EN
This article constitutes a review of the book “The great leveler” written by Walter Scheidel. We refer to the issue of constructing theories and pointing out the regularities in history. We present the scientific background of the author, as well as his inspirations from other publications of a similar kind, notably “Capital in the twenty-first century” by Thomas Piketty. We analyse the elements of Scheidel’s thesis that the levelling of income inequalities within the framework of states may come about only from violent shocks: mobilization warfare, transformative revolution, state failure, and lethal pandemics. We comment on each of these factors, offering a critical approach to the author’s interpretation and directions for further research. We also argue that for the studies of income disparities the estimation of data about the middle class is crucial, as the lack of or small scope of it is the most dangerous for domestic stability. The estimations of the top 1% of the richest means less in this context. We also propose a greater focus on the impact of welfare politics in democratic states. However, we highly appreciate the author’s thoroughness in compiling such a great amount of data as well as his logical argumentation, which make his work valuable, convincing, and intellectually stimulating.
PL
Esej zawiera recenzję książki Walter Scheidela “The great leveler”. Odnosimy się w nim to przedstawionej przez Autora teorii oraz dostrzegania przez niego prawidłowości w procesie historycznym. Przedstawiamy syntetycznie biografię naukową Scheidela oraz identyfikujemy Jego inspirację publikacjami, w których podejmowano podobne wątki, szczególnie pracą Thomasa Piketty’ego “Kapitał w XXI wieku”. Odnosimy się do poszczególnych elementów tezy Scheidela, który twierdzi, że wyrównywanie nierówności dochodów w ramach państwa może mieć miejsce jedynie w wyniku silnych wstrząsów, takich jak działania wojenne, rewolucje, upadek państw czy epidemie śmiertelnych chorób. Przedstawiamy krytyczną analizę twierdzeń Autora oraz proponujemy kierunki dalszych badań poszczególnych czynników. Przybliżamy również tezę, że dla badań nad nierównościami dochodów kluczowe są dane dotyczące klasy średniej, gdyż jej brak lub niewielki udział najbardziej zagrażają stabilności wewnętrznej państw. Skupienie się jedynie na 1% najzamożniejszych obywateli ma w tym kontekście mniejsze znaczenie. Proponujemy również wzięcie w większym stopniu pod uwagę polityk społecznych – państwa opiekuńczego – realizowanych w wielu państwach demokratycznych. Mimo tych krytycznych uwag, bardzo pozytywnie oceniamy skrupulatność naukową Autora, który oparł swoje badania na ogromnej liczbie danych. Na najwyższe uznanie zasługuje również logiczna argumentacja. To wszystko czyni Jego wywód przekonującym i inspirującym intelektualnie.