Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej (dylematy teoretyczno-metodologiczne)

• Authors: Barbara Jabłońska

Title variants

EN

Critical discourse analysis from phenomenological sociology perspective (dilemmas in theory and methodology)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zarysowanie problematyki krytycznej analizy dyskursu (KAD) w odniesieniu do ram teoretycznych socjologii fenomenologicznej. Kluczowym zadaniem podjętych tu rozważań jest ukazanie teoretycznego zaplecza krytycznej analizy dyskursu w świetle Schützowskiej tradycji myślenia, z której w pewnym zakresie czerpią współcześni badacze KAD-u, jak również omówienie najważniejszych dylematów, jakie wiążą się z badaniem tak zwanego świata społecznego, stanowiącego nie tylko podstawowe pojęcie socjologii fenomenologicznej, lecz także hasło wywoławcze współczesnych studiów nad dyskursem w odmianie krytycznej. Całości rozważań przyświeca założenie o eklektycznym charakterze studiów nad dyskursem w ujęciu krytycznym, przyczyniającym się do powstawania dylematów na poziomie teoretycznym i metodologicznym.

EN

The aim of this paper is to outline the problem of critical discourse analysis in relation to theoretical framework of phenomenological sociology. The main task undertaken here is to show contemporary CDA assumptions from the perspective of Schützian tradition. The goal of the paper is also to discuss the major dilemmas associated with “social world,” which is not only the basic concept of phenomenological sociology but also a keyword of contemporary critical discourse studies. All these reflections are guided by observation that the nature of critical discourse studies is eclectic, what causes many dilemmas at the theoretical and methodological level.

Keywords

EN

critical discourse analysis; phenomenological sociology; social world; social contexts; socially; shared knowledge; theoretical and methodological dilemmas

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2013
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 48-61

Contributors

author

Barbara Jabłońska

• Zakład Socjologii Teoretycznej, Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Blumer Herbert (2007) Interakcjonizm symboliczny: Perspektywa i metoda. Przełożyła Grażyna Woroniecka. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Chilton Paul (2008) Brakujące ogniwo KAD: moduły, amalgamaty i instynkt krytyczny [w:] Anna Duszak, Norman Fairclough, red., Krytyczna analiza dyskursu. Kraków: Universitas, s. 61–102.
• Costelloe Timothy M. (1996) Between the Subject and Sociology: Alfred Schutz’s Phenomenology of the Life-World. „Human Studies”, vol. 19, no. 3, s. 247–266.
• van Dijk Teun (1993) Principles of critical discourse analysis. „Discourse & Society”, vol. 4, no. 2, s. 249–283.
• van Dijk Teun red., (2001) Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• van Dijk Teun (2003) The Discourse-Knowledge Interface [w:] Gilbert Weiss, Ruth Wodak, eds., Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinarity. New York: Palgrave Macmillan, s. 85–109.
• van Dijk Teun (2005) Contextual knowledge management in discourse production. A CDA perspective [w:] Ruth Wodak, Paul Chilton, eds., A New Agenda in (Critical) Discourse Analysis. Theory, Methodology and Interdisciplinarity. Amsterdam‒Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, s. 70–99.
• van Dijk Teun (2006) Badania nad dyskursem [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 1020–1046.
• van Dijk Teun (2009) Society and Discourse. How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.
• Harrington Austin (2000) Alfred Schutz and the “Objectifying Attitude”. „Sociology”, vol. 34, no. 4, s. 727–740.
• Jabłońska Barbara (2012) Władza i wiedza w krytycznych studiach nad dyskursem – szkic teoretyczny. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 75–92.
• Kacperczyk Anna (2005) Zastosowanie koncepcji społecznych światów w badaniach empirycznych [w:] Elżbieta Hałas, Krzysztof T. Konecki, red., Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 167–189.
• Konecki Krzysztof T. (2010) W stronę socjologii jakościowej: badanie kultur, subkultur i światów społecznych [w:] Jacek Leoński, Magdalena Fiternicka-Gorzko, red., Kultury, subkultury i światy społeczne w badaniach jakościowych. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, s. 17–37.
• Krasnodębski Zdzisław, red., (1989) Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kvale Steinar (2010) Prowadzenie wywiadów. Przełożyła Agata Dziuban. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nellen Klaus (1989) „Język” i „świat przeżywany” w myśli Husserla [w:] Zdzisław Krasnodębski, Klaus Nellen, red., Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 130–152.
• Phillips Nelson, Cynthia Hardy (2002) Discourse Analysis. Investigating Processes of Social Construction. Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage.
• Rapley Tim (2010) Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Przełożyła Anna Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Schütz Alfred (1985) Don Kichot i problem rzeczywistości. Przełożyła Dorota Lachowska. „Literatura na świecie”, nr 2, s. 246–268.
• Schütz Alfred (1985) Światły obywatel. Esej o społecznym zróżnicowaniu wiedzy. Przełożyła Dorota Lachowska. „Literatura na świecie”, nr 2, s. 269–284.
• Schütz Alfred (2006) Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. Przełożyła Dorota Lachowska [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 867–893.
• Schütz Alfred (2007) Świat społeczny i teoria działania społecznego. Przełożył Piotr Sztompka [w:] Piotr Sztompka, Marek Kucia, red., Socjologia. Lektury. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 64–70.
• Schütz Alfred (2008) O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej. Przełożyła Barbara Jabłońska. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Soin Maciej (1987) Problem znaczenia i rozumienia w fenomenologii Alfreda Schütza. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3–18.
• Titscher Stefan i in. (2000) Methods of Text and Discourse Analysis. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage.
• Weiss Gilbert, Ruth Wodak, red., (2003) Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinarity. New York: Palgrave Macmillan.
• Wodak Ruth (2009) The Discourse of Politics in Action. Politics as Usual. New York: Palgrave Macmillan.