Spontaniczne aktywności dzieci jako proces twórczy

• Authors: Lewandowska Dagmara , Lipka Kamila

Title variants

EN

Spontaneous Children’s Activities as a Creative Process

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Twórczość przez wielu uznawana jest za domenę sztuki. Zapominają oni, że towarzyszy nam ona również podczas zwykłej codzienności. Nieustannie przecież coś tworzymy, a dzięki temu uczymy się, doświadczamy, kreujemy rzeczywistość naszą i innych, budujemy i wzbogacamy nasz światopogląd, a także bawimy się. W pierwszej części artykułu omawiamy teoretyczne podstawy definiowania twórczości, a także prezentujemy teorie wyjaśniające proces twórczy w kontekście działalności dziecięcej. W przeprowadzonych badaniach założyłyśmy, że dzieci są zdolne i kompetentne. Dzięki uważnej obserwacji odpowiedziałyśmy na pytania: Czy dzieci są prawdziwie twórcze? W jakich sytuacjach? Czy owa twórczość mówi coś o dziecku? Pytania te były jednocześnie problemem badawczym, a znalezienie na nie odpowiedzi – celem badań i wyznacznikiem kierunku działań. Podjętą realizację badań jakościowych oparłyśmy na paradygmacie interpretatywnym. Jako metodę badawczą wybrałyśmy obserwację uczestniczącą, zakorzenioną w teorii ugruntowanej. Badania przeprowadzono we wrocławskiej placówce edukacyjnej, której koncepcja opiera się na edukacji demokratycznej. Wyniki obserwacji pokazują, że poprzez twórczość dzieci zapraszają nas do swojego świata, odkrywając przy tym cząstkę siebie, którą tak łatwo można przeoczyć, gdy nie jest się dość uważnym; gdy nie przyjmie się ich zaproszenia. Twórczość dzieci jest spontaniczna, wolna od ram i kryteriów, w które próbujemy wpisać ją my, dorośli.

EN

Creativity is usually associated with art, forgetting that it accompanies us in our everyday life. We are constantly creating something, as a result of which we learn, experience, create our reality and that of others, enriching our own worldview as a result and also having fun. In the first part of this paper we outline a theoretical basis of creativity, and we present theories that explain creativity in a context of spontaneous children’s activities. In our research we started with an assumption that children are competent and capable. By careful observation of them, we were able to answer the questions: are children truly creative? In which situations? Can this creativity show us something about the child? The research problem was formulated with the above questions in mind, and the purpose of the research is to discover answers to questions through the applications of qualitative research based on the interpretive. As a research method, we decided to use participatory observation – which has its roots in grounded theory. The research was carried out in a Wrocław educational institution mainly based on the concept of democratic education. The results of the observations show that children, through their creativity, invite us to join their own world, showing at the same time a part of themselves. This can be easily overlooked by not being attentive enough and refusing this invitation to their world. Children’s creativity is spontaneous, free from the framework and criteria in which we, adults, try to put it in.

Keywords

PL

twórczość; kreatywność; edukacja demokratyczna; dziecko; proces twórczości; aktywność dziecka; kompetencje dzieci

EN

creativity; education; democratic education; child; creative process; child’s activity; children’s competence

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 2(48)
• Pages: 89-106

Contributors

author

Lewandowska Dagmara

author

Lipka Kamila

References

• Angrosino M.V., Obserwacja w nowym kontekście. Etnografia, pedagogika i rozwój problematyki społecznej, red. K. Podemski, tłum. F. Rogalski, [w:] Metody badań jakościowych, t. 2, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Alvarez C., Prawa naturalne dziecka, tłum. B. Łyszkowska, CoJaNaTo, Warszawa 2017.
• Babbie E., Badania społeczne w praktyce, red. A. Kloskowska-Dudzińska, tłum. W. Betkiewicz, M. Bucholc, P. Gadomski i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Carr W., Filozofia, metodologia i badania w działaniu, [w:] Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, red. H. Cervinkova, B.D. Gołębniak, tłum. K. Liszka, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010.
• Craft A., Deconstruction or Reconstruction? New Directions in Policies for Creativity in the Early Years, [w:] Born Creative, red. Ch. Tims, Demos, London 2010.
• Edwards C.P., Gandini L., Forman G.E., The Hundred Languages of Children: The Reggio Emilia Approach – Advanced Reflection, Ablex Publishing Corporation, London 1998.
• Ellyatt W., A Science of Learning: New Approaches to Thinking About Creativity in the Early Years, [w:] Born Creative, red. Ch. Tims, Demos, London 2010.
• Fortuna P., Pozytywna psychologia porażki. Jak z cytryn zrobić lemoniadę, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2013.
• Gadamer H.G., Truth and Method, tłum. J. Weinsheimer, D.G. Marshall, Bloomsbury Academic, London – New York 2004.
• Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011.
• Hüther G., Hauser U., Wszystkie dzieci są zdolne. Jak marnujemy talenty?, tłum. A. Lipiński, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2014.
• Juul J., Twoje kompetentne dziecko, tłum. B. Hellmann, B. Baczyńska, Wydawnictwo MiND, Podkowa Leśna 1995.
• Juul J., Your Competent Child. Toward New Basic Values for the Family, Farrar, Straus and Giroux, New York 2001.
• Key E., Stulecie dziecka, wyd. 2, tłum. I. Moszczeńska, Księgarnia Naukowa, Warszawa 1907.
• Korczak J., Pisma wybrane, t. I, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978.
• Korczak J., Wybór pism pedagogicznych, t. I, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1958.
• Krutiecki W.A., Psichołogia matiematiczeskich sposobnostiej szkolnikow, Izdatielstwo „Prosfeszczenieje”, Moskwa 1968.
• Lewin A., Tryptyk pedagogiczny. Korczak – Makarenko – Freinet, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
• Locke J., An Essay Concerning Human Understanding, The Pennsylvania State University, Pennsylvania 1999.
• Modrzejewska-Świgulska M., Teorie twórczości codziennej, [w:] Pedagogika twórczości, red. K.J. Szmidt, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
• Okoń W., Słownik pedagogiczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
• Piechota A., Tokarz A., Zastosowanie analizy konstytucji znaczenia (MCA) w badaniu motywacji do twórczości artystycznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 10(2014)1.
• Pisma pedagogiczne. Jan Fryderyk Herbart, red. B. Nawroczyński, tłum. B. Nawroczyński, T. Steras, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1967.
• Pomianowska M., Stańczyk M., O szkole od nowa. Rozmowy o edukacji, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Robinson K., Aronica L., Uchwycić żywioł. O tym jak znalezienie pasji zmienia wszystko, tłum. A. Baj, Wydawnictwo Element, Kraków 2012.
• Robinson K., Aronica L., Kreatywne szkoły. Oddolna rewolucja, która zmienia edukację, tłum. A. Baj, Wydawnictwo Element, Kraków 2015.
• Rogers C.R., O stawaniu się osobą. Poglądy terapeuty na psychoterapię, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2002.
• Schacht-Petersen Z., Pedagogika autorytarna – źródło problemów w komunikacji interpersonalnej w szkole; http://www.jezyk-serca.pl/pedagogika-autorytarna (dostęp: 14.03.2018).
• Stern A., Zabawa. O uczeniu się, zaufaniu I życiu pełnym entuzjazmu, tłum. B. Niedźwiecka, Wydawnictwo Element, Gliwice 2017.
• Stern A., Odkrywanie śladu. Czym jest zabawa malarska, tłum. M. Bizub, Wydawnictwo Element, Gliwice 2016.
• Szałajska-Kułakowska I., Tkaczyńska A., Tkaczyńska H., Badam, poznaję, wiem… Metoda projektów w edukacji małych dzieci, Instytut Małego Dziecka im. Astrid Lindgren, Poznań 2015.
• Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
• Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
• Tedlock B., Obserwowanie uczestnictwa i narodziny etnografii publicznej, red. K. Podemski, tłum. F. Rogalski, [w:] Metody badań jakościowych. t. 1, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Wygotski L.S., Nauczanie a rozwój w wieku przedszkolnym, [w:] Wybrane prace psychologiczne, red. L.S. Wygotski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1971.