Specyfikacja kamienic i moderacje pogłównego Lublina z 1738 r

• Authors: Wójciuk Michał Tomasz

Title variants

EN

The specification of tenements and revitalization of the Major Lublin in 1738

• Languages of publication: PL EN FR DE RU

Abstracts

EN

The article is an edition of specifications of tenements in Lublin (the city inside walls and Krakowskie Przedmieście) complied by the city office in 1738 for tax reasons. The materials presented encompass: the specification of tenements on 3 November 1738, as well as a revitalization of the Old Town on 29 April 1738 and 18 August 1738, and the revitalization of Krakowskie Przedmieście on 20 August 1738. All censuses are kept in a book number 295, which can be found in the State Archive of Lublin. The material presented is the entire list of tenements and other city properties built in Poland in the Saxon period and preserved until today. It is an interesting source of knowledge, crucial for getting to know the Old Polish Lublin, the topography of the city, as well as its social specification. Registries list the owners of particular real estates as well as their residents, show the localization of tenement houses belonging to the clergy (both diocesan and monastic), magnates, nobility, and middle class (patriciate and common people), and the localization of other buildings such as: schools, hospitals, inns, taverns, and business places. This source could be also used in onomastic studies, whether of an anthroponymic or toponymic character, as well as in genealogical studies. The material could be also useful for socio-topographical reconstructions. They are a repository of names and nicknames of the Lublin members of the middle class or real estate owners, the names of streets and squares. Among the owners and residents of tenements one could find very important names (members of the magnates holding the post of a dignitary or senator), representatives of the middle nobility, some influential people in Lublin working in the civil councils, as well as craftsmen, traders, and peddlers. It is also a source of information about the ethnic minorities living in the Lublin of that time, e.g. of a Jewish, German, Armenian, Italian, or French origin

FR

L’ouvrage présente l’édition de la liste d’anciens immeubles à Lublin (la ville limitée par les murs et la rue Krakowskie Przedmieście) élaborée par la chancellerie municipale dans les buts fiscaux à 1738. Le matériel ci-présenté inclut : une spécification d’anciens immeubles du 3 novembre 1738 et des modification de la ville de taille royale du 29 avril 1738 et du 18 août 1738 et aussi de la rue Krakowskie Przedmieście du 20 août 1738. Toutes les listes sont incluses dans le livre portant le numéro du dossier 295 qui constitue une partie du groupe des Actes de la ville de Lublin présent dans les Archives Nationales à Lublin. Le matériel ci-présenté est une liste la plus complète d’anciens immeubles et d’autres immeubles municipaux construits pendant la période anglo-saxonne et conservé jusqu’au présent. C’est une source très intéressante et importante pour présenter l’apparence de Lublin de l’ancienne Pologne, la topographie de la ville et sa particularité sociale. Les propriétaires et les locataires de chaque immeuble ont été enregistés sur les listes. Les listes incluent une localisation d’anciens immeubles appartenant au clergé (d’une diocèse et d’un ordre), à l’aristocratie, à la noblesse, à la bourgeoisie (les patriciens et la plèbe) et aussi une localisation d’autres batîments: des écoles, des hôpitaux, des auberges, des guinguettes et des endroits denstinés à l’activité commerciale. C’est non seulement une source utile pour des recherches onomastiques, anthroponymiques et toponymiques mais aussi bien pour des analyses généalogiques. Le matériel y élaboré peut être également utilisé aux réconstructions sociotopographiques. Les noms, sobriquets des bourgeoises de Lublin et des propréteurs des immeubles ainsi que les noms locaux, par exemple les noms des rues et places de ce temps-la, se sont conservés dans ces sources. Parmi les propréteurs et locateurs des bâtiments les plus importantes personnes dans le pays (les représentants de l'aristocratie qui exerçaient les fonctions des dignitaires et des sénateurs) et les représentants de la noblesse moyenne apparaissent. Nous pouvons connaître les plus influentes personnes de Lublin qui occupaient les postes municipaux et un considérable nombre d'artisans, marchands et commerçants. Les registres très souvent mentionnent les représentants des divers groupes ethniques qui habitaient à Lublin: Juifs, Allemands, Arméniens et Italiens et Français

DE

Das Werk stellt die Herausgabe der Verzeichnisse der Miethäuser von Lublin (der sich in den Mauern befindenden Stadt und Krakowskie Przedmieście) dar, die die Stadtkanzlei zu steuerlichen Zwecken 1738 bearbeitet hat. Die präsentierten Dokumente enthalten: die Spezifikation der Miethäuser vom 3. November 1738 und die Moderationen von der Stadt vom 29. April 1738 und 18. August 1738 sowie von Krakowskie Przedmieście vom 20. August 1738. Alle Verzeichnisse befinden sich in dem mit dem Zeichen 295 versehenen Buch, das einen Teil von den Unterlagen Akte der Stadt von Lublin [Akta miasta Lublina] bildet, die sich im Staatsarchiv in Lublin [Archiwum Państwowe w Lublinie] befinden. Der geschilderte Stoff stellt das vollständigste in der Saxon – Ära geschaffene und bis zu den heutigen Zeiten erhaltene Verzeichnis der Miethäuser und anderen städtischen Immobilien dar. Das ist eine interessante Quelle, dank der man sich mit dem Aussehen des altpolnischen Lublins, mit der Topographie der Stadt und ihren sozialen Besonderheiten vertraut machen kann. In die Verzeichnisse wurden Eigentümer einzelner Immobilien und Mieter der Gebäude aufgenommen. Die Verzeichnisse zeigen den Standort der Mietshäuser, die der Geistlichkeit (der Diözese und des Ordens), dem Hochadel, Adel und Bürgertum (Patriziat und Pöbel) gehörten, sowie den Standort anderer Gebäude wie Schulen, Krankenhäuser, Wirtshäuser, Schenken und der für die Handelstätigkeit bestimmten Stellen. Das ist auch eine Quelle, die für die onomastische Forschung, sowohl anthroponymische als auch toponymische, und die genealogischen Analysen nützlich ist. Die besprochenen Materialien können auch in den soziotopographischen Rekonstruktionen angewendet werden. In diesen Quellen sind die Namen und auch die Spitznamen der Bürger Lublins und der Besitzer der Immobilien sowie die Ortsnamen, z.B. die damals allgemein benutzten Straßen- oder Platznamen bis in unsere Zeit hinein erhalten geblieben. Unter den Besitzern und Bewohnern der Wohnhäuser tauchen die meist prominenten Personen in dem Staat (die Vertreter des Hochadels, die Würdenträger waren und die Senatorenämter bekleideten), und die Vertreter des mittleren Hochadels auf; wir lernen die einflussreichsten Persönlichkeiten kennen, die bürgerlichen Ämter innehatten, und auch viele Handwerker, Händler und Krämer. Viel Platz nehmen in den Verzeichnissen auch die Vertreter der in Lublin wohnenden verschiedenen ethnischen Gruppen u.a.: Juden, Deutsche, Armenier, Italiener, Franzosen

RU

Работа представляет собой список домов Люблина (Старого города и Краковского предместья), составленных муниципальной службой для целей налогообложения в 1738г. Предоставленные материалы состоят из: Специфики домов с 3 ноября 1738г. и подушного налога Старого города с 29 апреля 1738г. и 18 августа 1738, а также Краковского предместья с 20 августа 1738г. Все записи находятся в книге с учетным номером 295, которая входит в состав официального Досье города, находящегося в Национальном архиве Люблина. Представленные материалы являют собой полный список домов и другой городской недвижимости, построенных в «саскую эпоху» и сохранившихся до наших дней. Представляют они особый интерес с исторической, топографической, а также социальной точки зрения для ознакомления со старым Люблином. В записях находятся имена владельцев конкретных домов и имена их жителей. Кроме того, списки включали расположение домов, принадлежащих духовенству (епархиальному и монашествующему), аристократии, дворянам и буржуазии (патриции и простолюдинам), а также расположение других объектов, таких как школы, больницы, таверны или торговые точки. Материалы являются ценным источником ономастических, антропонимических, топонимических и генеалогических исследований. Эти же материалы могут быть использованы для социотопографических исследований. До наших дней сохранились в них имена и прозвища горожан Люблина и владельцев недвижимости, а также широко использованные в те времена названия улиц и площадей. Среди владельцев и арендаторов зданий находятся также наиболее видные жители страны (в лице аристократов, занимающих самые высокие государственные должности), а также представители дворянства. Мы узнаем о самых влиятельных фигурах города Люблин, находящихся некогда на высоких постах правительства, о значительном количестве ремесленников, торговцев и перекупщиков. Особое место занимают представители разных этнических групп, проживающих в Люблине, например евреи, немцы, армяне, итальянцы и французы

Keywords

PL

Lublin; urbanizacja; kamienice; XVIII wiek; moderacje; mieszczanie

• Publisher: Lublin Genealogical Society, Lublin, Poland
• Journal: Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego
• Year: 2014 (2015)
• Volume: 6
• Pages: 170 - 278

Contributors

author

Wójciuk Michał Tomasz

• Warszawa
• Lublin

References

• ---
• Źródła drukowane:
• A. Bergonzoni, Lublin podług ustaw medyki uwazany w iedney dyssertacyi, Lublin 2005, (reprint druku z 1782 r.)
• A. Boniecki, Herbarz polski, t. I-XVI, Warszawa 1899-1913
• B. Chmielowski, Nowe Ateny…, t. II, IV, Lwów 1746, 1754
• P. Danet, Nowy wielki dykcyonarz…., t. I, Warszawa 1743
• S. Duńczewski, Kalendarz Ná Rok Páński 1727, Zamość 1726
• S. Duńczewski, Kalendarz polski y ruski Na Rok Panski, od Narodzenia Chrystusowego MDCCXLV, Zamość 1744
• Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III, zestawili J. Dunin-Borkowski, M. Dumin-Wąsowicz, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, t. I, 1908/9
• Elektorów poczet którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza r. 1648, Jana III r. 1674, Augusta II r. 1697 i Stanisława Augusta r. 1764; najjasniejszych królów polskich wielkich książąt litewskich itd., ułożył i wydał O. Pietruski, Lwów 1845
• H. Gmiterek, Judaica Lublinensia, vol. I, Materiały źródłowe do dziejów Żydów w księgach grodzkich lubelskich z doby panowania Augusta II Sasa 1697–1733, Lublin 2001
• G. Jakimińska, Przywilej lokacyjny miasta Lublina, Lublin 1997
• G. Knapiusz, Thesaurus polono-latino-graecus, t. I, Kraków 1643
• „Kuryer Polski”, 1737, 1738
• M. S. B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I - VI, Warszawa 1807–1814
• Lustracja województwa lubelskiego 1661, wyd. H. Oprawko i K. Schuster, Warszawa 1962
• W. Łubieński, Swiat we wszystkich swoich częsciach większych y mnieyszych, to iest: w Europie, Azyi, Affryce y Ameryce, w monarchiach, krolestwach, xięstwach, prowincyach, wyspach y miastach, geograficznie, chronologicznie y historycznie okryslony [...], t. 1, Wrocław 1760
• K. Niesiecki, Herbarz polski powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez J. N. Bobrowicza, t. I, Lipsk 1839–1846
• Plany i widoki Lublina XVII – XXI wiek, pod red. M. Harasimiuka, D. Kociuby, P. Dymmela, Lublin 2007
• J. Riabinin, Materiały do historii miasta Lublina 1317 – 1792, Lublin 1938
• M. A. Troc, Nowy dykcyonarz to iest mownik polsko-niemiecko-francuski z przydatkiem przysłow potocznych, przestrog gramatycznych, lekarskich, matematycznych, fortyfikacyjnych, żeglaskich, łowczych i inszym naukom przyzwoitych wyrazow, tom trzeci, Leipzig 1764
• Urywek wspomnień Józefa Rulikowskiego wydany z obszerniejszego rękopismu (1731 – 92 r.), Warszawa 1862
• Opracowania:
• M. Bałaban, Die Judenstadt von Lublin, mit Zeichnungen von Karl Richard Henker, Berlin 1919
• M. Bałaban, Żydowskie miasto w Lublinie. Z rysunkami Karla Richarda Henkera, przeł. J. Doktór, Lublin 1991
• W. Bednaruk, Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578 – 1794, Lublin 2008
• W. Bondyra, Reprezentacja sejmowa Rusi Czerwonej w czasach saskich, Lublin 2005
• W. Bondyra, Dwory szlacheckie w Lublinie w czasach saskich, „Res Historica”, t.20, 2005
• W. Bondyra, Pałace i dwory szlacheckie w Lublinie w czasach saskich, „Pogranicze: Polska-Ukraina”, t. 4, 2012
• M. Buczyński, Nazwy ulic i placów Lublina, „Onomastica”, R. 11, z. 1 - 2, 1966
• M. Budziarek, Kapucyni w Lublinie. Dzieje klasztoru w latach 1721–1864, Warszawa–Lublin 1996
• E. Burda, Rostkowski Adam Stanisław h. Dąbrowa (zm. 1769) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXII/1, z. 162, Wrocław-Warszawa 1989
• M. Czeppe, Potocki Franciszek Salezy h. Pilawa (1700–1772) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII/4, z. 115, Wrocław-Warszawa 1983
• J. Czerepińska, Krakowskie Przedmieście na odcinku od Placu Łokietka do ul. Staszica w Lublinie, mpis, www.tnn.pl (Lublin pamięć miejsca)
• W. Ćwik, Ludność żydowska w miastach królewskich Lubelszczyzny w drugiej połowie XVIII w., „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, nr. 59, lipiec–wrzesień 1966
• J. Dybała, Plac Litewski w Lublinie: dzieje zabudowy i założenia urbanistycznego, „Roczniki Humanistyczne”, t. XX, z. 5, 1972
• Dzieje Lubelszczyzny, t. IV, Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznego województwa lubelskiego, oprac. S. Wojciechowski, A. Sochacka, R. Szczygieł, Warszawa 1986
• W. Froch, Dzieje Szkoły Lubelskiej przy kościele parafialnym św. Michała w XV–XVIII w., Lublin 1999
• J. Gajkowski, Benedyktynki sandomierskie, Sandomierz 1917 (Odbitka z: „Kronika Dyecezyi Sandomierskiej”, R. 9, 1916, nr 10–12; R. 10, 1917, nr 1–3)
• H. Gawarecki, Tylman z Gameren – Architektem pałacu Lubomirskich w Lublinie?, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. VIII, z. 1, 1963
• H. Gawarecki, Pałac Czartoryskich w Lublinie, „Folia Societatis Scientiarum Lublinensis”, vol. 19, Hum. 1, 1977
• H. Gawarecki, O dawnym Lublinie. Szkice z przeszłości miasta, Warszawa 1974
• H. Gawarecki, W. Podlewski, Brama Krakowska w Lublinie, Lublina 1970
• H. Gawarecki, C. Gawdzik, Ulicami Lublina: przewodnik, Lublin 1976
• C. Gawdzik, Rozwój urbanistyczny starego Lublina, „Ochrona Zabytków”, nr 3, (26), październik 1954
• K. Górski, Historya artylerii polskiej, Warszawa 1902; B. Gembarzewski, Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, Warszawa 1925
• Z. Góralski, Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce, Warszawa 2000
• Z. Góralski, Szpitale na Lubelszczyźnie w okresie przedrozbiorowym, Warszawa-Łódź 1982
• P. Hemperek, Oficjalat okręgowy w Lublinie XV – XVIII w. Studium z dziejów organizacji i kompetencji sądownictwa kościelnego (rozprawa habilitacyjna), Lublin 1974
• G. Hyczko, S. Tworek, W dobie upadku saskiego [w:] Dzieje Lubelszczyzny, t. 1, red. T. Mencel, Warszawa 1974
• D. Kociuba, Rozwój terytorialny Lublina od średniowiecza do współczesności, „Annales UMCS”, 2007, Sectio B, vol. LXII/15
• D. Kociuba, Lublin. Rozwój przestrzenny i funkcjonalny od średniowiecza do współczesności, Toruń 2011
• W. Konopczyński, Czartoryski Aleksander August, książę (1697 – 1782) [w:] Polski słownik biograficzny, t. IV, Kraków 1938
• J. Kuczyńska, Kościół farny św. Michała w Lublinie, Lublin 2004
• B. S. Kumor, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. II, III, IV, Kraków 2000
• B. Lesiński, Kupno renty w średniowiecznej Polsce na tle ówczesnej doktryny i praktyki zachodnioeuropejskiej, Poznań 1966
• A. Link-Lenczowski, Potocki Józef h. Pilawa (1673–1751) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław 1984-1985
• J. Mazurkiewicz, Jurydyki lubelskie, Wrocław 1956
• E. Mitrus, Archeologia o murach miejskich i młodszych liniach obrony miasta [w:] Lublin i okolice w badaniach archeologicznych, praca zbior. pod red. E. Banasiewicz, Lublin 1999
• M. Orthwein, H. Gawarecki, Konserwacja obrazu „Pożar Lublina”, „Ochrona Zabytków”, nr 3, (26), październik 1954
• H. Palkij, Rzewuski Michał Józef h. Krzywda (zm. 1770) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXIV/1, z. 140, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992
• H. Palkij, Sejmy 1736 i 1738 roku. U początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej, Kraków 2000
• D. Prucnal, Szpital przy kościele p.w. Ducha Świętego w Lublinie w latach 1419–1655, Lublin 2005
• J. Reder, Posłowie miasta Lublina na sejmy dawnej Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. VI, nr 2. 1954
• J. Riabinin, Rada miejska lubelska w XVIII w., Lublin 1931
• J. Riabinin, Z dziejów sądownictwa w dawnym Lublinie, „Głos Sądownictwa”, nr 6, 1933
• J. Riabinin, Materjały do monografji Lublina. Lublin w księgach wójtowsko-ławniczych XVII – XVIII w., Lublin 1928
• J. Riabinin, J. Dutkiewicz, Dawne pałace na Korcach w Lublinie, „Pamiętnik Lubelski”, t. III, za lata 1935 – 1937 ,Lublin 1938
• I. Rolska-Boruch, Opisanie miasta Lublina według ksiąg grodzkich z XVII i XVIII wieku. Pałace i dwory na przedmieściach [w:] Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. IV, red. J. Lileyko, Lublin 2000
• M. A. Ronikierowa, Ilustrowany przewodnik po Lublinie, Warszawa 1901
• A. Rozwałka, R. Niedźwiadek, M. Stasiak, Lublin wczesnośredniowieczny. Studium rozwoju przestrzennego, Warszawa 2006
• A. Rozwałka, R. Niedźwiadek, Dzieje ulicy Krakowskie Przedmieście w Lublinie w świetle analizy stratygrafii kulturowej, „Archeologia Polski Środkowowschodniej”, t. 4, 1999
• S. Z. Sierpiński, Obraz miasta Lublina, Warszawa 1839
• A. Sowa, Młocki Józef h. Prawdzic [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI/2, z. 89, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976
• M. Stankowa, Zmierzch znaczenia Lublina. Upadek (1648–1764) [w:] Dzieje Lublina. Próba syntezy, t. 1, Lublin 1965
• M. Stankowa, Kancelaria miasta Lublina XIV – XVIII w., Warszawa 1968
• J. Szczepaniak, Spis prepozytów i plebanów diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008
• J. Szczepaniak, Spis prałatów i kanoników kapituły katedralnej oraz kapituł kolegiackich diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008
• W. Szczygielski, Radziwiłł Albrycht h. Trąby (1717–zm. po 1790) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXX/1, z. 124, Wrocław–Warszawa 1987
• A. Szylar, Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616–1865, Lublin 2002;
• M. Trojanowska, Dokument miejski lubelski od XIV do XVIII wieku. Studium dyplomatyczne, Warszawa 1977
• Urzędnicy województwa lubelskiego, Spisy, oprac. W. Kłaczewski, W. Urban, Kórnik 1991
• Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV – XVIII wieku. Spisy, opr. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, Kórnik 1992
• Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV – XVIII wieku. Spisy, opr. H. Gmiterek, R. Szczygieł, Kórnik 1992
• Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, opr. K. Przyboś, Kórnik 1998
• Urzędnicy województw kijowskiego i czernichowskiego XV – XVIII wieku. Spisy, opr. E. Janas, W. Kłaczewski, Kórnik 2002
• D. Włodarczyk, Urządzenia sanitarne i wodociągowe Lublina [w:] Lublin i okolice w badaniach archeologicznych, praca zbior. pod red. E. Banasiewicz, Lublin 1999
• D. Włodarczyk, Relikt cmentarza przy kościele św. Krzyża w Lublinie [w:] Lublin przez wieki. Szkice z badań archeologicznych, Lublin 2004
• J. A. Wadowski, Kościoły lubelskie, Kraków 1907
• S. Wojciechowski, Gmina żydowska w Lublinie w XVI wieku, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, nr 2, (4), lipiec–grudzień 1952
• Województwo lubelskie, red. I. Kochanowska, spis wykonali: w województwie A. Zabiegła, W. Santarek, w Lublinie E. Bortkiewicz, Warszawa 1995
• A. Wolska-Rój, Kościół i klasztor św. Wojciecha w Lublinie, „Roczniki Humanistyczne”, t. XXX, z. 4, 1982
• L. Zalewski, Katedra i Jezuici w Lublinie, cz. I, Lublin 1947
• T. Zielińska, Magnateria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej, Wrocław 1977
• T. Zieliński, Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII w., Warszawa–Łódź 1987
• Internet:
• Leksykon Lublin, (http://teatrnn.pl/leksykon/)

Identifiers

ISSN

2080 - 9212