Rodzeństwo w dobie denormalizacji zobowiązań rodzinnych: wsparcie, zaufanie i konflikt

• Authors: Iwona Przybył

Title variants

EN

Sibling Relationships in the Age of the Denormalization of Family Commitments: Support, Trust, and Conflict

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł eksploruje obecność normy solidarności w potocznych koncepcjach miłości łączącej rodzeństwo oraz w doświadczaniu posiadania rodzeństwa wśród sióstr i braci. Na podstawie badań sondażowych techniką ankiety audytoryjnej z przewagą pytań o charakterze otwartym, przeprowadzonych w latach 2015–2016 wśród 226 studentów pierwszych lat studiów licencjackich na Wydziale Nauk Społecznych UAM, analizuje się atrybuty miłości między rodzeństwem, zalety i wady posiadania rodzeństwa oraz stopień zaufania wobec członków najbliższej rodziny. Uzyskane dane o charakterze jakościowym i ilościowym pozwalają na wniosek, że w dobie denormalizacji i desolidaryzacji zobowiązań rodzinnych, relacja łącząca rodzeństwo w okresie wczesnej dorosłości opiera się tym procesom. Jej istotą jest altruizm, szeroko rozumiane wsparcie, zaufanie, poświęcenie oraz bezinteresowność. W opracowaniu podejmuje się także próbę wskazania źródeł postrzegania rodzeństwa w tych kategoriach.

EN

This paper explores the presence of norms of solidarity in widespread concepts of the love binding siblings, and in the experience of having siblings. The attributes of love between siblings, the advantages and disadvantages of having siblings, and degrees of confidence in nearest kin were analyzed on the basis of research using the auditory survey technique (with the majority of the questions being open) conducted in the years 2015-2016 on 226 students in their first year of bachelor’s degree studies at the Department of Social Sciences of the UAM. The quantitative and qualitative data makes it possible to conclude that in this time of a denormalization and desolidarization of family ties the relationship between siblings in early adulthood has resisted these processes. The essence of the relationship is altruism, in the sense of support, trust, dedication, and selflessness. An attempt is also made in the article to point to the source for viewing siblings in these categories.

Keywords

PL

miłość między rodzeństwem; siostrzeństwo; braterstwo; solidarność wewnątrzrodzinna; zaufanie

EN

sibling love; sisterhood; brotherhood; inner-family solidarity; trust

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2017
• Issue: 2(225)
• Pages: 189-212

Contributors

author

Iwona Przybył

• Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, ul. Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznań

References

• Aken van, Marcel i Jens Asendorpf. 1997. Support by Parents, Classmates, Friends and Siblings in Preadolescence: Covariation and Compensation Across Relationships. „Journal of Social and Personal Relationships” 14: 79–93.
• Balliet, Daniel i Paul Lange Van. 2013. Trust, Conflict, and Cooperation: A Meta-Analysis. „Psychological Bulletin” 139: 1090–1112.
• Berghe van den, Peter. 1991. Łączenie paradygmatów: biologia i nauki społeczne. W: B. Szacka i J. Szacki (red.). Człowiek, zwierzę społeczne. Warszawa: Czytelnik, s. 321–350.
• Bernard, Jessie. 1972. The Future of Marriage. New York: Walter R. Gove.
• Biernat, Tomasz i Paweł Sobierajski. 2007. Młodzież wobec małżeństwa i rodziny. Raport z badań. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
• CBOS. 2016. Zaufanie społeczne. Komunikat z badań 18/2016. Oprac. M. Omyła-Rudzka.
• Chmura-Rutkowska, Iwona i Joanna Ostrouch. 2008. Od optymizmu do cynizmu. Studium męskiej przyjaźni. W: A. Radomski i B. Truchlińska (red.). Męskość w kulturze współczesnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 119–130.
• Davies, Katherine. 2016. Siblings, Stories and the Self: the sociological significance of young people’s sibling relationships. Publikacja udostępniona przez Sage Publications na stronie: http://core.ac.uk./download/pdf/46563792.pdf (dostęp 30.11.2016).
• Duch-Krzystoszek, Danuta. 1998. Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Dziekanowska, Małgorzata. 2008. Męska płeć kulturowa w perspektywie socjologicznej. W: A. Radomski i B. Truchlińska (red.). Męskość w kulturze współczesnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 58–65.
• Edwards, Rosalind, Lucy Hadfield, Helen Lucey i Melanie Mauthner. 2006. Sibling Identity and Relationships: Sister and Brothers. Relationships and Resources. Oxford: Routledge.
• Fehr, Beverly. 1991. Prototypowe podejście do badania miłości. W: R.J. Sternberg i K. Weis (red.). Nowa psychologia miłości. Tłum. A. Sosenko. Taszów: Moderator, s. 331–360.
• Forer, Lucille i Henry Still. 1976. The Birth Order Factor: How Personality Is Influenced by Your Place in the Family. New York: David McKay.
• Gellner, Ernest. 1995. Pojęcie pokrewieństwa i inne szkice o metodzie i wyjaśnianiu antropologicznym. Tłum. A. Bydłoń. Kraków: Universitas.
• Gergen, Kenneth J. 2009. Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Tłum. M. Marody. Warszawa: WN PWN.
• Giddens, Anthony. 2005. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Giddens, Anthony. 2006. Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Illouz, Eva. 2010. Uczucia w dobie kapitalizmu. Tłum. Z. Ziembierowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Jacyno, Małgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: WN PWN.
• Kimmel, Michael. 2015. Społeczeństwo genderowe. Tłum. A. Czerniak i A. Kłonkowska. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kocik, Lucjan. 2006. Rodzina w obliczu wartości i wzorów ponowoczesnego świata. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM.
• Mabry, Beth, Rosean Giarusso i Vern Bengston. 2007. Generations, the Life Course, and Family Change. W: J. Scott, J. Treas i M. Richards (red.). The Blackwell Companion to the Sociology of Families. Oxford: Blackwell Publishing, s. 87–108.
• Mariański, Janusz. 2012. Postawy prospołeczne i egoistyczne młodzieży polskiej. „Acta Universitatis Lodziensis” 40: 143–166.
• Marody, Mirosława. 1991. Jednostka w systemie realnego socjalizmu. W: M. Marody (red.). Co nam zostało z tych lat… Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej. Londyn: Aneks Publishers, s. 220–252.
• Marody, Mirosława. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• McHale, Susan, Kimberly Updergraff i Shawn Whiteman. 2012. Sibling Relationships and Influences in Childhood and Adolescence. „Journal of Marriage and Family” 74: 913–930.
• Melosik, Zbyszko. 1996. Tożsamość, ciało, władza. Toruń–Poznań: Edytor.
• Mizielińska, Joanna, Marta Abramowicz i Agata Stasińska. 2014. Rodziny z wyboru w Polsce. Życie rodzinne osób nieheteroseksualnych. Warszawa: Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk.
• Mizielińska, Joanna, Justyna Struzik i Agnieszka Król. 2017. Różnym głosem. Rodziny z wyboru w Polsce. Warszawa: WN PWN.
• Richardson, Ronald i Lois Richardson. 2001. Najstarsze, średnie, najmłodsze. Jak kolejność narodzin wpływa na Twój charakter. Tłum. M. Trzebiatowska. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Salmon, Catherine i Martin Daly. 1998. Birth Order and Familial Sentiment: Middleborns are Different. „Evolution and Human Behavior” 19: 299–312.
• Samek, Diana i Martha Reuter. 2011. Associations Between Family Communication Patterns, Sibling Closeness, and Adoptive Status. „Journal of Marriage and Family” 73: 1015–1031.
• Sikorska, Małgorzata. 2014. „Tradycyjni” versus „nowocześni” – rosnąca polaryzacja wzorów życia rodzinnego we współczesnej Polsce. W: B. Łaciak (red.). Obyczajowość polska początku XXI wieku – w procesie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, s. 121–149.
• Slany, Krystyna. 2009. Globalne czynniki przemiany rodziny we współczesnym świecie. W: A. Maksymowicz (red.). Moralne dylematy Polaków w ponowoczesności. Kraków: Nomos, s. 151–164.
• Stawiak-Ososińska, Małgorzata. 2009. Ponętna, uległa, akuratna… Ideał i wizerunek kobiety polskiej pierwszej połowy XIX wieku (w świetle ówczesnych poradników). Kraków: Impuls.
• Szlendak, Tomasz. 2010. Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: WN PWN.
• Szmatka, Jacek. 2007. Małe struktury społeczne. Wstęp do socjologii strukturalnej. Warszawa: WN PWN.
• Szpunar, Magdalena. 2014. Od narcyzmu jednostki do kultury narcyzmu. „Kultura-Media-Teologia” 8: 106–116.
• Sztompka, Piotr. 2000. Trauma kulturowa. Druga strona zmiany społecznej. „Przegląd Socjologiczny” t. XLIX/1: 9–29.
• Sztompka, Piotr. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Sztompka, Piotr. 2007. Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Szukalski, Piotr. 2012. Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Tannen, Deborah. 1994. Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie. Tłum. A. Sylwanowicz. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Titkow, Anna. 2007. Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość, zmiana, konteksty. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Twenge, Jean M. 2014. Generation Me. The Revised and Updated: Why Today’s Young Americans Are More Confident, Assertive, Entitled – and More Miserable Than Ever Before. London: ATRIA Paperback.
• Twenge, Jean M., Sara Konrath, Joshua Foster, Keith Campbell i Brad Bushman. 2008. Egos, Inflating Over Time: A Cross Temporal Meta-Analysis of the Narcissistic Personality Inventory. „Journal of Personality” 76: 875–901.
• White, Lynn. 2001. Sibling Relationships Over the Life Course: A Panel Analysis. „Journal of Marriage and Family” 63: 555–568.
• Voorpostel, Marieke i Tanja Lippe Van Der. 2007. Support Between Siblings and Between Friends: Two Worlds Apart?. „Journal of Marriage and Family” 69: 1271– 1282.
• Voorpostel, Marieke i Tanja Lippe Van Der. 2008. Intergenerational Solidarity and Support Between Adult Siblings. „Journal of Marriage and Family” 70: 157–167.
• Ziółkowski, Marek. 2000. Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Ziółkowski, Marek i Jadwiga Koralewicz. 2003. Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988–2000. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar / Collegium Civitas Press.
• Żurek, Aldona. 2015. Swoi i obcy w rodzinie. W: I. Taranowicz i S. Grotowska (red.). Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum, s. 57–72.