Philosophical and Aesthetic Contexts of the Phenomenon of Marginalization in Late Modernity

• Authors: Teresa Pękala

Title variants

PL

Filozoficzne i estetyczne konteksty zjawiska marginalizacji w późnej nowoczesności

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In the postmodern period we are dealing with many manifestations of marginaliza-tion, the understanding of which requires the use of a different language and different categories than those employed during the high phase of modernity. Giving an axiological meaning to the manifestations of marginalization in art is a comparatively recent phenomenon, a product of modernity. Divisions of art before and after its autonomization occur according to different rules. The article recounts the views of J. Habermas, C. Greenberg, and J. F. Lyotard on the central and the marginal in art, and it asks the question about their usefulness today in analyzing the phenomena of the marginal. To understand the ongoing paradigmatic change it might be advisable to consider the reflections of D. Mersch, who points out the ambivalent status of the concept of art and the avant-garde, which permits us to vindicate other concepts, for example that of the rearguard (arrière-garde). The age of modernity produced and already partly overcame the totalizing discourse on art, which condemned whole areas of artistic activity to exclusion. The size of the margins seen from this perspective turns out to be variable and dynamic, which calls into question the practice of giving an axiological meaning to the concept. The arguments for the change in thinking that take place in late modernity is the positive appreciation of events and individual experiences, the phenomena of the ephemeral as understood by G. Böhme, and the return to the idea of the whole built on different foundations.

PL

W epoce ponowoczesnej mamy do czynienia z wieloma przejawami marginalizacji, których zrozumienie domaga się użycia innego języka i innych kategorii niż w latach rozkwitu moder-nizmu. Nadanie aksjologicznego znaczenie przejawom marginalności w sztuce jest zjawiskiem stosunkowo młodym i jest wytworem modernizmu. Podziały w sztuce przed jej autonomizacją i po jej przekroczeniu przebiegają według innych zasad. W tekście przypomniano poglądy J. Habermasa, C. Greenberga, J.F. Lyotarda na temat tego, co w sztuce centralne i marginalne, by następnie zadać pytanie o ich przydatność do analizy zjawisk marginalności obecnie. Do zrozumienia dokonującej się zmiany paradygmatycznej pomocne być mogą refleksje D. Mer-scha, który zwraca uwagę na ambiwalentny status pojęcia sztuki i pojęcia awangardy, co po-zwala rehabilitować inne kategorie, jak na przykład pojęcie ariregrady. Epoka modernizmu wytworzyła i częściowo już przezwyciężyła totalizujące dyskursy o sztuce, które skazywały na wykluczenie całe obszary działalności artystycznej. Obszar marginesów widziany z tej per-spektywy okazuje się zmienny i dynamiczny, co stawia pod znakiem zapytania nadawanie znaczenia aksjologicznego pojęciu marginesów. Argumentami za dokonującą się zmianą w myś-leniu w okresie późnej nowoczesności jest pozytywne dowartościowanie zdarzeń i doświad-czeń jednostkowych, zjawisk efemeryczności, jak u G. Böhme, a także powrót do zbudowanej na innych podstawach idei całości.

Keywords

EN

margins; exclusion; postmodernity; art; discourse; decline of metaphysics; marginesy; wykluczenie; ponowoczesność; sztuka; dyskurs; upadek meta-fizyki

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Art Inquiry. Recherches sur les arts
• Year: 2014
• Volume: XVI (XXV)
• Pages: 9-21

Dates

published

2014

Contributors

author

Teresa Pękala

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin

References

• Bohme G. (2013) Die sanfte Kunst des Ephemeren, in: Sichtbarkeiten 1: Erscheinen. Zur Praxis des Präsentativen, ed. M. Fliescher, F. Goppelsroder, D. Mersch, diaphanes, Zurich–Berlin 2013, pp. 87-108.
• Bourdieu P. (2007) Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego [Les regles de l’art], transl. A. Zawadzki, Universitas, Kraków.
• Caputo J.D. (1987) Radical Hermeneutics. Repetition, Deconstruction and the Hermeneutic Project, Indiana University Press, Bloomington and Indianapolis.
• Greenberg C. (1991) The Notion of Postmodern”, in: Zeitgeist in Babel. The Postmodernist Controversy, ed. Hoesterey I., Bloomington, pp. 42-49.
• Habermas J. (1997) Modernizm – niedokończony projekt [Modernity – An Unfinished Project], in: Postmodernizm. Antologia przekładów, ed. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków.
• Laclau E., Ethics, Politics and Radical Democracy – A Response to Simon Critchley, Culture Machine 2004, vol. 4, http://www.culturemachine.net/index.php/cm/article/viewArticle/268/253.
• Lash S. (2004) Dyskurs czy figura? Postmodernizm jako “system oznaczania” [Discourse or Figure. Posmodernism As a Regime of Signification], in: Odkrywanie modernizmu, ed. And intr. R. Nycz, Wyd. Universitas, Kraków, pp. 471-506.
• Lorenc I. (2010) Minima aesthetica. Szkice o estetyce późnej nowoczesności, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Mersch D. (2002) Reflexion und Performativität. Ausbruch der Kunst aus dem Ghetto der Avantgarde, http://nyitottegyetem.phil-inst.hu/kmfil/MERSCH/kunst_1.htm [12.07.2014].
• Ranciere J. (2007) Estetyka jako polityka, [L’Esthetique comme politique], transl. J. Kutyła, P. Mościcki, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Strasser P. (1989) Epochen-Schwindel, in: Postmoderne – Philosophen und Arabeske, Frankfurt am Main, pp. 36-49.
• Szkudlarek T. (2013) Ekskluzywność: polityka, estetyka, panika, in: Powrót modernizmu, ed. T. Pękala, Wyd. UMCS, Lublin, pp. 80-83.
• Vattimo G. (2006) Koniec nowoczesności, transl. M. Surma-Gawłowska, Universitas, Kraków.
• Welsch W. (1998) Nasza postmodernistyczna moderna [Unsere postmoderne Moderne], transl. R. Kubicki, A. Zeidler- Janiszewska, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Identifiers

ISSN

1641-9278