Cognitive and semantic universals in translations of Psalm 139

• Authors: Płuciennik Jarosław

Title variants

PL

Kognitywne i semantyczne uniwersalia w translacjach Psalmu 139

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Umberto Eco clearly states the concept of semantic universals in a short essay. He presents a kind of ethics that starts with cognitive semantic universals rooted in our body. These universal concepts, according to Eco are such because they are independent of any particular culture. Such concepts as for instance “top and bottom”, “left and right”, or “a sense of personal liberty” are rooted in the basic fact that we are bodies. The “sense of personal liberty” is especially important here. This claim is similar to cognitive semantics, especially as presented by Mark Johnson. This article presents an application of those claims to the analysis of Polish translations of Psalm 139. My main claim is that the ancient Hebrew concept of a person is not at odds with such secular semantic approaches as provided by Eco and Johnson. Psalm 139 might be a perfect representation of the cultural polarization of the concept in the process of linguistic and cultural translation and transition. Besides it is this polarization of the concept of this sense of personal liberty which is the focus of this article. My main focus is on Polish translations with circumstantial references to English and Swedish translations. In this article I focus my study of the two minor parts of Psalm 139: one referring to psalmist running from God to heavens, and second, about hating the evil.

PL

Umberto Eco wyraźnie ujmuje koncepcję semantycznych uniwersaliów w krótkim eseju. Przedstawia rodzaj etyki, która zaczyna się od poznawczych semantycznych uniwersaliów zakorzenionych w naszym organizmie. Te uniwersalne koncepcje, według Eco są takimi, ponieważ wolne są od wpływów kultury. Takie pojęcia jak na przykład "góra i dół", "lewo i prawo", lub "poczucie wolności osobistej" są zakorzenione w podstawowym fakcie, że jesteśmy cieleśni. "Odczucie wolności osobistej" jest tu szczególnie ważne. Twierdzenie to jest podobne do semantyki poznawczej, zwłaszcza tej przedstawionej przez Marka Johnsona. W artykule tym przedstawiono zastosowanie tych twierdzeń do analizy polskich przekładów Psalmu 139. Główne założenie autora jest takie, że starożytna hebrajska koncepcja osoby nie stoi w sprzeczności ze świeckim podejściem semantycznym Eco czy Johnsona. Psalm 139 może być idealnym przedstawieniem polaryzacji kulturowej koncepcji w procesie translacji językowej i kulturowej. Dodatkowo jest to polaryzacja koncepcji odczucia wolności osobistej, która jest tematem tego artykułu. Główny nacisk położony jest tutaj na polskich przekładach z okolicznościowymi odniesieniami do tłumaczenia angielskiego i szwedzkiego. W tym artykule autor skupia się na zbadaniu dwóch mniejszych części Psalmu 139: jednej odnoszącej się do psalmisty, Boga i niebios, i drugiej, o nienawiści do zła.

Keywords

EN

psalms; body in language; body anchor; the sublime; appearance markers; personal liberty; semantic universals

PL

psalmy; ciało w języku; zakotwiczenie znaczenia w ciele wzniosłość; markery wyglądu; wolność osobista; uniwersalia semantyczne

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2015
• Volume: 58/116 z. 2
• Pages: 29-49

Dates

published

2015

Contributors

author

Płuciennik Jarosław

• Katedra Teorii Literatury, Instytut Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Eco Umberto (1999), Pięć pism moralnych, trans. I. Kania, Znak, Kraków.
• Holmqvist Kenneth, Płuciennik Jarosław (2002), Appearance Markers [in:] Cognitive Linguistics Today, eds. B. Lewandowska-Tomaszczyk, K. Turewicz, Peter Lang, Frankfurt am Main.
• Johnson Mark (1993), Moral Imagination. Implications of Cognitive Science for Ethics, Chicago U.P., Chicago.
• Johnson Mark (1999), The Meaning of the Body. Aesthetics of Human Understanding, Chicago U.P., Chicago.
• Maier Christl (2001), Body Imagery in Psalm 139 and its Significance for a Biblical Anthropology, “Lectio Difficilior”. European Electronic Journal for Feminist Exegesis 2001, 2 [online:] http://www.lectio.unibe.ch/01_2/m.pdf [accessed 15th of May 2015].
• McDonald Lynn (2001), Florence Nightingale’s Spiritual Journey: Biblical Annotations, Sermons and Journal Notes, Wilfrid Laurier U.P., Toronto, Waterloo.
• Pak G. Sujin (2010), The Judaizing Calvin. Sixteenth-Century Debates over the Messianic Psalms, Oxford U.P., Oxford.
• Płuciennik Jarosław (in press), Mask and Face, Sublimity and Proximity — Metaphors of Cognition as Experience in Translations of Psalm 139, “Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis”.
• Wagner Siegfried, Zur Theologie des Psalms CXXXIX, “Supplements to Vetus Testamentum Supplements Online”, 29 [1978], 357.
• Psalms
• I use in my research The Bible Study App for Mac, Version 5.4.3 (5.4.3.1), Olive Tree Bible Software, Spokane, WA, 2014. King James Version with Strong’s Numbers — KJV Strong’s. For The Bible Study App. Answers in Genesis / Online Bible. Complete Word Study Bible — CWSB (4 Volume Set) For The Bible Study App. Ed. Eugene E. Carpenter, Warren Baker and Spiros Zodhiates. AMG 2003.
• English Translations
• King James Version 1611 (KJV) (2014), Public domain published in Olive Tree Bible Study App, Spokane, by Olive Tree Bible Software, WA.
• LXX (Septuaginta) (1979), comes from the Kraft /Taylor/Wheeler Septuagint Morphology Database v. 3.02, based on ed. A. Rahlfs, Septuaginta id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart [access by Olive Tree Bible Study App (in short: OTBSA) app cit.].
• Latin Vulgate for the Bible Study App [in:] OTBSA, public domain, app cit.
• A New English Translation of the Septuagint and the Other Greek Translations Traditionally Included Under that Title (in short NETS) (2009), (first edition 2007), a-book [in:] OTBSA, app cit., Oxford U.P., Oxford and New York.
• Wycliffe Bible for the Bible Study App, Wesley Center Online, OTBSA, app. cit.
• New International Version for the Bible Study App (2013), Grand Rapids, MI: Zondervan OTBSA (first ed. 2002.) [I used here also NIV Pitt Minion Reference Edition, Cambridge UK, Cambridge U.P., New York, 2nd ed.].
• Complete Jewish Bible: An English Version of the Tanakh (Old Testament) and B’Rit Hadashah (New Testament) (1998), ed. and trans. D. H. Stern, Jewish New Testament Publications [in:] OTBSA, Clarksville, Maryland USA and Jerusalem, Izrael.
• The Jewish Bible: Tanakh: The Holy Scriptures — The New JPS Translation According to the Traditional Hebrew Text: Torah * Nevi’im * Kethuvim (1985) [in:] OTBSA, Jewish Publication Society, Philadelphia USA and Jerusalem, Izrael.
• English Standard Version as in The ESV Study Bible (2008) [in:] OTBSA, Crossway Bibles, Wheaton, Illinois USA, (with ESV 2007).
• American Standard Version — ASV (2014) [in:] OTBSA, For The Bible Study App, Olive Tree, (1st print ed. 1901).
• Holy Bible. New Living Translation [in:] OTBSA, Tyndale House Foundation: Carol Stream, Illinois, USA, 1996, 2004, 2015 [online:] www.tyndale.com.
• Bible in Basic English For The Bible Study App (1941/49) [in:] OTBSA, trans. S. H. Hooke, The Orthological Institute, London.
• International Standard Version — ISV (1996) [in:] OTBSA, NT plus Psalms and Proverbs For The Bible Study App, Davidson Press, According The Holy Bible: ISV. 2.0. [also available isv.org].
• The Message (2002), For The Bible Study App [in:] OTBSA, ed. and trans. E. Peterson, The Message: The Bible in Contemporary Language, NavPress.
• New Revised Standard Version — NRSV (2007), For The Bible Study App, National Council of the Churches of Christ, 1990 (revision of 1952 ed.) [in:] OTBSA. I use also Holy Bible. New Revised Standard Version Containing the Old and the New Testament, Hendrickson Publishers in Conjuction with Oxford U.P., New York, (3rd print ed.).
• Good News Bible with Concordance (1994), The Bible Societies/HarperCollins, Glasgow.
• Swedish Translations
• Bibeln (1994), Bokförlaget Libris, Örebro, [Svenska Bibelsälskapets varsamma språkliga revision av 1917 års översättning av Gamla testamentet och Bibelkommissionens översättning av nya testamentet]; I use also an app for iOS Bibel (Swedish Bible) by PalReader, 2014.
• Bibeln, Bibelkommissionens översättning (2000), Bokförlaget Libris, Örebro.
• Polish Translations and Poetic Paraphrases
• Lubelczyk Jakub (2010), Psałterz o kancjonał z melodiami drukowany w 1558, ed. J. S. Gruchała, P. Poźniak, Musica Iagiellonica, Kraków [The poetic paraphrases are accompanied by the detailed commentaries and glosses by Lubelczyk. This edition has also English versions of the introduction and other useful material].
• Biblia brzeska 1563 (2003), Kalwin Publishing i Collegium Collumbinum, Clifton, NJ i Kraków [I consulted also a copy from 1563 with illustrations held at the Cambridge University Library in Cambridge].
• Kochanowski Jan (1997), Psałterz Dawidów, oprac. i wstęp K. Meller, TAiWPN Universitas, Kraków [The texts are also available at http://literat.ug.edu.pl/jkpsalm/138.htm].
• Psałterz Dawidów w przekładzie ks. Jakuba Wujka z 1594 roku (1993), transk., wstęp i koment. ks. doc. dr hab. J. Frankowski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa [I use also Biblia to jest Księgi Starego i Nowego Testamentu z łacińskiego na język polski przełożone przez ks. dra Jakóba Wujka (1898), przedruk z 1599, W. Drugulin, Lipsk].
• Biblia to jest całe Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu: z hebrajskiego i greckiego języka na polski pilnie i wiernie przetłumaczone (1975), Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa [It is common to call the translation Gdansk Bible: Biblia Gdańska, hence Bg. I use also Biblia Gdańska w systemie Stronga; Stary Testament oraz Wykaz wyrazów i zwrotów polskich w ST Biblii Gdańskiej (2004), Wydawnictwo „Na Straży”, Kraków; digital editions available at http://www.biblia-online.pl and in an app for iOS called Biblia (Polish Bible Collection) by PalReader].
• Psałterz w przekładzie Franciszka Karpińskiego (2011), Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa.
• Psalmy (2008), tłum. I. Cylkow, reprint z egz. Michała Galasa, Austeria, Kraków, Budapeszt.
• Księga Psalmów (1994), przeł. z łac. L. Staff, „Dabar, Toruń.
• Psałterz (1970), przeł. z hebr. R. Brandstaetter, przedm. C. T. Merton, tłum. C. Stoińska, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu: w przekładzie z języków oryginalnych (1971), oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, eds. A. Jankowski, L. Stachowiak, K. Romaniuk; tł. ksiąg Wł. Borowski et al., Wydawnictwo Pallottinum, Warszawa [Edition 2. cor. This is so called Millenium translation, hence I shortened the title as 1000. This version is available in a digital form too at http://biblia.deon.pl].
• Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (1994), nowy przekład z hebr. i grec. oprac. przez Komisję Przekładu Pisma Świętego, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa [20th Edition. Digital editions available at http://www.biblia-online.pl and in an app for iOS called Biblia (Polish Bible Collection) by PalReader].
• Księga Psalmów (1981), tłum. z hebr. Cz. Miłosz, Éditions du Dialogue, Paris [Also: Miłosz Czesław (2014), „Księga Psalmów” [in:] idem, Księgi biblijne, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Biblia Warszawsko-Praska, digital edition in an app for iOS called Biblia (Polish Bible Collection) by PalReader, also available at http://www.biblia-online.pl.
• Pismo Święte Starego Testamentu, T3: Księgi dydaktyczne (2008), przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, trans. M. Ambroży et al., eds. M. Kiedzik, K. Bardski, A. Kondracki, K. Mielcarek, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem (2009), oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Towarzystwa Świętego Pawła, Święty Paweł, Częstochowa.

Identifiers

ISSN

0084-4446