of executive functions were made: cognitive flexibility and capacity for abstract thinking. Two tools were used for their measurement, one based on the WCST test and the other on DCCS. School attainment was measured from three perspectives. Parent perspective was measured by a questionnaire, students were interviewed and school grades were used as the third measure. Cognitive flexibility correlated with school success from each perspective, p < .05. However, capacity for abstract thinking correlated with school success only in the student perspective.

Keywords

PL

psychologia poznawcza; psychologia edukacji; edukacja wczesnoszkolna; elastyczność poznawcza; funkcje wykonawcze; powodzenie szkolne; zdolność tworzenia pojęć

EN

cognitive psychology; educational psychology; capacity for abstract thinking; cognitive flexibility; early education; executive functions; school success

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2012
• Issue: 1(117)
• Pages: 75-86

Dates

issued

2012-03-31

Contributors

author

Paweł Jankowski

• Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - Oddział Miejski w Wieruszowie

References

• Bee, H. (1998). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Carlson, S. M. (2005). Developmentally sensitive measures of executive function in preschool children. Developmental Neuropsychology, 28(2), 595–616.
• Clark, C, A., Pritchard, V. A. i Woodward L. J. (2010). Preschool executive functioning abilities predict early mathematics achievement. Developmental Psychology, 46(5), 1176–1191.
• Garon, N., Bryson, S. E. i Smith, I. M. (2008). Executive function in preschoolers: a review using an integrative framework. Psychological Bulletin, 134(1), 31–60.
• Hughes, C., Ensor, R., Wilson, A. i Graham, A. (2010). Tracking executive function across the transition to school: a latent variable approach. Developmental Psychology, 35(1), 20–36.
• Jankowski, P. (2011). Funkcje wykonawcze a powodzenie szkolne u dzieci w wieku 7 i 8 lat [niepublikowana praca magisterska]. Poznań: Instytut Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Jaworowska, A. (2002) TSKW – Test Sortowania Kart z Wisconsin. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Jodzio, K. (2008). Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jodzio, K. (2011). Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• McCabe, D., Roediger, H., McDaniel, M., Balota, D. i Hambrick, D. (2010) The relationship between working memory capacity and executive functioning: evidence for a common executive attention construct. Neuropsychology, 24(2), 222–243.
• Nęcka, E., Orzechowski, J. i Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (w koedycji z Wydawnictwem Naukowym Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica).
• Pąchalska, M. (2007) Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Putko, A. (2008) Dziecięca teoria umysłu w fazie jawnej i utajonej a funkcje wykonawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe im. Adama Mickiewicza.
• Seen, T. i Espy, K. (2004). Using path analysis to understand executive function organization in preschool children. Developmental Neuropsychology, 26(1), 445–464.
• Spruyt, A., Clarysse, J., Vansteenwegen, D., Baeyens, F. i Hermans, D. (2010). Affect 4.0: A free software package for implementing psychological and psychophysiological experiments. Experimental Psychology, 57, 36–45.
• Stefańska-Klar, R. (2000). Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny. W: B. Harwas-Napierała i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s. 130–162). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Temple, R., Davis, J. D., Silverman, I. i Tremont, G. (2006). Differential impact of executive function on visual memory tasks. The Clinical Neuropsychologist, 20, 480–490.
• Wecker, N. S., Kramer, J. K., Hallam, B. J. I Delis, D. C. (2005). Mental flexibility: age effects on switching. Neuropsychology, 19(3), 345–352.
• Zelazo, P. D., Muller, U., Frye, D. i Marcovitch, S. (2003). The development of executive function in early childhood. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68(3), 274 .
• Zhang, J., Su, L. i Li, X. (2004). Cognitive Function in Children with Learning Disorder. Chinese Mental Health Journal, 18(4), 239–241.
• Żurawska, A. (bdw). Ankieta powodzenia szkolnego. Pobrano z www.szkolnictwo.pl/index.php?id=PU8089

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2012/1-5-jankowski-funkcje-wykonawcze-a-osiagniecia.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858