Cierpienie wdowy – językowy obraz cierpienia po stracie męża w poezji Haliny Poświatowskiej

• Authors: Antczak-Sokołowska Joanna

Title variants

EN

The suffering of a widow – the linguistic picture of suffering after losing a husband in the poetic works by Halina Poświatowska

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania, jakie zabiegi językowe zastosowała Halina Poświatowska w swej poezji, aby opowiedzieć o stracie męża czy o wdowieństwie, jak pojęcie cierpienia (w zawężonym aspekcie) realizuje się w jej twórczości. Analizie zostały poddane teksty poetyckie, dobrane według klucza biograficznego i tematycznego. Odwołano się w niej do szeroko rozumianej koncepcji językowego obrazu świata. W podsumowaniu wymieniono podstawowe sposoby językowej interpretacji doświadczenia cierpienia po stracie męża, jakimi są: metafora, specyficzne użycie schematów składniowych, odwoływanie się do szablonów językowych i potocznych wyobrażeń przeżyć wdowy, jak i wykorzystanie rozmaitych konotacji znaczeniowych kolorów.

EN

The article seeks to identify the linguistic means employed in Halina Poświatowska’s poetry in telling about the loss of her husband and of widowhood, and to investigate how the notion of suffering (in a narrower sense) is realized in her creation. Analized are poetic texts selected by the biographic and the topical keys. The analysis refers to a broadly understood idea of liguistic perception of the world. The article is recapitulated by the listing of essential linguistic ways to interprete suffering, such as metaphor, specific syntactic schema, reference to language patterns and to common conceptions of widow’s experience, as well as application of various connotations of colours.

Keywords

PL

wdowa; cierpienie; językowy obraz; teksty poetyckie; analiza; językowy obraz świata; językowa interpretacja; sposoby

EN

a widow; suffering; the linguistic picture; poetic texts; The analysis; liguistic perception of the world; linguistic ways to interprete; ways

• Publisher: Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
• Journal: Język - Szkoła - Religia
• Year: 2014
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 107-121

Contributors

author

Antczak-Sokołowska Joanna

• Uniwersytet Gdański

References

• Twórczość: Poświatowska H., Dzieła, t. I–III, Kraków 1997.
• Inne opracowania: Borkowska G., Nierozważna i nieromantyczna, „Tygodnik Powszechny” 1999, nr 1.
• Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1970.
• Bugaj W., Nie pytaj komu bije dzwon, „Kamena” 1972, nr 5.
• Kowalewska-Dąbrowska J., Rola konotacji semantycznych słowa w interpretacjach tekstu poetyckiego (na przykładzie analizy leksemu serce w wybranych utworach Haliny Poświatowskiej, Anny Kamieńskiej i Jana Twardowskiego) [w:] Język pisarzy jako problem lingwistyki, red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa 2009, t. II.
• Nasiłowska A., Ucieczka w życie, „Literatura”, 1979, nr 29.
• Pajdzińska A., Filar D., Językowy obraz świata a teksty poetyckie [w:] Język. Teoria – Dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów 1999.
• Pajdzińska A., Przejrzyście zatajone. (Poetyckie glosy do potocznej kategoryzacji świata) [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa i A. Pajdzińska, Lublin 1996.
• Pajdzińska A., Językowy obraz świata a metafora artystyczna [w:] Język a kultura t. XX, red. A. Dąbrowska, Wrocław 2008.
• Różyło A., Dzień, noc i inne pory doby – studium porównawcze polszczyzny ogólnej i poezji Haliny Poświatowskiej, Sandomierz 2004.
• Skubalanka T., Elementy kodu miłosnego w liryce Haliny Poświatowskiej, „Stylistyka” XIX 2010.
• Słownik języka polskiego PWN, red. L. Drabik, E. Sobol, Warszawa 2007.
• Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.
• Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, red. S. Dęba, J. Liberek, PWN, Warszawa 2002.
• Sprusiński M., Nie tylko wspomnienie, „Miesięcznik Literacki” 1969, nr 2.
• Szymański W. P., Nikt nie wie jak umierają ptaki. (O poezji Haliny Poświatowskiej w pierwszą rocznicę śmierci), „Życie Literackie” 1968, nr 40.
• Tokarski R., Ramy interpretacyjne a problemy kategoryzacji. (Przyczynek do tak zwanej definicji kognitywnej) [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa i A. Pajdzińska, Lublin 1996.
• Tokarski R.: Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin 2004.
• Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, red. K. Długosz-Kurczabowa, PWN, Warszawa 2008.
• Wielki Słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, opr. A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Warszawa 2005.
• Wierzbicka A., Nazwy zwierząt [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1993.
• Wysocka A., Zwierzęciem bywam rzadko. O roli konotacji słowa zwierzę i jego hiponimów w erotykach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Anny Świrszczyńskiej i Haliny Poświatowskiej [w:] Język Polski. Współczesność, historia, red. W. Książek-Bryłowa, H. Duda, Lublin 2003.
• Wysocka A., O miłości układanej ze słów. Obraz miłości erotycznej w polszczyźnie ogólnej oraz poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Anny Świrszczyńskiej i Haliny Poświatowskiej, Lublin 2009.