Lojalność tłumacza

• Authors: Agata Brajerska-Mazur

Title variants

EN

Translators' Loyalty

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artkule zostają omówione zmieniające się teorie przekładoznawcze, które lokują wierność tłumaczy w różnych elementach procesu translacyjnego. Raz wymaga się od nich wierności wobec autora tekstu źródłowego, innym razem wobec oryginału lub kolejno: czytelników pierwowzoru, kultury wyjściowej, kultury docelowej, odbiorcy przekładu, zleceniodawcy przekładu, norm docelowych itp. Raz traktuje się tłumacza jako kopistę, innym razem pozwala mu się ingerować w tekst i być jego drugim autorem (czasem ważniejszym niż twórca pierwowzoru!). Te zmieniające się normy translatoryczne są opisane w artykule z punktu widzenia etyki słowa, dlatego najbardziej uwypuklona została w nim jedna z nowszych teorii przekładu − tj.„Szkoła Manipulistów”. Od lojalności tłumacza (wobec kogo? czego?) zależy kształt przekładu, który z kolei wpływa na rzesze czytelników, ich poglądy i postawy życiowe. Gdzie więc tłumacz ma tę lojalność lokować, wobec kogo i czego ma być wierny? W artykule zostają także udzielone odpowiedzi na te pytania.

EN

The author discusses various changing translational theories which place the translator's loyalty in different elements of the translational process. Sometimes loyalty towards the author of the source text is demanded of them, and other times faithfulness towards the original work or to its readers, source culture, target culture, target recipients, translation commissioner, norms of the target culture etc. is required. Sometimes translators are treated like mere copyists, and other times as second authors (often even more important than the creators of the original texts). The article describes these changing norms from an ethical point of view, focusing on one of the most modern theories – the Manipulation School. A translator's loyalty (to what and whom?) influences the shape of the translation, which, in turn, affects its readers, their views and attitudes. And so, where should translators place their loyalty, to whom and to what should they be faithful? These questions require answers and answers are provided.

Keywords

PL

lojalność tłumacza; zwrot kulturowy w translatoryce; Szkoła Manipulistów; nowoczesne teorie translacyjne

EN

translators; loyalty; cultural turn in translation studies; the Manipulation School; modern translational theories

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2019
• Volume: 67
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 29-48

Contributors

author

Agata Brajerska-Mazur

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Barańczak S.: Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny, w: tegoż, Ocalone w tłumaczeniu, wyd. 3, Kraków: a5 2004.
• Bilczewski T.: Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas 2010.
• Borowy W.: Dawni teoretycy tłumaczeń, w: O sztuce tłumaczenia, red. M. Rusinek, Wrocław: Ossolineum 1955.
• Brajerska-Mazur A.: O angielskich tłumaczeniach utworów Norwida, Lublin: TN KUL 2002.
• Bukowski T., Heydel M.: Przekład – język – literatura, w: Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. P. Bukowski i M. Heydel, Kraków: Znak 2009.
• Even-Zohar I.: Miejsce tłumaczonej literatury w polisystemie literackim, w: Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. P. Bukowski i M. Heydel, Kraków: Znak 2009.
• Gentzler E.: Contemporary Translation Theories, wyd. 2, Clevendon: Multilingual Matters 2001.
• Grucza F.: Zagadnienia translatoryki, w: Glottodydaktyka a translatoryka, red. F. Grucza, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1981.
• Grucza F.: Wyodrębnienie się, stan aktualny i perspektywy świata translacji oraz translatoryki, „Lingua Legis” 1998, nr 6, s. 2-12.
• Grzegorczyk P.: Problematyka tłumaczeń, w: O sztuce tłumaczenia, red. M. Rusinek, Wrocław: Ossolineum 1955.
• Legeżyńska A.: Tłumacz jako drugi autor − dziś, w: Przekład literacki: teoria, historia, współczesność, red. A. Nowicka-Jeżowa i D. Knysz-Tomaszewska, Warszawa: PWN 1997, s. 40-50.
• Polityka a przekład, red. P. Fast, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” 1996.
• The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation, red. Th. Hermans, London: Croom Helm 1985.
• Venuti L.: Rethinking Translation. Discourse, Subjectivity, Ideology, London−New York: Routledge 1992.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2019.67.6-2