Religia jako system symboli

• Authors: Obirek Stanisław

Title variants

EN

Religion as a System of Symbols

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

"Autor przedstawia wpływ refleksji nad religią w ostatnich dziesięcioleciach, która zmieniła radykalnie sposób postrzegania rzeczywistości określanej tym pojęciem. Jego zdaniem wpływ na tę zmianę miała przede wszystkim antropologia kulturowa i jej wpływ na teologię. Najbardziej znaną definicję religii wypracowaną na tym gruncie sformułował Clifford Geertz. Jest to proces otwarty i podlegający ciągłemu rozwojowi, uszczegóławianiu i zmianie. Najbardziej radykalne stanowisko zajął C.W. Smith, który już w latach 60. zaproponował odrzucenie samego pojęcia religii i postulował koncentrację na treści przeżycia wyznawców. Pojęcie symbolu zostaje przywołane, by wykorzystać ewokowane przez nie połączenie dwu rzeczywistości – ludzkiej i boskiej. Dla antropologa kultury zachodzące w teologii przemiany są fascynującym polem obserwacji. Temperatura sporów nie jest niczym nowym. Owszem, jedynie potwierdza żywotność tej dyscypliny naukowej. Jej niepewny status metodologiczny nie stanowi ograniczenia, ale jest swoistym wyzwaniem."

EN

"The author presents the influence of reflections on religion in the last decades, which radically changed the way of perceiving the reality which this concept define. The author claims that the main factor on these changes had cultural anthropology, and its influence on theology. In this context Clifford Geertz formulated the most famous definition of religion. Religion is an open process which is subjected to a constant progress, elaborations, and alterations. The most radical attitude was held by C.W. Smith who, already in the sixties, suggested to reject the concept of religion itself and postulated to concentrate on the context of the believers’ experiences. For the cultural anthropologist the changes in theology are a fascinating field of observation. The concept of „symbol” was called to mind for using two realities – human and divine – which it evoked. The intensity of the debate is not a new phenomenon, it only confirms the vitality of this field of research. Its uncertain methodological status is not a limitation, but rather a peculiar challenge."

Keywords

PL

religia; antropologia kulturowa; teologia; doświadczenie religijne

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2015
• Issue: 1(8)
• Pages: 229-245

Contributors

author

Obirek Stanisław

• Uniwersytet Warszawski, Ośrodek Studiów Amerykańskich

References

• Amaladoss M. 2006. The Asian Jesus, Orbis Books, New York.
• Farrell T.J., Soukup P.A., red. 2002. An Ong Reader. Challenges for Further Inquiry, New Jersey, Hampton Press.
• Bauman Z. 1998. Prawodawcy i tłumacze, tłum. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Bauman Z. 2012. Kultura jako praxis, tłum. J. Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Berger P.J. 1999. The Desecularization of the World. A Global Overview, [w:] The desecularization of the World. Resurgent Religion and World Politics, red. P.L. Berger, The Ethics and Public Policy Center, Washington.
• Blumer H. 2007. Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, tłum. G. Woroniecka, Nomos, Kraków.
• Bronk A. 2003. Podstawy nauk o religii, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
• Clooney F.X. 2010. Comparative Theology. Deep Learning Across Religious Borders, Wiley-Blackwell, Oxford.
• Crook J. 2014. Kryzys światowy a humanizm buddyjski. Ostateczna rozgrywka. Upadek albo odnowa cywilizacji, tłum. P. Listwan, Związek Buddystów Czan, Warszawa.
• Diamond J. 2012. The Word Until Yesterday. What Can We Learn From Traditional Societies?, Viking, London.
• Dupuis J. 2003. Chrześcijaństwo i religie. Od konfrontacji do dialogu, tłum. S. Obirek, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Fleck L. 2006. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, [w:] tegoż, Psychosocjologia poznania naukowego, red. Z. Cackowski, S. Symotiuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 29–163.
• Gadamer H.G. 2004. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Garfield J.L. 2002. Empty Words. Buddhist Philosophy and Cross-Cultural Interpretation, Oxford University Press, Oxford.
• Garfield J.L., Gutting G. 2014. What Does Buddhism Require?, „New York Times” 27.04.2014.http://opinionator.blogs.nytimes.com/2014/04/27/what-does-buddhism-require/?_r=0; dostęp: 21.02.2015.
• Geertz C. 2005. Religia jako system kulturowy, [w:] tegoż, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 109–150.
• Habermas J. 2012. Między naturalizmem a religią, tłum. M. Pańków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Habermas J., Ratzinger J. 2006. The Dialectics of Secularization. On Reason and Religion, Ignatius Press, San Francisco.
• Haight, R. 2002. Jesus Symbol of God, Orbis Books, New York.
• Hałas H. 2007. Konwersja. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Kelber W.H. 2013. Imprints, Voiceprints, and Footprints of Memory, Society of Biblical Literature, Atlanta.
• Kuhn T.S. 2001. Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Obirek S. 2010. Uskrzydlony umysł. Antropologia słowa Waltera Onga, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Ong W. 1995. Hermeneutic Forever. Voice, Text, Digitization, and ‘I’, „Oral Tradition” 1995, nr 10.
• Phan P.C. 2004. Being Religious Intereligiously. Asian Perspectives on Interfaith Dialogue, Orbis Books, New York.
• Ricoeur P. 2002. Symbol daje do myślenia, [w:] Symbolika zła, tłum. S. Cichowicz, M. Ochab, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, s. 413–425.
• Smith W.C. 1964. The Meaning and End of Religion, Mentor Book, New York.
• Sobrino J. 1993. Jesus the Liberator. A Historical Theological Reading of Jesus of Nazareth, Orbis Books, New York.
• Zdziechowski M. 1993. Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. 1–2, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1993.
• Znaniecki F. 2008. Metoda socjologii, tłum. E. Hałas, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.