„Jest we mnie kraina przeźroczysta…”. O nocy rozumu i metaforze światła we wczesnych poematach Karola Wojtyły

• Authors: Agnieszka K. Haas

Title variants

EN

“There is a transparent land in me”. The night of the mind and light metaphors in the juvenile poetry of Karol Wojtyła.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem szkicu jest wykazanie, że metaforyka poezji młodego Karola Wojtyły (Pieśń o Bogu ukrytym, Pieśń o słońcu niewyczerpanym), wskazująca na doświadczenie kontemplacyjne, może być interpretowana niezależnie od perspektywy biograficznej i duchowości autora. Artykuł analizuje metaforykę światła oraz związane z nią pojęcie nocy rozumu, oznaczające mistyczny sposób poznania Boga. Metafory światła występują w poematach trzydziestoletniego Karola Wojtyły i jego rozprawie filozoficznej o mistyce św. Jana od Krzyża. Mimo oczywistego związku z biografią, ich interpretacja opiera się na cechach immanentnych poetyckiej mistyki Wojtyły.

EN

The article has to show that the metaphors of the early poems of K. Wojtyła (The Song of the Hidden God, Song of the Inexhaustible Sun) can be interpreted not only as impression of his contemplative experience and biography. The text is focused on the metaphors of the Light and their associations with the night of the mind as a mystical recognition of God. They appear in the early poems of Karol Wojtyła and in his philosophical dissertation about the mysticism of St. John of the Cross. The interpretation of his poems is based on the immanent features of Wojtyła’s poetical mysticism.

Keywords

PL

biografizm; kontemplacja; mistyka chrześcijańska; Pseudo-Dionizy Areopagita; światło; św. Jan od Krzyża; Karol Wojtyła

EN

biography; contemplation; Christian mysticism; light metaphor; St. John of the Cross; Pseudo-Dionysius Areopagita; Wojtyła Karol

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 30
• Pages: 37-66

Contributors

author

Agnieszka K. Haas

• Wydział Filologiczny Uniwersytet Gdański

References

• Bremond H., Mystik und Poesie, Freiburg in Breisgau 1929.
• Cieśla-Korytowska M., Romantyczna poezja mistyczna. Ballanche. Novalis. Słowacki, Kraków 1989.
• Dybciak K., Karol Wojtyła, w: A. Hutnikiewicz, A. Lam (red.), Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2, Warszawa 2000, s. 306–307.
• Gerlitz P., Mystik 1, w: G. Müller (Hrsg.), Theologische Realenzyklopädie. Bd. 23., Berlin 1994, s. 534.
• Gogacz M., Filozoficzne aspekty mistyki. Materiały do filozofii mistyki, Warszawa 1985.
• Haas, A. M., Sermo mysticus. Studien zu Theologie und Sprache der deutschen Mystik, Freibug 1979.
• Halkiewicz-Sojak G., Paprocka-Podlasiak B. (red.), Symbolika mistyczna w poezji romantycznej. Słowacki i inni, Toruń 2009.
• Hederer E., Mystik und Lyrik, München–Berlin 1941.
• Helfferich A., Die christliche Mystik in ihrer Entwickelung und in ihren Denkmalen. In zwei Theilen. Erster Theil: Entwickelungsgeschichte der christlichen Mystik, Gotha 1842.
• Św. Jan od Krzyża, Dzieła. Droga na Górę Karmel, Noc ciemna, Pieśń duchowa, Żywy płomień miłości, Sentencja. Przestrogi, Poezje, Listy. Tłum. B. Smyrak. Wyd. VI, Kraków 1998.
• Kreuzer J., Licht [hasło], w: R. Konersmann (Hrsg.), Wörterbuch der philosophischen Metaphern. 2. unveränderte Auflage, Darmstadt 2008, s. 207–224.
• Merton, T., Doświadczenie wewnętrzne. Zapiski o kontemplacji. Tłum. I. i P. Zarębscy. Kraków 2005.
• Orygenes, O pierwszych zasadach, w: M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej. T. 1. Warszawa 1975, s. 362–366.
• Przybylska A., Samotność możliwa w człowieku. Mistyczny aspekt Poezji i dramatów Karola Wojtyły, Kraków 2002.
• Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne II. Hierarchia niebiańska. Hierarchia kościelna. Tłum. M. Dzielska. Kraków 1999.
• Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne. Imiona boskie. Teologia mistyczna. Listy. Tłum. M. Dzielska, Kraków 1997.
• Schmidt J., Teologia filozoficzna, tłum. P. Domański, Kęty 2006.
• Sochoń J., Nie jestem samotny, bo drżę. O twórczości Karola Wojtyły, w: Poezja Karola Wojtyły. Duchowe spojrzenia, opr. J. Sochoń, Pelplin 2003, s. 63–81.
• Stosch K., von, Einführung in die Systematische Theologie, Paderborn 2009.
• Tomkowski J., Juliusz Słowacki i tradycje mistyki europejskiej, Warszawa 1984.
• Tomkowski J., Mistycyzm, w: J. Bachórz, A. Kowalczykowa (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław–Warszawa 1991, s. 553–558.
• Twórczość Karola Wojtyły. Materiały z sesji zorganizowanej z okazji 46. Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu, red. Z. W. Solski, Wrocław 1998.
• Wider D., Do pełni miłości. Rozważania na marginesie Dzieł św. Jana od Krzyża, Kraków 1985.
• Wierzbicki A. M., O miejscu poezji w myśli Karola Wojtyły. Najgłębszy zapis mego bytu, w: Poezja Karola Wojtyły. Duchowe spojrzenia, opr. J. Sochoń, Pelplin 2003, s. 35–52.
• Wojtyła K., Poezje i dramaty. Wybór i układ z upoważnienia aut. M. Skwarnicki, J. Turowicz, red. filolog. J. Okoń, Kraków 1979.
• Wojtyła K., Poezje. Poesie, przekład na j. włoski A. Kurczab, M. Guidacci, Kraków 1999.
• Wojtyła K., Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze [Doctrina de fide apud S. Joannem a Cruce (1948)], tłum. K. Stawecka, Lublin 2000.