Praktyki religijne Tatarów polskich na przykładzie obchodzenia święta Kurban Bajram

• Authors: Nikołajew Jerzy

Title variants

EN

Religious Practices of the Polish Tatars on the Example of the Celebrations of the Kurban Bajram

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest praktykom religijnym Tatarów polskich na przykładzie obchodzonego święta Kurban Bajram – najważniejszego wśród świąt muzułmańskich. Najpierw autor przypomina historię Tatarów polskich, ich wysiłki asymilacyjne do społeczności polskiej. Na szczególną uwagę zasługuje tu fakt zgodnej egzystencji Tatarów z Polakami i Litwinami. Następnie autor analizuje obrzęd przygotowania ofiarnego zwierzęcia i jego rytualnego uboju, rytualne powinności składających ofiarę – imama i rzezaka, jak również modyfikacje tych zachowań religijnych w kontekście polskim. Ważnym akcentem jest tu naświetlenie społecznego odbioru rytualnych zabójstw zwierząt. Artykuł kończy się uwagami o integracyjnym charakterze święta Kurban Bajram pozwalającym na zachowanie, przez stulecia, tatarskiej tożsamości religijnej i kulturalnej w Polsce.

EN

The present article describes the Tatars’ religious practices on the example of the celebrations concerning the Kurban Bajram feast – the most important among the Muslim celebrations. Firstly, the author remembers the history of the Polish Tatars, their struggle to assimilate among Polish society. Special attention should be paid here to the harmonious co-existence of the Tatars with the Poles and Lithuanians. Then the author analyses the ceremony of preparing the sacrificial animal and its ritual slaughter, the ritual obligations of those sacrificing – the imam and the ritual slaughterer; as well as the modifications of those religious behaviours in the Polish context. The description of the social reception of ritual slaughters is emphasised here. The article ends with remarks upon the integrating character of the Kurban Bajram feast that allows the preservation, through centuries, the Tatar religious and cultural identity in Poland.

Keywords

PL

Tatarzy polscy; muzułmanie; święta muzułmańskie; Kurban Bajram

EN

Polish Tatars; the Muslims; Muslim celebrations; Kurban Bajram

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2013
• Issue: 1
• Pages: 235-252

Dates

published

2013-06-30

Contributors

author

Nikołajew Jerzy

References

• A. Mezglewski i in., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011
• A. Miśkiewicz, Tatarska legenda. Tatarzy polscy 1945-1990, Białystok 1993
• A. Miśkiewicz, Tatarzy polscy w latach 1918-1939, „Novum”, nr 8, 1980
• A. Mrozek-Dumanowska, Islam a zachód, Warszawa 1991
• A. Skowron-Nalborczyk, A. Marek, Leksykon. Nie bój się islamu, Warszawa 2002
• A. Zielińska, Tatarzy – polscy muzułmanie, „Przegląd Powszechny”, 4.11.2009,
• I. Sobolewski, Koran, Poznań 1838
• J. Bielawski, Islam. Religia państwa i prawa, Warszawa 1973
• J. Borawski, A. Dubiński, Tatarzy polscy. Dzieje, obrzędy, legendy, tradycje, Warszawa 1986
• J. Kamocki, Tatarzy polscy jako grupa etnograficzna, „Rocznik Tatarów Polskich”, Gdańsk 1993
• J. Nikołajew, Problematyka szariatu wykorzystywanego przez muzułmańskich mieszkańców Wielkiej Brytanii, [w:] T. Guz i in. (red.), Ius et mundur. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Lechowi Antonowiczowi, Lublin 2011
• K. Grygahtis, Z dziejów osadnictwa tatarskiego w Polsce, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 2, 1977
• K. Urban, Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Kraków 1994,
• K. Warmińska, Tatarzy polscy. Tożsamość religijna i etniczna, Kraków 1999
• K. Warmińska, Tożsamość religijna Tatarów polskich – czy jest Pan Tatarem? – Tak, muzułmaninem, „Przegląd Religioznawczy”, nr 1, 1995
• K. Wróblewska, Oświata Tatarów polskich w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2012
• Kurban Bajram rozpoczęty. Polscy muzułmanie świętują w Białymstoku, „Gazeta Wyborcza”, dodatek białostocki, 26.10.2012
• M. Donnerstag, Obecność islamu w Polsce w latach 1945-1992
• M. Gaudefroy-Deemombynes, Narodziny islamu, Warszawa 1988
• M. Konopacki, Białostocki szlak tatarski, Warszawa 1977
• Rozporządzenie Ministrów Pracy i Polityki Socjalnej i Edukacji Narodowej z 11.03.1999 r. w sprawie zwolnienia od pracy lub nauki osób należących do kościołów i innych związków wyznaniowych w celu obchodzenia świąt religijnych nie będących dniami ustawowo wolnymi od pracy, Dz.U. Nr 26, poz. 235 z późn. zm.
• S. Azulewicz, Apologia Tatarów, Wilno 1630
• S. Chazbijewicz, Ideologie muzułmanów – Tatarów polskich 1918-1939, „Rocznik Tatarów Polskich”, 1993
• S. Chazbijewicz, Muzułmanie polscy – skąd przyszliśmy, kim jesteśmy, dokąd idziemy, „Życie Muzułmańskie”, nr 3-4, 1989
• S. Dziadulewicz, Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929
• S. Nasr, Idee i wartości islamu, Warszawa 1988
• W. Dżabagi, Muślimowie polscy, „Przegląd Islamski”, nr 1-3, 1930
• www.euroislam.pl [dostęp: 15.02.2013]
• www.muzulmanie.com [dostęp: 15.02.2013]
• www.mzr.pl.swieta.php?id_sw=3 [dostęp 14.02.2013]
• www.mzr.pl/kurbann.php?id_kur=3 [dostęp: 15.02.2013]
• www.mzr.pl/swieta. php?id_sw=3 [dostęp 14.02.2013]
• www.religie.wiara.pl/ islam/Muzulmanie_swieta [dostęp 14.02.2013]
• Z .Wierzbicki, Konflikt w łonie polskiego islamu, „Polityka Wschodnia”, 1.04.2012
• Z. Bokszański, Obrzędy i zwyczaje religijne Tatarów na ziemiach polskich, „Euhemer”, nr 4, 1978
• Z. Bokszański, Tatarzy w dawnej Rzeczpospolitej, Warszawa 1986
• Z. Jasiewicz, Tatarzy polscy. Grupa etniczna czy etnograficzna?, „Lud”, t. 64, 1980

Identifiers

ISSN

1233-9717