Oswajanie z przemijaniem – temat śmierci we współczesnej literaturze dla dzieci. Terapeutyczne walory wybranych powieści

• Authors: Józefowicz Anna

Title variants

EN

Taming of the „passing” – the theme of death in contemporary literature for children. The therapeutic qualities of selected novels

Abstracts

PL

Autorkę tekstu interesuje literatura kierowana do najmłodszych czytelników poruszająca trudny, nie tylko dla młodego odbiorcy, temat śmierci. W artykule przeprowadzono analizę książek, w których dziecko zderza się ze śmiercią najbliższych mu osób – rodziców: Nieba za domem Gaute Heivolla, Dziewczynki z parku Barbary Kosmowskiej i Ogrodu. Dobrej opowieści na wielki smutek Georga Maaga. Wybrana literatura pełni funkcję terapeutyczną u dzieci borykających się ze stratą ukochanej mamy czy ukochanego taty. Pomaga dzieciom zaakceptować to, co się wydarzyło, a efekt fabuły wzmacniają odpowiednie ilustracje. Analizowane utwory, mimo danych wzorów postępowania po odejściu rodzica, umożliwiają dziecku samodzielne odkrycie sposobu prowadzącego do pokonania lęku związanego ze stratą i ukojenia smutku.

EN

The author of the text are interested in literature addressed to the youngest readers, touching important but difficult, not only for the young audience subject about the death. There is analysis of the following books, in which the child collides with the death of his closest persons – parents: Gaute Heivolla, Himmelen bak huset, Barbara Kosmowska Dziewczynka z parku and Georga Maaga Il giardino. In selecting of literature, the author followed the criteria, which were: the impact of the literature on reader`s emotions, therapeutic possibilities, artistic value (literary and graphic) as well as the original presentation of the subject. The author shows how selected books can help the child giving him support, the ability to overcome the fear and hope for the future.

Keywords

PL

dziecko, śmierć, literatura dla dzieci, biblioterapia

EN

child, death, literature for children, bibliotherapy

• Publisher: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
• Journal: Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
• Year: 2016
• Volume: 15
• Issue: 3
• Pages: 152-169

Contributors

author

Józefowicz Anna

• Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku

References

• Battelheim, B., (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa: W.A.B.
• Borecka, I. (1992). Biblioterapia – nowa szansa książki. Olsztyn: Wydawnictwo SBP.
• Brett, D. (1997). Bajki, które leczą – część 2. Gdańsk: GWP.
• Diduszko, H. (2007). Dziecko i śmierć. W: Ryms. Portal książki dla dzieci i młodzieży, (2). Pobrano z: szczegoly /32/index.html.
• Dwutygodnik.com (2015). Śmierć i literatura dla dzieci, rozmowa z Anną Węglińską. Pobrano z: http://www.dwutygodnik.com/artykul/5768-smierc-i-literaturadla-dzieci.html.
• Gortat, G. (2013). Ewelina i czarny ptak. Warszawa: Ezop.
• Grzybowski, P. P. (2009). Praktyczne cele i aspekty kształcenia tanatologicznego pedagogów i nauczycieli. Pobrano z: http://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/219/Grzybowski%20-%20Praktyczne%20cele.pdf?sequence=1.
• Gwadera, M. (2008). „Z mroku ku jasności”. Cierpienie i śmierć we współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży. W: K. Heska-Kwaśniewska (red.), Literatura dla dzieci młodzieży (po 1980). Katowice: WUŚ.
• Heivoll, G. (2009). Niebo za domem. Gdańsk: FISO.
• Ippoldt, L. (2000). Biblioterapia w związkach z innymi naukami. Biblioterapeuta, 2000, 4, 1–6.
• Janusz, B., Drożdżowicz, L. (2013). Wpływ nieprzeżytej żałoby w rodzinie na funkcjonowanie i rozwój dziecka, Psychiatria Polska, 47(5), 865–873.
• Kosmowska, B. (2012). Dziewczynka z parku. Warszawa: W.A.B.
• Kübler-Ross, E. (2006). Rozmowy o śmierci i umieraniu. Poznań: Media Rodzina.
• Maag, G. (2008). Ogród. Dobra opowieść na wielki smutek. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Miśków, M. (2013). (Nie) oswojona śmierć we współczesnej kulturze. W: D. Gapska (red.), Śmierć w zwierciadle humanistyki. Poznań: Stowarzyszenie „Nowa Humanistyka”.
• Molicka, M. (2002). Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii. Poznań: Media Rodzina.
• Muny, M. (2003). Każdy czasem jest smutny. Dlaczego płaczę, gdy kogoś tracę? Skrzat od dobrych rad. Częstochowa: Wydawnictwo Rubikon.
• Niesporek-Szamburska, B. (2012). Oswoić ze śmiercią – o jednej z ról literatury dziecięcej. W: A. Ungeheuer-Gołąb, M. Hrobak (red.), Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez literaturę dla dzieci. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• O’Neal, T. (2006). Kiedy zdarza się coś złego. Poradnik dla dzieci. Skrzat od dobrych rad. Częstochowa: Wydawnictwo Rubikon.
• Pater, D. (2014). Jak rozmawiać z młodymi ludźmi o cierpieniu? Analiza wybranych przypadków. Warszawskie Studia Teologiczne, 24(1), 369–378.
• Tomasik, E. (1992). Zagadnienia pedagogiki specjalnej w literaturze. Przewodnik bibliograficzny. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.
• Ungeheuer-Gołąb, A. (2012). Noosfera literacka wczesnego dzieciństwa. W: A. Ungeheuer-Gołąb, M. Hrobak (red.), Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez literaturę dla dzieci. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Więckowska, E. (2005). Rola i znaczenie bajki terapeutycznej w przybliżaniu dziecku problematyki śmierci. W: J. Kolbuszewski (red.), Problemy współczesnej tanatologii. Tom 9. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
• Wyborcza.pl (2009). Kiedy piszę, ogarnia mnie głupota. Pobrano z: http://trojmiasto. wyborcza.pl/trojmiasto/1,35635,6433476,Kiedy_pisze__ogarnia_mnie_glupota.html.