Interkulturelle Tendenzen in der modernen Glottodidaktik

• Authors: Lewicka Magdalena

Title variants

EN

Intercultural tendencies on the ground of contemporary glottodidactics

PL

Tendencje interkulturowe na gruncie współczesnej glottodydaktyki

• Languages of publication: DE

Abstracts

EN

For many years European glottodidactics has been postulating for joining the practice of foreign language teaching with the presentation of the realities and culture which resulted in birth of a new glottodidactic sub-discipline called intercultural glottopedagogics, also known by the following terms: die Landeskunde (German), area studies (English), la civilisation (French), la civilt˜ (Italian) or stranovedenie (Russian). There is a growing conviction that foreign language teaching should be deeply embedded in the cultural context, including introduction of the culture of a given language area and information about intercultural differences, since despite the fact that in currently dominating communicative approach the key didactic objective is the ability of efficient communication, the indisputable fact is the threat of the efficiency of the communication in the given language posed by the lack of so called intercultural competence. It is defined as the ability to communicate with the members of different cultural circles and nations and the ability to build the „bridges of agreement”, in other words – complex ability to manage oneself in the complicated reality of multilingual and multi-cultural contemporary world. The objective of my paper is the reflection upon cultural problems on the ground of foreign languages, current issues of intercultural approach in the didactics of foreign languages, place and role of intercultural competence among the goals of language teaching, as well as mutual relationship between cultural and communicative competence, theoretical premises and concepts underlying the basis of practical solutions of intercultural teaching and emphasising the function of glottodidactics consisting in approaching the culture of the target language country and explaining intercultural differences, hence the outline of the problems of intercultural tendencies on the ground of contemporary glottodidactics.

PL

Glottodydaktyka europejska od wielu lat postuluje powiązanie praktyki nauczania języków obcych z prezentacją realiów i kultury, czego odzwierciedleniem jest powstanie nowej subdyscypliny glottodydaktycznej zwanej glottopedagogiką międzykulturową, a także utrwalone terminy niem. die Landeskunde, ang. area studies, fr. la civilisation, wł. la civilt˜ czy ros. stranovedenie. Nauczanie języków obcych powinno być mocno osadzone w kontekście kulturowym, bowiem mimo iż w dominującym obecnie podejściu komunikacyjnym podstawowym celem dydaktycznym jest umiejętność skutecznego porozumiewania się, to faktem nie podlegającym dyskusji jest zagrożenie efektywności komunikowania się w danym języku przez brak tzw. kompetencji interkulturowej. Określa się ją jako zdolność do porozumiewania się z członkami różnych kręgów kulturowych i narodów oraz umiejętność budowania „mostów porozumienia”, innymi słowy – kompleksową umiejętność radzenia sobie w skomplikowanej rzeczywistości wielojęzycznego i wielokulturowego współczesnego świata. Celem niniejszego artykułu jest refleksja nad problematyką kulturową na gruncie języków obcych, aktualnymi zagadnieniami interkulturowego podejścia w dydaktyce języków obcych, miejscem i rolą kompetencji interkulturowej wśród celów kształcenia językowego oraz wzajemnymi relacjami pomiędzy kompetencją komunikacyjną i kompetencją międzykulturową, teoretycznymi przesłankami i koncepcjami leżącymi u podstaw praktycznych rozwiązań kształcenia interkulturowego oraz akcentowania funkcji glottodydaktyki polegającej na przybliżaniu kultury kraju języka docelowego i uświadamianiu różnic interkulturowych, a więc zarys problematyki glottodydaktycznych aspektów wielokulturowości.

Keywords

EN

glottodidactics; language; culture; intercultural competence

PL

glottodydaktyka; język; kultura; kompetencja międzykulturowa

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Annales Neophilologiarum
• Year: 2013
• Issue: 7
• Pages: 87-102

Dates

published

2013

Contributors

author

Lewicka Magdalena

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Dakowska M., 1994, Glottodydaktyka jako nauka, [w:] Polska szkoła lingwistyki stosowanej, red. B. Kielar, J. Lewandowski, L. Bartoszewicz, Warszawa.
• Dakowska M., 2002, Psycholingwistyczne podstawy glottodydaktyki języków obcych, Warszawa.
• Grucza F., 1994, Linwistyka a glottodydaktyka, „Języki Obce w Szkole” 1974, nr 3.
• Grucza F., 1976, Glottodydaktyka a lingwistyka. Materiały z II Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa.
• Grucza F., Glottodydaktyka. Jej zakres i problemy, „Przegląd Glottodydaktyczny” 1978, nr 1.
• Grucza F., 1979, Rozwój i stan glottodydaktyki polskiej w latach 1945-1975, [in:] Polska myśl glottodydaktyczna 1945-1975, Warszawa.
• Grucza F. (red.), 1985, Lingwistyka, glottodydaktyka, translatoryka, Warszawa.
• Komorowska H., 2009. Metodyka nauczania języków obcych, Kraków.
• Komorowska H., 1999, Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa.
• Komorowska H., 2007, Metodyka nauczania języków obcych w Polsce, „Języki Obce w Szkole” 2007, nr 6.
• Komorowska H. (red.), 2000, Nauczanie języków obcych w zreformowanej szkole, Warszawa.
• Kozłowski A., 1996, Metodyka nauczania języków obcych w szkolnictwie średnim i wyższym, Piotrków Trybunalski.
• Stawna M., 1991, Podejście komunikacyjne do nauczania języków obcych. Od teorii do praktyki, Warszawa.
• Myczko K., 2005, Kompetencja interkulturowa jako cel kształcenia językowego, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Nauczanie międzykulturowe – implikacje glottodydaktyczne, Wrocław 2007.
• Wilczyńska W., 2005, Czego potrzeba do udanej komunikacji międzykulturowej, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Banach B., 2003, Język a kultura, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 2.
• Mackiewicz M., 2010, Standardy kulturowe a dydaktyka języków obcych, [w:] Kompetencja interkulturowa w teoriii praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Aleksander Z., 1982, Elementy lingworealiznawcze w nauczaniu j. rosyjskiego, Warszawa.
• Lachowicz D., 1987, Komunikacja językowa a kontekst społeczno-kulturowy, „Języki Obce w Szkole” 1987, nr 3.
• Torenc M., 2007, Nauczanie międzykulturowe – implikacje glottodydaktyczne, Wrocław.
• Chwastowicz A., 2005, Komunikacja międzykulturowa w praktyce. Jak i czego uczyć?, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
• Fleischer M., 2002, Teoria kultury i komunikacji, Systemowe i ewolucyjne postawy, Übersetzung. M. Jaworowski, Wrocław.
• Grucza F., Chomicz-Jung K., 1996, Problemy komunikacji interkulturowej: Jedna Europa – wiele języków i wiele kultur, Warszawa.
• Harbig A., 2005, Komunikacja interkulturowa w biznesie z perspektywy dydaktyki języków obcych, in: Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Kielar B., Krzeszkowski T., Lukszyn J., Namowicz T., 2000, Problemy komunikacji międzykulturowej: lingwistyka – translatoryka –glottodydaktyka, Warszawa.
• Mikułowski Pomorski J., 2006, Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym, Kraków.
• Mikułowski Pomorski J., 2003, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków.
• Wilczyńska W., 2010, Przygotowanie do komunikacji interkulturowej – wytyczne polityki europejskiej a dydaktyka języków obcych [in:] Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Zając J., 1997, Od nauczania cywilizacji do refleksji interkulturowej na lekcji języka obcego, „Języki Obce w Szkole” 1997, nr 3.
• Zawadzka E., 1995, Kilka uwag o komunikacji interkulturowej, „Neofilolog” 1995, nr 10.
• Bandura E., 2000, Ewaluacja kompetencji interkulturowej [w:] Ewaluacja w nauce języka obcego, red. H. Komorowska, Białystok.
• Bandura E., 2001, Podejście etnograficzne i porównawcze w nowych materiałach do nauczania kompetencji interkulturowej na lekcji języka obcego [in:] European Year of Languages, red. T. Siek-Piskozub, Poznań.
• Bolten J., 2010, Kompetencja interkulturowa w e-learningu, [in:] Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Grucza F. (red.), 1992, Język, kultura – kompetencja kulturowa, Warszawa.
• Kuźmo-Biwan P., 2010, Kompetencja interkulturowa w dydaktyce języków obcych, „Refleksje” 2010, nr 5.
• Łyp-Bielecka A., 2005, Nauczanie słownictwa a kompetencja interkulturowa, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Mackiewicz M., 2005, Jeszcze raz o modelu z Tybingi. Wsparcie kompetencji interkulturowej czy utrwalanie stereotypów? [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Szczepaniak-Kozak A., 2010, Interkulturowa kompetencja komunikacyjna z perspektywy nauczyciela języka angielskiego, [w:] Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Torenc M., 2007, Kompetencja międzykulturowa w ujęciu glottodydaktycznym. Stan badań – zakres – problemy, [w:] Nauczanie międzykulturowe – implikacje glottodydaktyczne, M. Torenc, Wrocław.
• Wójcik D., 2010, Rozwijanie kompetencji interkulturowej na lekcji języka niemieckiego, [in:] Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Żylińska M., 2003, Podejście interkulturowe, czyli o konieczności zmian w nauczaniu języków obcych, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 6.
• Komorowska H., 1996, Nowe tendencje w pracach programowych Rady Europy: koncepcja celów nauczania języków obcych, „Języki Obce w Szkole” 1996, nr 2.
• Pauldrach A., 1992, Eine unendliche Geschichte. Anmerkungen zur Situation der Landeskunde in den 90er Jahren, “Fremdsprache Deutsch” 1992, z. 6.
• Gębal P., 2006, Realia i kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, [in:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska und A. Seretny, Kraków.
• Zawadzka E., 2000, Glottodydaktyczne aspekty interkulturowości, [w:] Problemy komunikacji międzykulturowej: lingwistyka – translatoryka – glottodydaktyka, red. B. Kielar, T. Krzeszkowski, J. Lukszyn, T. Namowicz, Warszawa.
• Gębal P. E., 2004, Program nauczania cudzoziemców realiów polskich, [w:] Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. W. Miodunka, Kraków.
• Edukacja w Europie: różne systemy kształcenia i szkolenia – wspólne cele do roku 2010. Program prac dotyczący przyszłych celów systemów edukacji, Warszawa 2003.
• Europäische Kommission, Kompetencje kluczowe. Realizacja koncepcji na poziomie szkolnictwa obowiązkowego, Warszawa 2005, Europäisches Parlament und EU-Rat, Empfehlung des europäischen Parlaments und des Rates vom 18. Dezember 2006 zu Schlüsselkompetenzen für lebensbegleitendes Lernen, Amtsblatt der Europäischen Union Nr. L 394 vom 30.12.2006.
• Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, Warszawa 2003.
• Mackiewicz M. (red.), 2010, Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, Poznań.
• Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (polnische Fassung von Common European Framework), Council of Europe – Wydawnictwo CODN, Warszawa 2003.
• Polok K., 2003, Miejsce szoku kulturowego podczas procesu przyswajania języka, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 6.
• Gębal P. E., 2009, Realioznawstwo w nauczaniu języka niemieckiego, [w:] Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. W. T. Miodunka, Kraków.
• Wysocka M., 2004, Rozwijanie świadomości kulturowej na lekcjach języka angielskiego, „Języki Obce w Szkole” 2004, nr 6.
• Jaroszewska A., 2010, O koncepcji nauczania w wymiarze międzykulturowym, [w:] Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Lewowicki T. (red.), 2000, Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie, Katowice.
• Lewowicki T., 2002, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, [in:] Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Materiały z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków.
• Nasalska E., 1999, Edukacja międzykulturowa w polskiej szkole, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1999, nr 1.
• Nikitorowicz J. (red.), 1995, Edukacja międzykulturowa. W kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów, Białystok.
• Nikitorowicz J., 1996, Edukacja regionalna, wielokulturowa i międzykulturowa, [in:] Demokracja a oświata, kształcenie i wychowanie. Materiały z II Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, H. Kwiatkowska, Z. Kwieciński, Toruń.
• Nikitorowicz J., 2002, Edukacja międzykulturowa wobec dylematów kształtowania tożsamości w społeczeństwach wielokulturowych, [in:] Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Materiały z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków.
• Nikitorowicz J., 2005, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk.
• Nikitorowicz J., 1995, Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok.
• Nikitorowicz J., 2000, Spotkanie i dialog kultur – wymiar edukacji międzykulturowej, [in:] O potrzebie dialogu kultur i ludzi, red. T. Pilch, Warszawa.
• Nikitorowicz J., 2001, Tożsamość międzykulturowa jako efekt edukacji w społeczeństwie międzykulturowym, „Europejczycy” 2001, nr 1.
• Nikitorowicz J., 2000, Wielokulturowość - wyzwanie dla edukacji międzykulturowej, [w:] Edukacja zorientowana na XX I wiek, red. J. Gajda, Lublin.
• Nikitorowicz J., 2000, Wymiary edukacji w dobie globalizacji (edukacja regionalna, wielokulturowa, międzykulturowa, [in:] O nowy humanizm w edukacji, red. J. Gajda, Kraków.
• Torenc M., 2007, Nauczanie międzykulturowe – implikacje glottodydaktyczne, Wrocław.
• Bandura E., 2003, Rola nauczycieli języków obcych w rozwijaniu kompetencji interkulturowej uczniów szkół średnich, „Neofilolog” 2003, nr 23.
• Bayer M., 1995, Kształcenie interkulturowe jako zadanie kształcenia nauczycieli w Europie, [in:] Edukacja międzykulturowa. W kręgu potrzeb, oczekiwań, stereotypów, red. J. Nikitorowicz, Białystok.
• Bayer M., 1998, Przyswojenie kompetencji interkulturowej do wspierania w wymiarze europejskim kształcenia nauczycieli, [in:] Rozwój nauczyciela w okresie transformacji, red. J. Prokopiuk, Białystok.
• Gajda J., 1995, Europejskość jako dyrektywa w edukacji nauczycieli, [in:] Alternatywne modele kształcenia nauczycieli, red. M. Ochmański, Lublin.
• Kębłowska M., 2003, Rola nauczyciela języka obcego w zreformowanej szkole, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 2.
• Kurtyka A., 2005, Rozwijanie kompetencji interkulturowej nauczycieli języków obcych, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Kwiatkowska H., 1997, Edukacja nauczycieli. Konteksty, kategorie, praktyki, Warszawa.
• Mackiewicz M., 2009, Nauczyciel języka obcego jako kulturoznawca i mediator interkulturowy, [in:] Nauczyciel języków obcych dziś i jutro, red. M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelach, A. Pietrzykowska, Poznań-Kalisz.
• Mihułka K., 2009, Mediator interkulturowy – nowa rola nauczyciela języków obcych, [in:] Nauczyciel języków obcych dziś i jutro, M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelach, A. Pietrzykowska, Poznań-Kalisz.
• Murkowska A., Zielińska J., 2003, Różnojęzyczność i wielokulturowość w kształceniu nauczycieli języków obcych, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 6.
• Owczarek D., 2005, Tekst, realioznawstwo a kształcenie kompetencji interkulturowej wśród przyszłych nauczycieli, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Strykowski W., Strykowska J., Pielachowski J., 2007, Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, Poznań.
• Ulanicka M., 2005, Źródła kompetencji socjokulturowej nauczyciela, [in:] Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań.
• Zawadzka E., 2004, Nauczyciele języków obcych w dobie przemian, Kraków.

Identifiers

ISSN

1734-4557