Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania

• Authors: Gwóźdź Grzegorz

Title variants

EN

Translation theory. Location, role, directions of development and tasks

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.

EN

The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.

Keywords

PL

translatoryka; interdyscyplinarność; kierunki rozwoju; dyscyplina naukowa; przekład; zwrot kulturowy; przekład audiowizualny

EN

theory of translation; interdysciplinarity; directions of development; academic discipline; translation; cultural turn; AVT

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2016
• Volume: 52
• Issue: 2(208)
• Pages: 251-274

Dates

published

2016-04

Contributors

author

Gwóźdź Grzegorz

• Wydział Filologiczno-Historyczny, Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa

References

• Alighieri D., 1921, Convivio, LeOpere de Dante, Florencja, ks. I VII. 14.
• Baker M., Saldanha, G. red., 2009, Encyclopedia of Translation Studies, New York: Routledge.
• Benjamin W., 1921, Zadanie tłumacza, [w:] tenże, Konstelacje: Wybór tekstów, tłum. Lipszyc A. i Wołkowicz A., 2012, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 31.
• Bohomolec F., 1752, De lingua polonica colloquium, Warszawa. Przekład K. Leskiego, Rozmowa o języku polskim XII, 225.
• Boy-Żeleński T., 1922, Nowe studia z literatury francuskiej, Kraków.
• Bukowski P., Heydel M. red., 2009, Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Dąbska-Prokop U. red., 2000, Mała Encyklopedia Przekładoznawstwa, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii.
• de Bończa Bukowski P., Heydel M. red., 2013, Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• de Cervantes M., 1605/1952, El Ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha, Madryt, przeł. E. Boye, wyd. II, Warszawa.
• Florczak J., 2013, Tłumaczenia symultaniczne i konsekutywne, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Gambier Y., Gottlieb H. red., 2001, Multi Media Translation Concepts, practices, and research, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, s. xii.
• Grucza F., 1981, Zagadnienia translatoryki, [w:] F. Grucza red., Glottodydaktyka i translatoryka, Wyd. UW, s. 9–27.
• Grzegorczyk P., 1955, Problematyka tłumaczeń. Szkic biograficzny, [w:] M. Rusinka, red., O sztuce tłumaczenia, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
• Gwóźdź G., 2011, Translation Studies and the Polysystem Theory, [w:] P. Sznurkowski red., Studia Neofilologiczne, Tom VII, Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe im. S. Podobińskiego.
• Gwóźdź G., 2014, Amerykańska kultura niematerialna w polskim przekładzie filmowym. Udomowienie inności. Opisowa analiza przekładoznawcza, Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe im. S. Podobińskiego.
• Gwóźdź G., 2015, Tłumaczenie tekstu historycznego jako przykład swoistego przekładu kulturowego. Microcosm. Portrait of a Central European City Normana Daviesa i Rogera Moorhouse’a w przekładzie Andrzeja Pawelca na język polski, [w:] E. Białek, K. Lisowska, J. Pacholski red., Orbis Linguarum, tom 42, Dresden-Wrocław: Atut, s. 309–326.
• Hejwowski K., 2012, Olgierd Wojtasiewicz – ojciec polskiej translatoryki, [w:] M. Heydel red., „Przekładaniec” 26: 180–114.
• Hermans T., 1985, The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation, New York: St. Martin’s Press.
• Hermans T., 1999, Translation in Systems: Descriptive and System-oriented Approaches Explained, Manchester: St. Jerome Publishing.
• Jakobson R., 1959, O językoznawczych aspektach przekładu, tłum. L. Pszczołowska [w:] P. Bukowski, M. Heydel red., 2009, Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 43–49.
• Komissarov N.V., 2009, Russian tradition, [w:] M. Baker, G. Saldanha red., Encyclopedia of Translation Studies, New York: Routledge, s. 541–550.
• Krasicki I., 1824, Dzieła Ignacego Krasickiego. Nowe i zupełne wydanie, Tom VI. W Wrocławiu u Wilhelma Bogumiła Korna.
• Krzeszowski T., 1999, Aksjologiczne aspekty semantyki językoznawczej, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Krzeszowski T., 2012, Meaning and Translation, Franfurt am Main: Peter Lang.
• Lebiedziński H., 1981, Elementy przekładoznawstwa ogólnego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Levý J., 1966, Translation as a Decision Process. In: To Honor Roman Jakobson: Essays on the Occasion of his Seventieth Birthday, The Hague.
• Pieńkos J., 2003, Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki, Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
• Popovič A., 1974, Teoria przekładu w systemie nauki o literaturze, tłum. M. Papierz, [w:] P. Bukowski, M. Heydel red., 2009, Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 80–106.
• Pound E., 1954, Literary Essays, Norfolk: New Directions.
• Pytkowski W., 1981, Organizacja badań i ocena prac naukowych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Schleiermacher F., 1813, On Different Methods of Translating, [w:] D. Robinson, 1977, Western Translation Theory. From Herodotus to Nietzsche, Manchester: St Jerome Publishing.
• Tabakowska E., 2009, Polish Tradition, [w:] M. Baker, G. Saldanha red., Encyclopedia of Translation Studies, New York: Routledge.
• Toury G., 1995, Descriptive Translation Studies – and Beyond, Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Tytler A.F., 1797, Essay on the Principles of Translation, Edinburgh: Printed for T. Cadell and W. Davies and W. Creech.
• Urbnanek D., 2011, Dialektyka przekładu, Warszawa: Instytutu Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Wannikow J.W., 1970, O jedinom kompleksie pieriewodowiedczeskich dyscyplin, Moskwa.