O poprawności w nazewnictwie roślin leczniczych (na przykładzie wybranych nazw polskich i rosyjskich na tle łacińskiej nomenklatury naukowej)

• Authors: Stec Wanda

Title variants

EN

The correctness of medicinal plants’ naming (on the examples of selected Polish and Russian names and their Latin scientific equivalents)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono spostrzeżenia dotyczące nazw funkcjonalnej grupy roślin leczniczych w aspekcie poprawności ich stosowania i odstępstw od zasad językowych. W oparciu o przykłady zaczerpnięte z nazewnictwa polskiego i rosyjskiego – botanicznego oraz ludowego, na tle łacińskiej nomenklatury naukowej – omówiono wybrane rodzaje poprawności (językowa, taksonomiczna, ‘polityczna’) i przedstawiono różne zagadnienia poprawnościowe (leksykalne, semantyczne, gramatyczne i in.).

EN

The article addresses the notion of language correctness in the names of medicinal plants, taking into account both correct usage and the violation of language rules. The author discusses various types of correctness (linguistic, taxonomic, ‘political’) as well as various lexical, semantic and grammatical issues related to the problem. Exemplifications include Polish and Russian names of plants (both botanical and common), which are compared to their Latin scientific equivalents.

Keywords

PL

poprawność; błąd, nazwy roślin leczniczych; język polski; język rosyjski; nomenklatura botaniczna

EN

correctness; error; names of medicinal plants; Polish language; Russian language; botanical nomenclature

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2017
• Volume: 73
• Pages: 103-118

Contributors

author

Stec Wanda

• Uniwersytet Gdański, Gdańsk

References

• BĄBA Stanisław, WALCZAK Bogdan (1992): Na końcu języka. Poradnik leksykalno-gramatyczny. ‒ Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• BRÜCKNER Aleksander (1970): Słownik etymologiczny języka polskiego. ‒ Warszawa: Wiedza Powszechna.
• BUGAJSKI Marian (1993): Językoznawstwo normatywne. ‒ Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• BUGAJSKI Marian (2007): Język w komunikowaniu. ‒ Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• BUTTLER Danuta, KURKOWSKA Halina, SATKIEWICZ Halina (1982): Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności leksykalnej (Słownictwo rodzime). ‒ Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• CHODURSKA Halina (2003): Ze studiów nad fitonimami rękopiśmiennych zielników wschodniosłowiańskich XVII–XVIII wieku. ‒ Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• DOROSZEWSKI Witold (1968): O kulturę słowa. Poradnik językowy. T. II. ‒ Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• DULNA-RAK Ewa (2012): Kryterium ekonomiczności. – [w:] Andrzej MARKOWSKI (red): Nowe spojrzenie na kryteria poprawności językowej. ‒ Warszawa: Nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 44–55.
• FURDAL Antoni (1971): Ważniejsze zasady językoznawstwa normatywnego. ‒ Rozprawy Komisji Językowej WTN VIII, 63–73.
• GAJDAMOWICZ-MAZUREK Alicja (1980): Семантические модели в ботанической номенклатуре. ‒ Zeszyty naukowe WSP w Opolu 7, 103–115.
• GŁOWNIAK Kazimierz, SKALICKA-WOŹNIAK Krystyna, WIDELSKI Jarosław (2011): Oswajanie dzikiej róży. ‒ Panacea 4 (37), 22–24.
• HANDKE Kwiryna (1997): Rozważania i analizy językoznawcze. ‒ Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
• KURKOWSKA Halina (1971): Teoretyczne zagadnienia kultury języka. ‒ [w:] Danuta BUTTLER, Halina KURKOWSKA, Halina SATKIEWICZ (red.): Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej. ‒ Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 11–79.
• MARKOWSKI Andrzej i in. (2011): Nowe spojrzenie na kryteria oceny elementów językowych. ‒ [w:] ‒ Anna PIOTROWICZ, Małgorzata WITASZEK-SAMBORSKA, Krzysztof SKIBSKI (red.): Norma językowa w aspekcie teoretycznym i pragmatycznym. ‒ Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przy jaciół Nauk, 11–48.
• MARKOWSKI Andrzej, PAWELEC Radosław (2007): Nowy słownik wyrazów obcych i trudnych. ‒Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
• MIODEK Jan (1983): Kultura języka w teorii i praktyce. ‒ Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• MIODEK Jan (1987): Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie. ‒ Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• MIODEK Jan, BRALCZYK Jerzy, MARKOWSKI Andrzej, SOSNOWSKI Jerzy (2014): Wszystko zależy od przyimka. Bralczyk, Miodek, Markowski w rozmowie z Jerzym Sosnowskim. ‒ Warszawa: Wydawnictwo Agora SA.
• MIREK Zbigniew [i in.] (1995): Vascular plants of Poland. A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. ‒ Kraków: Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera.
• MIREK Zbigniew, PIĘKOŚ-MIRKOWA Halina, ZAJĄC Adam, ZAJĄC Maria [i in.] (2002): Flowering plants and pteridophytes of Poland a checklist = Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. ‒ Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences.
• PALUCH Adam (1989): Zerwij ziele z dziewięciu miedz... Ziołolecznictwo ludowe w Polsce w XIX i na początku XX wieku. ‒ Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• REJEWSKI Marian (1996): Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Przewodnik botaniczny. ‒Warszawa: Książka i Wiedza.
• RUSZKOWSKI Marek (1995): Teoretyczne i praktyczne zagadnienia językoznawstwa normatywnego. ‒ Kielce: Wydawnictwo WSP im. J. Kochanowskiego.
• STEC Wanda (2012a): Nazwy roślin w „Mistrzu i Małgorzacie” Michaiła A. Bułhakowa: uwagi terminologiczno-przekładowe. ‒ [w:] Alicja PSTYGA (red.): Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza T. 4. ‒ Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 219–224.
• STEC Wanda (2012b): Lecznicze zastosowanie roślin a ich nazwy, cz. 1. ‒ Czasopismo Aptekarskie 19, nr 8/9, 56–64.
• STEC Wanda (2014a): Jeżówka czy Echinacea? Pragmatyczne aspekty funkcjonowania nazw roślin leczniczych w polskiej i rosyjskiej przestrzeni językowej. ‒ [w:] Andrzej KIKLEWICZ (red.): Паланістыка = Полонистика = Polonistyka 2013. ‒ Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej, 117–130.
• STECWanda (2014b): „Mylące” nazwy roślin leczniczych w języku polskim i rosyjskim. ‒ Przegląd Rusycystyczny XXXVI, nr 2 (146), 88–109.
• STEC Wanda (2016): O zapożyczeniach obcojęzycznych w polskich i rosyjskich nazwach roślin leczniczych. ‒ [w:] Żanna SŁADKIEWICZ, Katarzyna WĄDOŁOWSKA-LESNER (red.): W poszukiwaniu tożsamości językowej T. 1. ‒ Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 78–98.
• SZCZEŚNIAK Krystyna (2008): Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny. ‒ Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Uniwersalny słownik języka polskiego wersja 1.0 (2004). ‒ Wydawnictwo Naukowe PWN SA, wyd. na CD.
• WAJDA-ADAMCZYKOWA Ludwika (1989): Nazwy roślin leczniczych. ‒ [w:] Barbara KUŹNICKA (red.): Historia leków naturalnych, II. Natura i kultura – współzależności w dziejach lekoznawstwa. ‒ Warszawa: Wydawnictwo PAN, 69–82.
• WALCZAK Bogdan (1987): Między snobizmem i modą, a potrzebami języka. ‒ Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• WANIAKOWA Jadwiga (2012): Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim.
• Zagadnienia ogólne. ‒ Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. БЛИНОВA Клавдия Ф., ЯКОВЛЕВ Геннадий П. (red.) (1990): Ботанико-фармакогностический словарь: справочное пособие. ‒ Москва: Высшая школа.
• БОЛОТИНА Александра (2007): Словарь лекарственных растений (латинский, английский, немецкий, русский). ‒ Москва: Руссо.
• ГАММЕРМАН Адель Ф., КАДАЕВ Геннадий Н., ЯЦЕНКО-ХМЕЛЕВСКИЙ Андрей А. (1990): Лекарственные растения (Растения-целители). ‒ Москва: Высшая школа.
• МЕРКУЛОВА Валентина А. (1967): Очерки по русской народной номенклатуре растений. ‒ Москва: Издательство Наука.
• ПОТЕБНЯ Александр (1930): Из лекций по теории словесности. Басня, пословица, поговорка. ‒ Харьков: Государственное издательство Украины.
• СОЛОВЬЕВА Вера А. (2006): Целебные травы России. ‒ Санкт-Петербург: Издательство Астрель.
• СТЕЦ Ванда (2011): Особенности номинации ядовитых лекарственных растений в русском и польском языках. ‒ [w:] Людмила А. КУДРЯВЦЕВА (red.): Русский язык и литература: Проблемы изу - чения и преподавания в школе и вузе. Сборник научных работ. ‒ Киев: Киевский нацио наль - ный университет им. Т. Шевченко, 163–167.