Ocena regulacji prawnych ustanowionych przez Konferencję Episkopatu Polski po 1989 roku

• Authors: Piotr Kroczek

Title variants

EN

Evaluation of legal regulations drafted by the Polish Episcopal Conference after the year 1989.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje niektóre regulacje prawne wprowadzone w ramach uprawnień do partykularnego prawa kanonicznego przez Konferencję Episkopatu Polski jako reakcję na socjologiczne zmiany, które zaszły po politycznym i ekonomicznym przewrocie w roku 1989. W pierwszej części artykułu zawarto krótkie przedstawienie konferencji episkopatu oraz jej kompetencji ustawodawczych. Druga część dotyczy jednej ze zmian w transformacji polskiego społeczeństwa, czyli sposobu stosowania i realizacji prawa do stowarzyszania się. Stosowne akty normatywne zostały przeanalizowane. Pod koniec tej części zostały przedstawione również inne obszary życia, które wymagają regulacji przez prawo kanoniczne. Ostatnia część została poświęcona podsumowaniu i wnioskom. Podsumowując, można powiedzieć, że Konferencja Episkopatu Polski właściwie wypełnia swoje obowiązki poprzez niesienie wiernym pomocy w zmaganiu się z trudnościami towarzyszącym zmianom w społeczeństwie.

EN

The article presents some regulations in particular canon law issued by the Episcopal Conference of Poland in reaction to the social changes that have taken place after a political and economic turning point in the year 1989. In the first part of the paper a short description of the Episcopal Conference is given. It serves to facilitate the subsequent evaluation of the acts issued by the Conference. The second part deals with one of the transformations in Polish society that is a new way of application and realization the right to association. Proper norming acts are analyzed. At the end of the second part some areas which require more regulations in canon law are mentioned. The very last part is dedicated to the recapitulation and conclusions. Summing up it can be said that the Episcopal Conference of Poland appropriately fulfills its duty by helping the faithful to cope with the hardships accompanying the changes in society

Keywords

PL

prawo kanoniczne; Kościół katolicki; Polska; transformacja; 1989

EN

canon law; Catholic Church; Poland; transformation; 1989

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Studia Socialia Cracoviensia
• Year: 2015
• Issue: 1(12)
• Pages: 93-105

Contributors

author

Piotr Kroczek

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Anton A., The theological „status” of episcopal conferences, „The Jurist” (1988) 48, s. 192–212.
• Ash T. G., The Polish revolution. Solidarity 1980–82, New York 1984.
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, AAS 75 (1983), cz. 2, s. 1–301; tekst łacińsko-polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
• Codogni P., Wybory czerwcowe 1989 roku, Warszawa 2012.
• Decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 17 stycznia 2014 r. Sygnatura DOLiS/DEC-23/14, Legalis 815989.
• Episcopal conferences: historical, canonical & theological studies, ed. T. J. Reese, Washington 1989.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2007.
• „Rocznik Demograficzny” 2013.
• Góralski W., Władza ustawodawcza Konferencji Episkopatu według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., „Prawo Kanoniczne” 32 (1989) nr 1–2, s. 45–57.
• Handbuch des Katholischen Kirchenrechts, hg. von J. Listl, H. Schmitz, Regensburg 1999.
• Joannes Paulus PP. II, Litterae apostolicae Redemptor hominis Iesus Christus est centrum universi et historiae, 4.03.1979, AAS 71 (1979), s. 257–324; w języku polskim: Redemptor Hominis. Tekst i komentarz, Kraków 1980.
• Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja duszpasterska Episkopatu o udzielaniu sakramentu chrztu świętego dzieciom, 1975 r., [w:] http://www.kkbids.episkopat.pl/?id=240 (23.05.2014).
• Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w kościele katolickim, 5.09.1986, „Akta Konferencji Episkopatu Polski” 1 (1998) nr 1, s. 85–137.
• Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja dotycząca zakresu i sposobu uzyskania osobowości prawnej przez instytucje kościelne na podstawie prawa polskiego, „Akta Konferencji Episkopatu Polski” 5 (2000) nr 2, s. 41–50.
• Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w dniu 28 lipca 1993 r. i ratyfikowany 23 lutego 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 (tekst jednolity: Dz.U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36).
• Kroczek P., Kiedy prawo kanoniczne jest efektywne?, „Annales Canonici” 2 (2006), s. 163–177.
• Kroczek P., Prawo do stowarzyszania się w prawie kościelnym i polskim, [w:] Akcja Katolicka. Wprowadzenie kandydatów w podstawowe zagadnienia, red. T. Borutka, Bielsko-Biała–Kraków 2007, s. 49–69.
• Krukowski J., Prawo chrześcijan do stowarzyszania się i możliwości jego realizacji w prawie kanonicznym i polskim, [w:] Kościół i prawo, t. 9, red. J. Krukowski, F. Mazurek, F. Lempa, Lublin 1991, s. 191–210.
• Leon XIII, PP., Litterae encyclicae Rerum novarum, [w:] Leonis XIII P.M. Acta, t. XI, Romae 1892, s. 97–144.
• Millard F., Polish politics and society. Routledge studies of societies in transition, New York 1999, s. 3–6.
• Morrisey F., Decisions of the episcopal conferences in implementing the new law, „Studia Canonica” (1986) 20, s. 105–122.
• Murray D., The legislative authority of the episcopal conference, „Studia Canonica” (1986) 20, s. 33–48.
• Opałek K., Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa 1986.
• Osuchowski J., Stosunki wyznaniowe w Polsce na tle transformacji ustrojowej, Warszawa 1996.
• Postanowienie SN – Izba Cywilna z dnia 12 stycznia 2011 r. (I CSK 182/10), Legalis: 309866. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – VI Wydział Cywilny z dnia 5 kwietnia 2011 r. VI ACa 884/10, Legalis: 393886.
• Radecki G., Organy osób prawnych Kościoła katolickiego w Polsce (na styku prawa kanonicznego i prawa cywilnego), „Rejent” (2003) nr 7–8, s. 127–155.
• Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum Optatam totius de institutione sacerdotali, 26.10.1965, AAS (1966) 58, s. 713–727; tekst łacińsko-polski, Sobór Watykański II, Dekret o formacji kapłańskiej Optatam totius, [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1986, s. 444–469.
• Sobański R., Prawo kanoniczne a kultura prawna, „Prawo Kanoniczne” 35 (1992) nr 1–2, s. 15–33.
• Stanisz P., Proboszcz jako reprezentant parafii rzymskokatolickiej w stosunkach majątkowych, [w:] Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych: pamiętnik VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno, 11–12 września 2010, red. K. Krasowski i in., Poznań 2010, s. 191–224.
• Statut Konferencji Episkopatu, Tarnów 2009.
• Strzała M., Skuteczność norm prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji kościelnych osób prawnych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [w:] Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych: pamiętnik VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno, 11–12 września 2010, red. K. Krasowski i in., Poznań 2010, s. 211–232.
• Suchanek L., Homo sovieticus. Świetlana przyszłość. Gnijący Zachód. Pisarstwo Aleksandra Zinowiewa, Kraków 1999.
• Szypuliński Z., Prawo o stowarzyszeniach, Poznań 1997.
• The Code of Canon Law: a text and commentary, ed. J. Coriden, T. Green, D. Heintschel, New York 1985.
• Tischner J., Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Kraków 1992.
• Tokarczyk R., Współczesne kultury prawne, Kraków 2003.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2008 r. (III CZP 122/08), Legalis: 112754.
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. Nr 98, poz. 604 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych (Dz.U. Nr 54, poz. 312).
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 75, poz. 444).
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. Nr 20, poz. 104 z późn. zm.).
• Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 1997.
• Wyrok NSA z dnia 18 października 2013 r. (I OSK 129/13), Legalis: 743773.
• Wyrok NSA z dnia 18 października 2013 r. (I OSK 1487/12), Legalis: 743772.
• Wyrok NSA z dnia 24 października 2013 r. (I OSK 1372/12), niepublikowany.
• Wyrok NSA z dnia 24 października 2013 r. (I OSK 1828/12), Legalis: 806801.
• Wyrok SN z 24 marca 2004 r. (IV CK 108/03), Legalis: 67840.
• Zarządzenia posynodalne Biskupa Kieleckiego, red. D. Gącik, Kielce 2002.
• Zinoviev A., Homo Sovieticus, Boston 1985.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15633/ssc.982