Zasada dobra dziecka i jej implikacje dla socjalizacji prawnej w środowisku szkolnym

• Authors: Justyna Kusztal , Małgorzata Kozak

Title variants

EN

The Principle of the Child’s Welfare and Its Implications for Legal Socialization at School

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie ram projektu badawczego dotyczącego realizacji zasady dobra dziecka w procesie wychowania i socjalizacji w szkole. Zadaniem planowanych badań jest diagnoza uwarunkowań socjalizacji normatywnej w szkole. Przyjąć należy, że prawidłowa realizacja podstawowych funkcji szkoły i ich odpowiednia jakość gwarantują realizację prawa do edukacji i odpowiedni kierunek procesu socjalizacji. Ramowy kierunek socjalizacji normatywnej wyznaczają zasady i normy prawne, a wśród nich ważne miejsce zajmuje zasada dobra dziecka, która jest podstawową regułą interpretacyjną wielu aktów prawnych, gdzie podmiotem ochrony jest dziecko (np. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy czy Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich). Stosowanie tej reguły ma zapobiec nadużyciom i nieprawidłowościom w obszarze edukacji, opieki, wychowania, ochrony czy pomocy dziecku. W pierwszej części artykułu autorki poddają analizie podstawowe funkcje szkoły, koncentrując się na socjalizacji normatywnej, jako szczególnym rodzaju socjalizacji przebiegającej w szkole obok procesów wychowania i kształcenia. Zasada dobra dziecka w świetle Konwencji o Prawach Dziecka oraz polskiego ustawodawstwa jest przedmiotem analiz drugiej części artykułu. Część trzecia to opis koncepcji metodologicznej badań własnych, w której autorki koncentrują się na celach i metodach planowanych badań, mając na uwadze ich doniosłość tak z punktu widzenia nauk pedagogicznych, jak i teorii prawa. Cel praktyczny badań własnych to optymalizacja procesu socjalizacji normatywnej uczniów, która może być instrumentem kształtowania postaw proprawnych i podmiotowości prawnej młodego człowieka.

EN

The aim of the paper is to outline a framework for a research project concerned with realizing, in a principled way, children’s best interest as this shows up in the context of school-based education and socialization. The planned research aims to diagnose the determinants of normative socialization at school. Thus, a proper realization of the basic functions that schools are meant to fulfil, together with an appropriate level of quality in respect of these, will together guarantee both the realization of the child’s right to education and an appropriate path of development as regards socialization. The general outline of the development of normative socialization is defined by legal principles and norms, among which the principle of children’s best interest holds an important position. It is supposed to prevent abuse and improprieties in this sphere. In the first part of the paper, the authors analyse the basic functions of school, with a primary focus on normative socialization as a specific kind of socialization taking place at school alongside the process of education itself. This process of normative socialization is defined in the psychological and sociological literature in a variety of ways. The principle of children’s best interest, seen in the light of both the Convention on the Rights of the Child and of Polish legislation, constitutes the subject of the analyses presented in the second part of the paper. The third part presents a description of how the research is conceived in methodological terms, and here the authors concentrate on the aims and methods of the research to be carried out, paying attention to its significance both from the point of view of the pedagogical sciences and from that of legal theory. The practical aim of the research is to optimize the process of pupils’ normative socialization, where this may then in turn become a tool for shaping pro-legal attitudes and the status of young people as a legal entity.

Keywords

PL

szkoła; prawo; socjalizacja normatywna; zasada dobra dziecka

EN

school; law; legal socialization; welfare of the child

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2014
• Issue: 4(34)
• Pages: 89-104

Contributors

author

Justyna Kusztal

• Uniwersytet Jagielloński

author

Małgorzata Kozak

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Adelman M., Yalda Ch., Seen but Not Heard: The Legal Lives of Young People, „PoLAR: Political and Legal Anthropology Review”, 23(2000)2.
• Borucka-Arctowa M., Kourilsky C. (red.), Socjalizacja prawna, Agencja Scholar, Warszawa 1993.
• Buss E., Failing Juvenile Courts, and What Lawyers and Judges Can Do About It, “Northwestern Journal of Law and Social Polity”, (2011)6.
• Cohn E.S., White S.O., Legal Socialization: A study of Norms and Rules, New York 1990.
• Frankfort-Nachmias C., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001 s. 230 i n.
• Gaberle A., Patologia społeczna, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1993. Hurrelmann K., Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, Poznań 1994.
• Stacey Oliker J., Best Friends and Marriage, Berkeley, University of California Press, 1989.
• Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Dz. U. 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997, Dz. U. 1997 Nr 78 poz. 483.
• Kozak M., Prawo dziecka do edukacji. Założenia pedagogicznoprawne i bariery realizacyjne, Wyd. Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2013.
• Kusztal J., Dziecko wobec prawa w rodzinie, szkole i wobec wymiaru sprawiedliwości, [w:] Dziecko zagrożone wykluczeniem. Elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe, red. K. Biel i J. Kusztal, WAM, Kraków 2011.
• Niemi R. G., Political socialization, [w:] Political Psychology, red. J. N. Knutson, San Francisco 1973.
• Nowicki M.A., Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, t. 2, Zakamycze, Kraków 2002.
• Okoń W., Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984.
• Piquero A.R., Fagan J., Mulvey E.P., Steinberg L., Odgers C., Developmental Trajectories of Legal Socialization Among Serious Adolescent Offenders, „The Journal of Criminal Law and Criminology” 96(2005)1.
• Smyczyński T., Pojęcie dziecka i jego podmiotowość, [w:] Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Wyd. Ars boni et aequi, Warszawa 1999.
• Stojanowska W., Dobro dziecka jako instrument wykładni norm konwencji o prawach dziecka oraz prawa polskiego i jako dyrektywa jego stosowania, [w:] Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Wyd. Ars boni et aequi, Poznań 1999, s. 81 i n.
• Stróżewski W., O stawaniu się człowiekiem, [w:] Tenże, W kręgu wartości, Wyd. Znak, Kraków 1992, s. 40.
• Tillmann K-J., 1996, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Wyd. PWN, Warszawa, 1996.
• Urban B., Kognitywno-interakcyjne podstawy współczesnej resocjalizacji [w:] Resocjalizacja. Ciągłość i zmiana, red. M. Konopczyński i B.M. Nowak, Wyd. Pedagogium, Warszawa 2008, s. 28–38.
• Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. Dz. U. 1991 Nr 95 poz. 425, z późn. zm.
• Utrat-Milecki J., Wokół istoty praw dziecka, [w:] Być dzieckiem i przetrwać, red. B. Głowacka i L. Pytka, Wyd. Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego, Warszawa 2002.