Razem czy osobno? Instytucjonalizacja etnicznych podmiotów politycznych w Galicji Habsburskiej na przełomie XIX I XX wieku

• Authors: Monolatii Ivan

Title variants

EN

Together or Separately? Institutionalization of Ethnic Political Entities in Habsburg’s Galicia at the Turn of the 19th and 20th Centuries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Obiektem badań, podejmowanych w artykulie, stały się procesy polityczne, zachodzące w Galicji Habsburskiej, związane z konsolidacją państwa oraz wspólnot etnicznych i wyznaniowych, tworzenie przez te ostatnie podmiotów politycznych, których działalność – w celu ochrony praw i interesów grup – określała specyfikę oraz tendencję w uprawianiu polityki publicznej. Ukraińska, polska, żydowska, niemiecka wspólnoty w Galicji były jednymi z największych w Imperium Habsburgów i stały się aktywnymi uczestnikami stosunków międzyetnicznych na obszarze Imperium. Analiza polityki narodowościowej tego okresu świadczy o tym, że w większości wypadków pojawienie się instytucji politycznych badanych wspólnot stało się źródłem konstruktywnego tworzenia państwowości, postępu, unowocześnienia społeczeństwa według zasad demokratycznych oraz jego awansu kulturowego. Zawarte w artykule tezy oraz uogólnienia badawcze mogą slużyć rozbudzeniu dyskusji toczonej w gronie współczesnych historyków i politologów dt. kwestii uwrażliwienia na etniczne odmienności, widoczne w procesie budowy i rozwoju form życia narodów Galicji Habsburskiej na przełomie XIX i XX w. Zaprezentowane ustalenia mogą stanowić również narzędzie służące celom praktycznym, m.in. wykorzystaniu zastosowaniu doświadczeń współistnienia międzyetnicznego w zamkniętej przestrzeni geograficznej i przenesieniu tych doświadczeń poza wymiar lokalny na przestrzeń regionalną, subregionalną i międzynarodową.

EN

The subject of the research undertaken in the article has been the political processes in Habsburg Galicia, involving the consolidation of state, ethnic and religious communities, by the creation of political subjects whose activities served to protect the rights and interests of groups in public policy. The Ukrainian, Polish, Jewish, German communities in Galicia were ones of the largest in the Habsburg Empire and became active participants in interethnic relations. The analysis of the national policy of this period shows that in most cases the emergence of political institutions of the studied communities became a source of constructive statehood, progress modernization of society according to democratic principles and its cultural advancement. The theses and research generalizations contained in the article may serve to arouse the discussion of today’s historians and political scientists on the problem of sensitivity to ethnic differences, visible in the process of construction and development of life forms of the Galician people of Habsburg at the turn of the 19th and 20th centuries. The presented findings may also serve as a tool for practical purposes, applying the experience of interethnic coexistence in a closed geographic space and transferring this experience beyond the local dimension to regional, subregional and international spaces.

Keywords

PL

polityzacja narodowości; polityka narodowościowa państwa; partycypacja polityczna; ochrona interesów grupowych; Galicja Habsburska

EN

politization of ethnicity; state ethnic policy; political participation; protection of group interests; Habsburg Galicia

• Publisher: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku
• Journal: Społeczeństwo. Edukacja. Język
• Year: 2017
• Volume: 1(5)
• Pages: 217-232

Contributors

author

Monolatii Ivan

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku

References

• Andlauer Teresa. 2001. Die jüdische Bevölkerung im Modernisierungsprozess Galiziens (1867–1914). Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
• Cybenko Larissa. 2008. Galicia Miserabilis und/oder Galicia Felix? Ostgalizien in der österreichischen Literatur. Lwiw: VNTL-Klasyka. Wien: Praesens Verlag.
• Dziadzio Andrzej. 2001. Monarchia konstytucyjna w Austrii 1867–1914. Władza – obywatel – prawo. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Fras Zbigniew. 2004. Galicja. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Gaisbauer Adolf. 1988. Davidstern und Doppeladler: Zionismus und jüdischer Nationalismus in Österreich, 1882–1918. Wien – Köln – Graz: Böhlau Verlag.
• Gąsowski Tomasz. 1998. „Struktura narodowościowa ludności miejskiej w autonomicznej Galicji”. Zeszyty naukowe uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace historyczne. Zesz. 125.
• Haslinger Peter. 2008. „Sprachenpolitik, Sprachendynamik und imperiale Herrschaft in der Habsburgermonarchie 1740–1914”. Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung. Bd. 57, N. 1.
• Hye Hans Peter. 1998. Das politische System in der Habsburgermonarchie. Konstituonalismus, Parlamentarismus und politische Partizipation. Praha: Karolinum nakladatelstvi Univerzity Karlovy.
• Kann Robert A. 1964. Das Nationalitäten der Habsburgermonarchie. Geschichte und Ideen. Erster Band: Das Reich und die Völker. Zweite Auflage. Graz – Köhln: Verlag Hermann Böhlaus.
• Maciak Dariusz. 2006. Próba porozumienia polsko-ukraińskiego w Galicji w latach 1888–1895. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Mark Rudolf A. 1994. Galizien unter österreichischer Herrschaft. Verwaltung – Kirche – Bevölkerung. Marburg: Herder-Institut.
• Müller Sepp. 1961. Von der Ansiedlung bis zur Umsiedlung. Das Deutschtum Galiziens, insbesondere Lembergs. 1772–1940. Marburg am Lahn: Johann Gottfried Herder-Institut.
• Państwowa ustawa o prawie stowarzyszania się z 15 listopada 1867 r. 1867. W Dziennik Ustaw Państwowych. Nr. 134.
• Państwowa ustawa o prawie zgromadzania z 15 listopada 1867 r. 1867. W Dziennik Ustaw Państwowych. Nr. 135.
• Państwowa ustawa zasadnicza z 21 grudnia 1867 r. o powszechnych prawach obywateli dla Królestw i Krajów w Radzie Państwa reprezentowanych. 1867. W Dziennik Ustaw Państwowych. Nr. 142.
• Partacz Czesław. 1996. Od Badeniego do Potockiego. Stosunki polsko-ukraińskie w Galicji w latach 1888–1908. Toruń: Adam Marszałek.
• Stourzh Gerald. 1980. Die Gleichberechtigung des Voksstämme als Verfassungsprinzip 1848–1918. W Die Habsburgermonarchie 1848–1918. Im Auftrag der Kommission für die Geschichte der Österreichisch-Ungarischen Monarchie (1848–1918) herausgegeben von Adam Wandruszka und Peter Urbanitsch. Band III: Die Völker des Reiches. 2. Teilband. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
• Urbanitsch Peter. 1994. „Vereine und politische Mobilisierung in Ciesleithanien”. Anuarul Institutului de Istorie Cluj. Bd. 33.
• Wagner Rudolf. 1984. Der Parlamentarismus und nationale Ausgleich in der ehemals österreichischen Bukowina. München: Der Südostdeutsche Verlag.
• Wolf Larry. 2010. The Idea of Galicia: History and Fantasy in Habsburg Political Culture. Stanford: Stanford University Press.
• Wynne Suzan F. 2006. The Galitzianers: The Jews of Galicia, 1772–1918. Kensington: Wheatmark Print.

Identifiers

DOI

10.19251/sej/2017.5(16)