Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje

• Authors: Wąsowicz Magdalena

Title variants

EN

Alternate History in Polish Literature: Typology, Subject Matter, Functions

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Alternate history, the type of fiction which describes worlds in which history developed differently than in reality, is often depreciated as a subgenre of science–fiction. Yet Polish alternate history novels are in reality an interesting commentary on polish culture, history and memory. In this paper I present the subject–matter of Polish alternate history novels, their functions and their relevance to Polish culture. In the first part I describe the history of counterfactual thinking and historians’ attitude towards it. In the second part, I emphasize that there are two types of alternate history. I name them “non-fiction” and “fiction”. Next, I provide the definition of alternate history. In the third part of the article I describe functions of alternate history novels. These functions show clearly that they are not created for entertainment only. On the contrary, they comment on important features of Polish culture.

Keywords

EN

alternate history; counterfactual history; polish literature; science-fiction

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2016
• Volume: 59/118 z. 2
• Pages: 91-105

Dates

published

2016

Contributors

author

Wąsowicz Magdalena

• Zakład Historii Literatury i Kultury Amerykańskiej Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Co by było gdyby? Tajniki, mechanizmy, historie alternatywne (2005), red. J. Osica, A. Sowa, Bellona, Warszawa.
• Dannenberg Hilary (2012), Fleshing Out the Blend: The Representation of Counterfactuals in Alternate History in Print, Film, and Television Narratives [w:] Blending and the Study of Narrative. Approaches and Applications, red. R. Schneider, M. Hartner, Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston.
• Demandt Alexander (1999), Historia niebyła: co by było gdyby…?, przeł. M. Skalska, PIW, Warszawa.
• Dudziński Robert (2013), Konrad wśród atomowego pyłu. Dziedzictwo romantyczne w zbiorze opowiadań „Xavras Wyżryn i inne fikcje narodowe” Jacka Dukaja [w:] Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej, red. M. Piechota, M. Janoszka, O. Kalarus, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Dukaj Jacek (2004), Xavras Wyżryn i inne fikcje narodowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Duszyk Adam (2007), Wstęp [w:] Plan „B”. Szkice z historii alternatywnej, red. A. Duszyk, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom.
• Ferguson Niall (1999), Virtual History: Toward a ‘chaotic’ theory of the past [w:] Virtual History, red. N. Ferguson, Papermac, London.
• Górecka Magdalena (2013), Historie alternatywne w konwencji steampunk i cyberpunk — wariacje na temat powstania styczniowego w powieściach Konrada T. Lewandowskiego i Adama Przechrzty, „Acta Humana”, nr 4 (1/2013), str. 37−48.
• Grabowski Mariusz (2010), Historia alternatywna, czyli lek na poprawę polskiego samopoczucia [online:] http://www.polskatimes.pl/
• artykul/329228,historia-alternatywna-czyli-lek-na-poprawe-polskiego-samopoczucia,1,id,t,sa.html [dostęp: 08.01.2015].
• Haska Agnieszka, Stachowicz Jerzy (2012), Śniąc o potędze, NCK, Warszawa.
• Hellekson Karen (2001), The Alternate History: Refiguring Historical Time, The Kent State UP, Kent, Ohio & London.
• Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej (1990), red. A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Lewandowski Konrad T. (2013), Orzeł bielszy niż gołębica, NCK, Warszawa.
• Lemann Natalia (2011a), Czy można uchronić się od przeszłości? Historie alternatywne i uchronie jako literackie aporie polityki i wiedzy historycznej, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z. 2.
• Lemann Natalia (2011b), PODobna historia, czyli rzecz o historii alternatywnej i jej miejscu we współczesnej historiografii i literaturoznawstwie [w:] Exploring the Benefits of the Alternate History Genre, red. Z. Wąsik, M. Oziewicz, J. Deszcz-Tryhubczak, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Lemann Natalia (2012), Historia alternatywna [w:] Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, PWN, Warszawa.
• Lepianka Maciej (1996), I w następnym dniu, Czarcie Żebro, Warszawa.
• Orbitowski Łukasz (2012), Widma, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Parowski Maciej (2013), Burza. Ucieczka z Warszawy ’40, Zysk i S-ka, Poznań.
• Przechrzta Adam (2013), Gambit Wielopolskiego, NCK, Warszawa.
• Rosenfeld Gavriel (2002), Why Do We Ask „What If?”: Reflections on the Function of Alternate History, “History and Theory”, nr 41, s. 90−103.
• Topolski Jerzy (1999), Refleksje na temat historii alternatywnej, „Przegląd Humanistyczny”, nr 2/3 (353/354).
• Węcławiak Tomasz (2007), Historia historii nierówna — kilka uwag o definicji historii alternatywnej, „Podteksty. Czasopismo kulturalno-naukowe”, nr 2 (10) [online:] http://podteksty.amu.edu.pl/podteksty/?action=dynamic&nr=11&dzial=4&id=254 [dostęp: 07.01.2015].
• Wiśniewski Michał R. (2014), Ideologie w pułapce metafor, czyli czytanie fantastyki szkodzi [online:] http://wyborcza.pl/1,75475,17173964,Ideologie_w_pulapce_metafor__czyli_czytanie_fantastyki.html [dostęp: 08.01.2015].
• Wolski Marcin (2012), Wallenrod, Zysk i S-ka, Poznań.
• Ziemiański Andrzej (2004), Bomba Heisenberga [w:] tegoż, Zapach szkła, Fabryka Słów, Lublin.

Identifiers

ISSN

0084-4446