Przeciw komu występuje Izokrates w swoim Liście do Aleksandra?

• Authors: Zbigniew Danek

Title variants

EN

Against whom speaks Isocrates in his Letter To Alexander?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Izokrates w swym Liście do Aleksandra rekomenduje jeden z dwóch modeli kształcenia, jakie przedstawia, inny natomiast uznaje za pośledniejszy. Problem stanowi to, przeciw komu zwraca się, oceniając jako mniej wartą dydaktykę opierającą się na prowadzeniu sporów (τὴν περὶ τὰς ἔριδας), czyli erystyczną. Autor artykułu występuje przeciw ogólnie przyjętej interpretacji listu, w myśl której krytyczny sąd Izokratesa skierowany jest przeciwko uprawianemu w Akademii erystycznemu modelowi kształcenia, jaki ma stosować Arystoteles sprawujący opiekę pedagogiczną nad Aleksandrem, a niska ocena tego programu jest głosem w rozgrywce między Izokratesem a Platonem – konkurentami na polu kształcenia młodzieży. Przedstawiony materiał pozwala na stwierdzenie, że zarówno Izokrates, który dość starannie rozgranicza „filozofię” erystyczną oraz nauki, jakie uprawiają akademicy, jak też sam Platon odżegnujący się od wszelkiej erystyki, nie dają swymi deklaracjami żadnych podstaw ku temu, by utożsamiać kształcenie akademickie z erystyką, może natomiast utożsamiać się z nią w jakiejś mierze to, co jako dydaktyk oferuje młodemu Aleksandrowi Arystoteles. Arystoteles bowiem, po odejściu z Akademii, realizuje własny już program pajdeutyczny, na który poza przygotowaniem ogólnym, również bliskim Izokratesowi przygotowaniem retorycznym, składa się także owa umiejętność wygrywania sporów. Zarówno przygana, jak i aprobata wobec określonej linii kształcenia, wyrażane w Liście do Aleksandra, odnoszą się wobec powyższego do programu nauczania, jaki realizuje Arystoteles, a zalecany przyszłemu władcy wybór dotyczy jedynie pewnych ”wewnętrznych” preferencji i orientacji w tym szerokim zakresie materiałowym.

EN

In his letter to Alexander Isocrates presents and speaks in favour of one of two educational models, considering inferior the one he does not advocate for. Against whom he directs his critical evaluation of eristic didactics based on the art of disputation (τὴν περὶ τὰς ἔριδας) is the issue to discuss. The author of this article argues against the common interpretation of the letter, according to which Isocrates expresses his negative opinion on the eristic pedagogy of Platonic Academy, that is applied by Aristotle, the teacher of Alexander, as his educational model. The material as presented in the article leads to the conclusion that both critisism and approval of a certain educational model found in the letter to Alexander may be referred to Aristotle’s teaching program, while the choice recommended to the future ruler concerns only some ‘internal’ preferences and the general knowledge in the subject.

Keywords

PL

Izokrates; pajdeutyka; erystyka; Platon; Arystoteles; Aleksander Wielki

EN

Isocrates; paideutics; eristic; Plato; Aristotle; Alexander the Great

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2015
• Volume: 63
• Issue: 3: Filologia Klasyczna
• Pages: 53-65

Contributors

author

Zbigniew Danek

• Zakład Latynistyki i Językoznawstwa w Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Codoñer J.S.: The Panathenaicus of Isocrates: 3: The Letters to the Macedonians, „Emerita” 69(2001), s. 7-53, english transl. by T. Natoli and T. Pill, www.24grammata.com/.../Codoner-24grammata.com.
• Danek Z.: Boski zapał ślicznego Izokratesa… Izokrates Platoński – rozważania z pogranicza filozofii i retoryki, „Meander” 70(2015), s. 35-52.
• Eucken Ch.: Isokrates. Seine Positionen in der Auseinandersetzung mit den zeitgenössischen Philosophen, Berlin 1983.
• Hutchinson D.S., Johnson M.R.: The Antidosis of Isocrates and Aristotle’s Protrepticus, Philpapers – Online research in philosophy: philpapers.org/rec/HUTPAA.
• Mikkola E.: Isokrates. Seine Anschauungen im Lichte seiner Schriften. Annales Academiae Scientiarum Fennicae LXXXIX, Helsinki 1954.
• Sinko T.: Literatura grecka, t. 1, cz. 2, Kraków 1932.
• Stenudd S.: Aristotle Biography 7: His Life and Time – Alexander the Great, www.stenudd. com/aristotle/aristotle-life.htm.
• Sullivan R.G.: Classical Epistolary Theory and the Letters of Isocrates, in: C. Poster, L.C. Mitchell (ed.), Letter-Writing Manuals and Instruction from Antiquity to the Present, Historical and Bibliographic Studies, Columbia, South Carolina 2007, s. 7-20.
• Walton D.: The New Dialectic. Conversational Contexts of Argument, Toronto 1998.
• Wersdörfer H.: Die φιλοσοφία des Isokrates im Spiegel ihrer Terminologie, Leipzig 1940.
• Wilamowitz U.: Aristoteles und Athen, Bd. 2, Berlin 1893.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2015.63.3-4