A Mentioning of the Smallest Lighthouse of the Polish Coast

• Authors: Iwona Pietkiewicz

Title variants

PL

Wspomnienie o najmniejszej latarni morskiej polskiego wybrzeża

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Latarnia morska Oksywie (Oxhöft) była najmniejszą latarnią morską Południowego Bałtyku. Zbudowano ją na wysokim, 38-metrowym klifie, aby ułatwić orientację statkom, które za Półwyspem Helskim szukały schronienia przed północnymi i zachodnimi sztormami. Uruchomiona została 1 października 1887 roku, a dwa lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w roku 1920, przekazano ją polskiej administracji morskiej. Ośmiokątna wieża latarni o wysokości 5,8 m mieściła na górnej kondygnacji laternę z systemem świetlnym w postaci soczewki Fresnela IV klasy i lampy zasilanej olejem mineralnym. Wewnątrz lampy znajdowały się dwa koncentryczne knoty. Całość osłonięta była ośmiokątną oszkloną konstrukcją laterny. Soczewka latarni posadowiona była na stole obracanym za pomocą zegarowego systemu ciężarków i kół zębatych. Charakterystyka światła latarni według niemieckiego spisu świateł z 1935 roku była błyskowa z czterema błyskami o czasie trwania 1 s i przerwami 2 s oraz dłuższą przerwą 5 s. Dawało to okres 15 s. Zasięg światła latarni wynosił 8 mil morskich. Do wieży latarni przylegał budynek mieszkalny latarników, a do całego kompleksu prowadziła droga gruntowa, rozpoczynająca się w rejonie oksywskiego kościoła. Latarnię Oksywie w okresie jej funkcjonowania modernizowano kilkakrotnie, poprawiając głównie system świetlny, który nie działał zbyt precyzyjnie. Problem ekonomicznej eksploatacji latarni morskich był w Prusach i później w Niemczech na tyle ważny, iż specjalny ośrodek badawczy Seezeichenversuchsfeld we Friedrichshagen zajmował się badaniem stosowanych wówczas rozwiązań technicznych i szukaniem optymalnych ustawień. Oksywska latarnia morska funkcjonowała do roku 1933, kiedy to ze względu na uruchomienie silnych świateł wejściowych do nowo wybudowanego portu gdyńskiego została wyłączona z eksploatacji. Urządzenia optyczne latarni zdemontowano, a sam budynek przejęła administracja wojskowa. Ostatecznej zagłady obiektów latarni dokonali Niemcy po zdobyciu Oksywia w 1939 roku. W celu upamiętnienia istnienia i funkcjonowania na Oksywiu najmniejszej polskiej latarni morskiej sympatycy latarni morskich dołożyli starań i przyczynili się do określenia prawdopodobnego miejsca usytuowania oksywskiej latarni. Dzięki ich zaangażowaniu, w 120. rocznicę zapalenia światła w oksywskiej latarni morskiej, na obecnym cmentarzu Marynarki Wojennej, gdzie przed 120 laty była usytuowana latarnia, odsłonięto obelisk pamiątkowy z miniaturą obiektu.

Keywords

PL

Historia latarni morskich w Polsce; latarnia morska Oksywie; Oksywie

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Maritima
• Year: 2009
• Volume: 22
• Pages: 109-115

Contributors

author

Iwona Pietkiewicz

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

References

• Archiwum Państwowe w Szczecinie [State Archives in Szczecin], Naczelne Prezydium Prowincji Pomorskiej [Provincial Governing Board Pomerania], 2239
• Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin-Dahlem, V. Hauptabteilung
• Verzeichnis der Leuchtfeuer und Signalstellen aller Meere 1935, Teil II: Gewässer zwischen Ost- und Nordsee, Berlin 1935
• Pietkiewicz I.: Latarnia morska Oksywie, Gdynia 2007
• Wiedemann G.: Das deutsche Seezeichenwessen 1850–1990 zwischen Segel- und Container-Schiffsverkehr, Hamburg 1998