Procesy megalopolizacyjne i ich konsekwencje demograficzno-społeczne oraz geopolityczne

• Authors: Eberhardt Piotr

Title variants

EN

Demographic, social and geopolitical consequences of mega-urbanization processes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Za jedną z najbardziej charakterystycznych cech współczesnej urbanizacji uważa się tzw. procesy megalopolizacji. Polegają one na formowaniu się wielkich aglomeracji i metropolii liczących po kilkanaście milionów mieszkańców. Te wielkie koncentracje osadnicze przyjęły nazwę „megalopolis”. Nie tylko są one wielkimi skupiskami ludności, lecz również pełnią różnorodne funkcje ekonomiczne i polityczne. Pierwsze z nich powstały w Europie i w Ameryce Północnej. Obecnie najwięcej ich jest na wschodzie i południu Azji. Najważniejsze z nich nazywane są w literaturze miastami światowymi lub miastami globalnymi. Znaczenie ich jest coraz większe i ich rozwój przynosi wiele pozytywnych i negatywnych implikacji społecznych i gospodarczych. Z tego też powodu stały się obiektem analiz i ocen naukowych, także w zakresie geopolityki.

EN

The article is devoted to statistical analysis and assessment of urbanization processes. It is stressed that transformations of this kind are fairly complex and to result only from the changes of relations between urban and rural population. They consist in complex economical – social phenomena that are reflected, among others, in formation of large urban complexes whose internal structure is ever more complicated. Their characteristic feature is spatial expansion. In the place where formerly only towns were, the new, territorially extensive agglomerations and metropolises come into being. Because of a strong demographic dynamics resulting from the intensive development and technological progress, great urban complexes numbering over 10 milllion inhabitans have appeared. Attention has been paid to the fact that they develop most quickly in poor Third World countries. In the next part of the article the most modern and complex forms of nowadays urbanization have been discussed. In the areas with a lot of agglomerations new forms of big-city settlements are formed that are called „megalopolis”. They number several dozen million inhabitans each and their significance in the world is ever greater. A considerable part of the article is concerned with the so-called world or global cities. Studies were conducted by a team of experts affiliated to the University of Loughborough that has assumed the name „Globalization World Cities Study. On the basis of strictly defined criteria the team has distinguished 55 global cities. In the next part of the text the inner structure of the mentioned greatest global cities is characterized. In the last part of the article it is indicated that the processes of megaurbanization have a tendency to spread into new areas.

Keywords

PL

megaurbanizacja; megalopolis; miasta globalne

EN

mega-urbanization; megalopolis; global cities

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2019
• Volume: 28
• Pages: 49-63

Contributors

author

Eberhardt Piotr

• Polska Akademia Nauk

References

• Abrahamson, M., 2004, Global cities, Oxford University Press, New York, Oxford.
• Beaverstock, J., Smith, R., Taylor, P., 2008, A roster of world cities, GaWC Research Bulletin, No 5.
• Długosz, Z., 2015, Sytuacja ludnościowa w krajach muzułmańskich w świetle wybranych parametrów demograficznych, Przegląd Geopolityczny, 13, s. 65-78.
• Dutka, J., 2017, Strategia demograficzna w historii myśli geopolitycznej, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 36-48.
• Eberhardt, P., 2010, Procesy megaurbanizacyjne w świecie, Roczniki Nauk Społecznych, Tom 2 ( 38 ).
• Geddes, P.,sir, 1915, Cities in Evolution, Williams & Norgate, London.
• Global City-Regions, 2001, Ed. A.J. Scott, Oxford University Press, Oxford.
• Globalizing Cities. A New Spatial Order?, 2000, Ed. P. Marcuse, R. van Kempen, Blackwell, Oxford.
• Gottmann, J., 1961, Megalopolis. The Urbanized Northeastern Seaboard of the United States, Twentieth Century Fund, New York.
• Hall, P., 1984, The World Cities, Palgrave Macmillan, London.
• Hall, P., Pain, K., 2006, Polycentric Metropolis, Earthscan, London.
• Łakomy, M., 2017, Bezpieczeństwo demograficzne Europy w XXI wieku, Przegląd Geopolityczny, 21, s. 31-47.
• Mały Rocznik Statystyczny, 1937, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Matthiessen, C.W., Schwarz, A.W., Find, S., 2006, World Cities of Knowledge: Research Strength, Networks and Nodality, Journal of Knowledge Management, No 10 ( 5 ).
• Percik, E.N., 1999, Goroda mira. Geografija mirowoj urbanizacii, Izd. Mieżdunarodnyje otnoszenija, Moskwa.
• Sassen, S., 2001, The Global City, Princeton University Press, New York, London, Tokyo.
• Słuka, N., 2008, Globalnyje goroda, Demoscop Weekly, No. 343-344, Moskwa.
• Sułek, M., 2017, Kasandryczne prognozy demograficzne – nauka, pseudonauka, czy ideologia?, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 9-21.
• Sułek, M. i in., 2018, Potęga państw 2018. Międzynarodowy układ sił w procesie zmian: raport potęgometryczny, Oficyna Wydawnicza ASPRA, Warszawa.
• Szczerbakowa, E., 2018, Prognoz gorodskowo i sielskowo nasielienija mira, Demoscop Weekly, No. 775 – 776, Moskwa.
• Szul, R., 2017, „Szoki demograficzne” jako determinanta ewolucji sytuacji geopolitycznej – próba ujęcia teoretycznego, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 22-35.
• Szymańska, D., 2007, Urbanizacja w świecie, Wyd. PWN, Warszawa.
• Taylor, P.J., 2000, World cities and territorial states under conditions of contemporary globalization, Political Geography, Vol. 19, N. 1.
• Taylor, P.J., 2004, World city network: a global urban analysis, Routledge, London.
• Węcławowicz, G., 2007, Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno – przestrzenne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.