Wpływ wielkich klęsk żywiołowych na system i rynek ubezpieczeń w Polsce w okresie międzywojennym

• Authors: Wojciech Kasperski

Title variants

EN

The Impact of Major Disasters in the System and the Insurance Market in Poland in the Interwar Period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę przedstawienia problemu klęsk żywiołowych i wpływu tych klęsk na gospodarkę i funkcjonowanie rynku ubezpieczeniowego w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Autor pokazuje obraz Polski, która zmagając się z wieloma problemami – od scalania państwa pod względem prawnym, poprzez odbudowę zniszczonej przez wojnę gospodarki – zmuszona była ponieść ogromne koszty będące następstwem klęsk żywiołowych. Klęsk, które w połączeniu z różnego rodzaju zawirowaniami gospodarczymi, ukazują Polskę, z występującymi średnio co trzy lata przeciwnościami. Już bowiem w 1921 r. teren całego kraju nawiedziły rekordowe upały powodujące ogromne straty w gospodarce, głównie w rolnictwie. Połowa lat dwudziestych to okres nie tylko szalejącej inflacji w Polsce, to również walka z powodzią będącą największą katastrofą naturalną na ziemiach polskich od przeszło trzech wieków. Lata 1926-1929 to czas największego rozkwitu gospodarczego Polski międzywojennej. Pierwsze oznaki załamania gospodarczego Polska odczuwa już w 1929 r., wcześniej jednak, bo latem 1928 r., zmaga się z trąbą powietrzną, która szalejąc nad Polską, zniszczyła wiele zabudowań, zrównała z ziemią ogrom hektarów lasów i pozbawiła życia wiele istnień ludzkich. Podobne skutki odnotowano w 1931 r., gdzie huragan o nienotowanej w ówczesnych czasach sile przeszedł nad Lublinem i jego okolicami. Przełom 1928/29 r. zapisał się natomiast w kartach historii naszego narodu jako zima stulecia. Kolejna powódź nawiedziła Polskę już w 1934 r., kiedy Polska nie podniosła się jeszcze po załamaniu gospodarczym spowodowanym światowym kryzysem ekonomicznym. Powódź spowodowała straty przekraczające kwotę 84 milionów złotych. W pracy autor przedstawił również zmiany w obowiązującym prawie wymuszone klęskami, a przede wszystkim ustawę o ochronie przed pożarami i innymi klęskami. Ustawę, na podstawie której, straże i pogotowia pożarne, po części finansowane przez ubezpieczycieli, mogły się rozwijać, tak by jak najlepiej zabezpieczyć społeczeństwo i ich mienie przed klęskami żywiołowymi.

EN

The article is an attempt to present the problem of natural disasters and their influence on the economy and the functioning of insurance market during the interwar period in Poland. The author reveals the picture of Poland which grappling a number of issues like unifying the legislature of the country or rebuilding the economy deteriorated by the war, was to increase its expenditure in the aftermath of natural disasters. The disasters which together with various economic turbulence depict Poland as the one having to face some struggles on average every three years. As early as in 1921 the whole territory of Poland was struck by scorching heats resulting in huge loses in its economy, especially in agriculture. Half of the twenties, it is the period of raging inflation but also a struggle with the flood which had been the greatest natural disaster on the territory of Poland for over three centuries. Years 1926-1929 were the time of the heyday of Polish economy of the interwar period. Poland suffered first signs of economic breakdown in 1929, however, earlier in summer 1928, it faced a tornado raging over Poland destroying houses, obliterating forests and claiming lives of many. Similar outcome was brought about in 1931 in the area of Lublin where a hurricane of unprecedented force ravaged the land. The turn of the year 1928/29 marked itself in the history of our nation as the winter of the century. Another flood ravaged Poland in 1934 when Poland still not fully recovered after the economy collapse caused by the great depression. The flood has caused losses exceeding 84 million zlotys. In the article the author also presents changes in the binding legislature forced by the disasters and above all the bill concerning fire and other natural disasters prevention. The bill which due to the participation of the insurers allowed the fire brigades and firefighter depots to develop so that the society and its property could be safeguarded against the disasters.

Keywords

PL

klęski żywiołowe; dwudziestolecie międzywojenne; rynek ubezpieczeniowy; historia ubezpieczeń

EN

natural disasters; interwar period; insurance market; history of insurance

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2017
• Volume: 27
• Issue: 2
• Pages: 41-60

Contributors

author

Wojciech Kasperski

References

• [brak inf. o autorze], Niebywale gwałtowny huragan, Tygodnik Polesie 31 (1931), s. 4-5.
• [brak inf. o autorze], Rekordy klimatyczne w Polsce, [w:] Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, http:www.imgw.pl [dostęp: 5.07.2016].
• [brak inf. o autorze], Sukces i renoma PZU. Odpowiedzialność społeczna, https://www.pzu.pl/relacje-inwestorskie/spolka/odpowiedzialnosc-spoleczna [dostęp: 3.07.2016].
• [brak inf. o autorze], Zagrożenia okresowe występujące w Polsce, Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa 2010.
• Dąbrowski Marian: Trąba powietrzna w Lublinie, Tygodnik Ilustrowany Światowid 31 (1931), s. 6-7.
• Dubicki Alfred: Zasoby wodne w dorzeczu górnej i środkowej Odry w warunkach suszy, Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Atlasy i Monografie 2002.
• Fal Barbara: Powódź Tysiąclecia?, Wiedza i życie – pismo o nauce 10 (1997), s. 14-17.
• Grunke Paweł: Tegoroczna powódź wiosenna, „Słowo Pomorskie” 81 (1924), s. 3.
• Gumiński Romuald: Zima roku 1928/29 w Polsce, [w:] Przegląd geograficzny, t. XI, Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne 1931.
• Kienzler Iwona: Dwudziestolecie międzywojenne, t. XL: Katastrofy i klęski żywiołowe, Warszawa: Edipresse Polska: Bellona 2014.
• Klusek Wojciech, Pajuro Ewa: Największa nawałnica w historii Polski przeszła nad Lublinem, Kurier Lubelski z 21 lipca 2011 r., http://www.kurierlubelski.pl/artykul/ 430028,najwieksza-nawalnica-w-historii-polski-przeszla-nad-lublinem,id,t.html [dostęp: 5.07.2016].
• Knyt Agnieszka: 200 lat ubezpieczania 1803-2003 geneza powołanie czas, Warszawa: Wydawnictwo Karta 2003.
• Kowal Józef: Ustawa o ochronie przed pożarami i innymi klęskami, Przegląd Ubezpieczeniowy [Czasopismo poświęcone sprawom ubezpieczeniowym i ekonomicznym. Organ Związku Prywatnych Zakładów Ubezpieczeniowych w Polsce] 2 (1934), s. 3-9.
• Memoriał w przedmiocie projektu ustawy o ochronie przed pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, Warszawa: Związek Prywatnych Zakładów Ubezpieczeń w Polsce 1934.
• Mężnicki Witold: Klęska powodzi na Podhalu, Gazeta Gdańska 158 (1934), s. 1.
• Mężnicki Witold: Na drodze do skutecznej walki z klęską pożarów, Gazeta Gdańska 153 (1934), s. 3.
• Montalbetti Edward: O dalszy rozwój publicznych ubezpieczeń od ognia, Warszawa: Drukarnia Matematyczna H. Zajączkowski 1938.
• Pieniążek Kazimierz: Katastrofalny huragan przeszedł nad Lublinem. Straszliwe skutki trąby powietrznej, Ziemia Lubelska 195 (1931), s. 1.
• Pieniążek Kazimierz: Obliczanie strat spowodowanych żywiołową katastrofą w Lublinie, Ziemia Lubelska 196 (1931), s. 1.
• Poturalski Józef: Dni mrozu, Gazeta Morska 9 (1929), s. 1.
• Poturalski Józef: Fabryka Stetysz spłonęła, Gazeta Morska 9 (1929), s. 2.
• Poturalski Józef: Ogromne zatory lodowe w Zatoce Gdańskiej, Gazeta Morska 10 (1929), s. 5.
• Skrzyczyński Wilhelm: Około 500 budynków padło ofiarą huraganu w jednym powiecie, Słowo Polskie 190 (1928), s. 2.
• Szczęśniak Marian: Zarys dziejów ubezpieczeń na ziemiach polskich, Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze LAM Sp. z o.o. 2003.
• Szelichowski Stanisław: Dzieje polskiej motoryzacji, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy 2012.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp.2017.27.2-3