Wpływ płatnpści bezpośrednich na dochody gospodarstw rolnych

• Authors: Sass Roman , Tabaczyński Krzysztof

Title variants

EN

Effect of direct payments on farm income

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem pracy jest ocena wpływu płatności bezpośrednich na dochody gospodarstw rolnych po akcesji do Unii Europejskiej. Podstawową metodą wykorzystaną w pracy jest metoda porównań. Analizowano dochody i wielkość wsparcia bezpośredniego w gospodarstwach rolnych według wielkości ekonomicznej (klasyfikacja ES6) oraz typów rolniczych (klasyfikacja TF8). Zmiany dotyczące wielkości dochodów w latach 2004-2018 analizowano wykorzystując wskaźnik średniego tempa zmian. Z przeprowadzonych badań wynika, że średnie tempo wzrostu dochodów w latach 2004-2018 dla gospodarstw ogółem wynosiło 4,75%. Wzrost dochodów był zróżnicowany w zależności od wielkości ekonomicznej i typu rolniczego. Największy wzrost dochodów był w gospodarstwach mlecznych. W tych gospodarstwach dochody wzrastały średnio w roku o 10,68%. Z kolei w gospodarstwach trzodowych wystąpił spadek dochodów o 6,15%. Zastanawiający jest spadek dochodów w gospodarstwach bardzo dużych o średniej powierzchni w roku 2018 około 1000 ha. W latach 2004-2018 dochody gospodarstw bardzo dużych spadały średnio w roku o 0,51%. Po akcesji do Unii Europejskiej głównym źródłem dochodów były płatności bezpośrednie. Ich udział wzrósł z 15% w 2004 roku do 77,8% w 2018 roku.

EN

The main purpose of the work is to assess the impact of direct payments on farm income after accession to the European Union. The basic method used in the work is the comparison method. Income and the amount of direct support in farms were analyzed according to the economic size (ES6 classification) and types of farming (TF8 classification). Changes in the amount of income in 2004-2018 were analyzed using the average rate of change indicator. The conducted research shows that the average income growth rate in 2004-2018 for farms in total was 4.75%. The increase in income varied depending on the economic size and type of farming. The greatest increase in income was recorded in dairy farms. In these farms, income increased on average by 10.68% per year. On the other hand, on pig farms there was a decrease in income by 6.15%. The decrease in income on very large farms with an average area of around 1000 ha in 2018 is surprising. In 2004-2018, the income of very large farms decreased on average by 0.51% per year. After accession to the European Union, direct payments were the main source of income. Their share increased from 15% in 2004 to 77.8% in 2018.

Keywords

PL

Wspólna Polityka Rolna; dochody gospodarstw; płatności bezpośrednie; relacje rynkowe

EN

Common Agricultural Policy; farm incomes; direct payments; market relations

• Publisher: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu
• Journal: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Year: 2020
• Issue: 3 (101)
• Pages: 21-35

Dates

received

2020-10-07

accepted

2020-11-02

Contributors

author

Sass Roman

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

author

Tabaczyński Krzysztof

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

References

• Babuchowska K., Marks-Bielska, R. (2011): Płatności bezpośrednie w kontekście dochodów polskich rolników, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego, t. 11 z. 1, s. 7-15.
• Bear-Nawrocka A. (2013): Wpływ Wspólnej polityki Rolnej na efekty dochodowe w rolnictwie nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe Polityki Europejskie, Finanse, Marketing nr 9(58), s. 34-44.
• Bear-Nawrocka A., Poczta W. (2016): Polskie rolnictwo na tle rolnictwa Unii Europejskiej [w:] Polska Wieś 2016, Raport o stanie wsi, Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Scholar, Warszawa, s. 81-106; 91-93.
• Bezat-Jarzębowska A., Rembisz W. (2013): Renta polityczna i ekonomiczna jako źródło dochodu producenta rolnego [w:] Ekonomiczne, społeczne i instytucjonalne czynniki wzrostu w sektorze rolno-spożywczym, Program Wieloletni 2011-2014 nr 67, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 29-42.
• Chmielewska B. (2018): Zmiany zróżnicowania dochodów rolniczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej nr 2(355), s. 61-75.
• Czubak W. (2012): Rola i wpływ dopłat bezpośrednich na procesy przemian w rolnictwie [w:] Czubak W., Kiryluk-Dryjska E., Poczta W., Sadowski A. Wspólna Polityka Rolna, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 154.
• Dzun W. (2011): Przemiany strukturalne w polskim rolnictwie [w:] Nurzyńska i., Drygas M. (red.), Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki, IRWiR PAN, Warszawa, s. 149.
• Dzun W., Józwiak W. (2009): Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych w Polsce, Wieś i Rolnictwo, nr 2 (143).
• Józwiak W., Mirkowska Z. (2008): Polskie gospodarstwa rolne w pierwszych latach członkostwa, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2, s. 19-32, s. 40-52.
• Judzińska A., Łopaciuk W. (2012): Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na zamiany w rolnictwie, Program Wieloletni 2011-2014 nr 38, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 102.
• Kata R. (2012): Wpływ funduszy zewnętrznych na efektywność ekonomiczną gospodarstw rolnych, Roczniki naukowe SERiA, t. XIV z. 3, s. 156-160.
• Michna W. (2009): Strategie rozwoju społeczno-gospodarczego województw do 2020 r. i wynikające z niej wnioski dla rolnictwa [w:] Strategia rozwoju gospodarstw rolnych i wsi w długiej perspektywie oraz w ujęciu przestrzennym. Synteza wyników badań prowadzonych w okresie 2005-2009. Program Wieloletni 2005-2009, Raport nr 134, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 27.
• Mirkowska Z., Ziętara W. (2015): Sytuacja ekonomiczna i efektywność polskich gospodarstw trzodowych, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 42-65.
• Nurzyńska I. (2018): Polska jako beneficjent Wspólnej Polityki Rolnej [w:] Wilkin J., Nurzyńska I. Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 140, s. 146.
• Poczta W. (2010): Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych w Polsce po akcesji do UE i jej determinanty jako przesłanka rozwoju rolnictwa, Roczniki Nauk Ekonomicznych, Seria G, T.97 z. 3, s. 205-217.
• Poczta W., Czubak W., Pawlak K. (2009): Zmiany w wolumenie produkcji i dochodach rolniczych w warunkach akcesji Polski do UE, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4, s. 40-52.
• Sadowski A., Antczak W. (2012): Kierunki wykorzystania dopłat bezpośrednich przez rodzinne gospodarstwa rolne położone w wybranych województwach, Journal of Agribusiness and Rural Development nr 4(26), s. 103-113.
• Sass R. (2019): Potencjał produkcyjny gospodarstw rolnych w podregionie bydgoskim a ich efektywność przed i po akcesji Polski do Unii Europejskiej, Wydawnictwo Kujawsko- Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, s. 117-123, s. 194-198.
• Tomczak F. (2009): Zmiany i reformy WPR: konsekwencje dla rolnictwa i finansowania polityki rolnej. Program Wieloletni 2005-2009, Raport 126, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 51-52.
• Wasilewska E. (2009): Statystyka opisowa od podstaw z zadaniami, Wydawnictwo SGGW.
• Wigier M. (2013): Wpływ polityki rolnej na zmiany strukturalne w rolnictwie, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej nr 4(337), s. 3-19.
• Wilkin J. (1986): Współczesna kwestia agrarna, PWN, Warszawa.
• Wilkin J., Polska wieś na tle kraju i Europy – synteza raportu (2016) [w:] Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 12.
• Zawalińska K., Majewski E., Wąs A. (2015): Długookresowe zmiany w dochodach z polskiego rolnictwa na tle krajów UE, Roczniki Naukowe SERiA, t. XVII z. 6, s. 346-354.
• Zegar J. S. (2003): Strategia polskiego rolnictwa po akcesji do UE, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 2003, nr 3, s. 63.
• Zegar J. S. (2008): Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 64, s. 99-101.
• Zegar J. S. (2018): Kwestia agrarna w Polsce, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 232, s. 311.