Razem my tutaj. O filmie dokumentalnym „Bracia” Wojciecha Staronia

• Authors: Pławuszewski Piotr

Title variants

EN

We're Here Together. On Wojciech Staroń's Documentary “Bracia”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczył filmu dokumentalnego w reżyserii Wojciecha Staronia – Bracia (2015). Celem badawczym jest dowiedzenie, że dzieło to stanowi jedno z donioślejszych osiągnięć współczesnej kinematografii polskiej. Status ten – co ma potwierdzić precyzyjna analiza i interpretacja (dotyczące przede wszystkim zdjęć i montażu) – zyskuje ono dzięki autorskiemu opracowaniu historii dwóch braci, Mieczysława i Alfonsa Kułakowskich, którzy na starość, jako repatrianci, po kilkudziesięciu latach nieobecności wracają do ojczyzny. Szczególnym dokonaniem Staronia okazuje się koncepcja wizualna dokumentu – jej podstawowe założenia (ascetyczność ruchów kamery oraz inspiracja malarstwem pejzażowym) wynikają wprost z obserwacji życia bohaterów i pasji artystycznej jednego z braci, Alfonsa Kułakowskiego.

EN

The article presents, as its centre-point, Wojciech Staroń’s documentary film Bracia (Brothers, 2015). The author’s research aim is to demonstrate that this piece stands among the most significant achievements in contemporary Polish cinema. This position – to be confirmed by a precisely conducted analysis and interpretation (particularly with regard to cinematography and editing) – has been achieved by an original coverage of the history of two brothers, Mieczysław and Alfons Kułakowski, who in their old age, as returnees, travel back to Poland after several decades in Soviet exile. One of Staroń’s essential accomplishments is the visual concept of Brothers; its basic two assumptions (i.e. ascetic camera movements and inspiration by landscape painting) result directly from the observation of the protagonists’ lives and the artistic passion of Alfons Kułakowski, a painter.

Keywords

PL

Wojciech Staroń; film dokumentalny; pejzaż; Alfons Kułakowski; bracia Kułakowscy

EN

Wojciech Staroń; documentary film; landscape; Alfons Kułakowski; Kułakowski brothers

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2020
• Issue: 112 Polski dokument, polska animacja
• Pages: 107-126

Contributors

author

Pławuszewski Piotr

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Caillois, R. (2019). Estetyka uogólniona (tłum. J. Lisowski). W: R. Caillois, Odpowiedzialność i styl. Eseje o formach wyobraźni (ss. 274-307). Warszawa: PIW.
• Czeczot-Gawrak, Z. (1979). Filmowa prezentacja sztuki. Architektura, malarstwo, rzeźba, grafika, sztuka ludowa, rzemiosło artystyczne. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Guszkowski, P. (2016, 7 kwietnia). „Bracia”. Ujmujący, podwójny portret. Wyborcza.pl. https://wyborcza.pl/7,101707,19880115,bracia-ujmujacy-podwojny-portret.html
• Hučková, J. (2017). Dokąd ucieka polski dokument? Refleksje na początku drugiego stulecia jego historii. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna, 3 (13), ss. 11-27.
• Hučková, J. (2019). Z archipelagu „utopii”. O filmach Roberta Flaherty’ego i Wojciecha Staronia. Kwartalnik Filmowy, (107), ss. 99-114.
• Juszczak, W. (2005). Postimpresjoniści. Warszawa: Arkady.
• Karabasz, K. (2009). Odczytać czas. Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. L. Schillera.
• Kułakowski, A. (2009). Stamtąd i stąd. Olsztyn: Pracownia Wydawnicza „ElSet”.
• Kułakowski, A. (2012). …stamtąd i stąd… Gdańsk: Muzeum Narodowe w Gdańsku.
• Kułakowski, A. (2013). Okna do Boga. Informator wystawy monograficznej pod red. Tadeusza Skoczka. Warszawa: Fundacja Polonia Semper Fidelis.
• Kułakowski, A. (2016). Malarstwo. Kraków: Nowohuckie Centrum Kultury.
• Kwiatkowski, K. (2015, 29 sierpnia). W drodze. Wysokie Obcasy, ss. 38-41.
• Lewandowska, J. (2016). Film ma konstrukcję podróży. Dwutygodnik.com. https://www.dwutygodnik.com/artykul/6484-film-ma-konstrukcje-podrozy.html
• Miłosz, C. (1989). Widzenia nad Zatoką San Francisco. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Piotrowska, A. (2015, 20 września). Wspólna droga. Tygodnik Powszechny, ss. 60-61.
• Przybylski, R. (1998). Baśń zimowa. Esej o starości. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Rogoff, I. (1998). Studying Visual Culture. W: N. Mirzoeff (red.), The Visual Culture Reader (wyd. 1, ss. 14-26). London: Routledge.
• Sobolewski, T. (2016, 8 kwietnia). Człowiek z kamerą i bez obowiązków. Gazeta Wyborcza, ss. 16-17.
• Staroń, W. (2012-2013). Bracia/Brothers – scenariusz filmu dokumentalnego. Archiwum prywatne Wojciecha Staronia.
• Staroń, W. (2018). Dokument a fabuła – refleksje, doświadczenia i metody pracy autora zdjęć filmowych. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 23 (32), ss. 121-134. https://doi.org/10.14746/i.2018.32.10
• Stasiak, M. (2015). Bohater wypełnia wszystko. FilmPro, (3), ss. 102-106.
• Szyma, T. (2015). Braterskie więzi. Kino, (10), ss. 88-89.
• Szyma, T. (2015). Najciekawsze dzieje się przed kamerą. Kino, (11), ss. 40-41.
• Tokarczyk, J. (2013). Partyzancka wojna dokumentalisty. Film & TV Kamera, (2), ss. 34-41.
• Witz, I. (1970). Krajobraz w malarstwie. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Wróblewski, B. (2016, 9 grudnia). Dokument „Bracia”. Pan Bóg da, jeśli człowiek zachce. Wyborcza.pl. https://wyborcza.pl/7,90535,21073494,dokument-bracia-pan-bog-da-jesli-czlowiek-zechce.html
• Wróblewski, J. (2016, 6 kwietnia). W każdym jest historia. Polityka, ss. 92-94.
• Zonn, L. (2008). W montażowni – wczoraj. Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. L. Schillera.