Z archeologii symbolu: „symbola” orfików

• Authors: Lech Trzcionkowski

Title variants

EN

On the Archeology of Symbol: Orphist “Symbola”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Słowo "symbolon", od którego wywodzą się terminy oznaczające semiotyczną działalność człowieka, pierwotnie oznaczało konkretny materialny przedmiot służący za znak rozpoznawczy. Jego językowym odpowiednikiem było hasło ("synthema"), pozwalające rozpoznać tożsamość w ciemnościach. Z punktu widzenia historii myśli semiotycznej były "symbola" wykorzystywane w kultach misteryjnych. Niniejszy artykuł pokazuje szczególny przypadek symbolów misteryjnych. Chodzi o tzw. złote listki orfickie, czyli złote blaszki wkładane do grobów osób inicjowanych w misteria. Zapisywano na nich formuły, które dusza zmarłego powinna wygłosić w świecie podziemnym, oraz opis drogi pośmiertnej w mrokach Hadesu. Dobrym narzędziem analizy tych tekstów, z uwagi na ich performatywny charakter i ścisły związek z materialną formą, jest teoria semioforów Krzysztofa Pomiana.

EN

The word "symbolon", from which terms referring to human semiotic activities derives, primarily meant a concrete material object used as an identification. Its linguistic counterpart was the term "synthēma" allowing to recognize identity in darkness. From the point of view of the history of semiotic thought, "symbola" were used in mystery cults. The present article shows a special type of mystery symbols, namely Orphist gold leaves: gold-leaf tablets put into the graves of those initiated into mysteries. They contained written formulas the soul of the deceased would cite in the underworld, and a description of his way after death in the dark realm of Hades. A convincing tool for analysis of the texts in question is Krzysztof Pomian’s theory of semiophors due to a semiophor’s performative character and its close connection to material form.

Keywords

EN

Orphist "symbola"; Orphist gold leaves; Krzysztof Pomian

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2015
• Volume: 106
• Issue: 4
• Pages: 113-131

Dates

published

2015-12-28

Contributors

author

Lech Trzcionkowski

• Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II

Identifiers

ISSN

0031-0514