Wspólnota responsywna, czyli jaka? Komunitaryzm wobec problemu partycypacji politycznej

• Authors: Janusz Grygieńć

Title variants

EN

What is Responsive Community? Communitarianism and the Problem of Political Participation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor artykułu dokonuje krytycznej analizy postulatu partycypacji obywatelskiej w postaci prezentowanej przez komunitarystów politycznych. Wysuwa on trzy tezy: (1) partycypacjonizm komunitarystyczny jest stanowiskiem niespójnym, (2) źródło tej niespójności stanowi próba pogodzenia ideału partycypacji z ideałem deliberacji obywatelskiej oraz (3) pogodzenie partycypacji z deliberacją możliwe jest jedynie na szczeblu wspólnot lokalnych. Główny zarzut wobec komunitarystycznej koncepcji partycypacji głosi, że w niewystarczającym stopniu uwzględnia ona argumenty epistemiczne za powszechnym upełnomocnieniem obywateli. W konsekwencji komunitaryści nie potrafią uzasadnić tezy o utylitarnym aspekcie partycypacji, jej sprzyjaniu podejmowaniu słusznych decyzji. Autor czyni inkluzyjność kryterium rozróżnienia partycypacji i deliberacji. Przywołując ustalenia badaczy tworzących na niwie studiów nad nauką i technologią, stwierdza, że pogodzenie partycypacji z deliberacją możliwe jest jedynie na płaszczyźnie lokalnej. Tylko tutaj uczestnicy inkluzyjnych partycypacji mogą być zarazem ekspertami. Taka korekta wspólnoty komunitarystycznej, aplikująca ją jedynie do płaszczyzny lokalnej, rozwiązuje problem napięcia między postulatami inkluzyjności i skuteczności procedur demokratycznych, ale zmniejsza doniosłość komunitaryzmu jako projektu modyfikacji demokracji liberalnej.

EN

The author carries out a critical analysis of a communitarian postulate of participatory democracy. He claims that: (1) communitarian participatory standpoint is inconsistent (2) due to its inability to reconcile the ideal of inclusive citizens’ participation with the ideal of deliberative democracy, and that (3) reconciliation of participation with deliberation is possible only at the level of local communities. His main charge against communitarian concept of civic participation is that it does not take sufficient account of utilitarian and epistemic function of democracy, i.e. its capability of providing correct solutions. Th e author makes inclusiveness a criterion of differentiation between participation and deliberation. He invokes theses of researchers in the field of science and technology studies (STS) to conclude that combining participation with deliberation is possible only on local ground. It is only here that alleged laymen can be considered experts capable of competent deliberation and problem-solving. Although such “local modification” of communitarian ideal of participatory community solves the tension between inclusiveness and eff ectiveness of democratic procedures, it simultaneously makes communitarian project not a revolution, but rather an insignificant addition to liberal democracy.

Keywords

PL

demokracja; komunitaryzm; partycypacja; deliberacja; studia nad nauką i technologią

EN

democracy; communitarianism; participation; deliberation; science and technology studies

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2016
• Volume: 158/2
• Pages: 75-97

Contributors

author

Janusz Grygieńć

• Instytut Filozofii Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Fosa Staromiejska 1a, 87-100 Toruń

References

• Anderson E., 2006, The Epistemology of Democracy, „Episteme: A Journal of Social Epistemology”, 3, 1–2: 8–22.
• Arthur J., 1999, Schools and Community. The Communitarian Agenda in Education. London–New York: Falmer Press.
• Arystoteles, 2008, Polityka. Przeł. L. Piotrowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Barber B., 1984, Strong Democracy. Participatory politics for a New Age, Berkeley: University of California Press.
• Bentley T., 1998, Learning beyond the classroom. Education for a changing world. London–New York: Routledge.
• Bessette J., 1980, Deliberative Democracy: The Majority Principle in Republican Government. W: How Democratic is the Constitution? (eds. R.A. Goldwin, W.A. Schambra). Washington, D.C.–London: AEIPPR: 102–116.
• Bińczyk E., 2012, Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Bohman J., 1996, Public Deliberation. Pluralism, Complexity, and Democracy. Cambridge, Mass.–London: The MIT Press.
• Cohen J., 1986, An Epistemic Conception of Democracy. „Ethics”, 97, 1: 26–38.
• Collins H., 2014, Are We All Scientific Experts Now? Cambridge: Polity.
• Collins H., Evans R., 2007, Rethinking Expertise. Chicago–London: University of Chicago Press.
• Condorcet Nicolas, 1785, Essai sur l’application de l’analyse a la probabilite des decisions rendues a la probabilite des voix. Paris: Imprimerie Royale.
• Dewey J., 1988, Creative Democracy – The Task Before Us. W: John Dewey. The Later Works, 1925–1953. Volume 14: 1939–1941 (ed. J.A. Boydson). Carbondale and Edwardsville: Southern Illinois University Press: 224–230.
• Downs A., 1957, An Economic Theory of Democracy. New York: Harper & Row.
• Epstein S., 1995, The Construction of Lay Expertise: AIDS Activism and the Forging of Credibility in the Reform of Clinical Trials. „Science, Technology, & Human Values”, 20, 4: 408–437.
• Estlund D., 1997, Beyond Fairness and Deliberation: The Epistemic Dimension of Democratic Authority. W: Deliberative Democracy. Essays on Reason and Politics (eds. J. Bohman, W. Rehg). Cambridge, Mass: MIT Press: 173–204.
• Estlund D., 2003, Why Not Epistocracy? W: Desire, Identity and Existence: Essays in Honor of T.M. Penner (ed. N. Reshotko). Academic Printing and Publishing: 53–69.
• Etzioni A., 2004a, Komunitariańska Platforma Programowa: Społeczeństwo Responsywne: Prawa i Obowiązki. Przeł. P. Rymarczyk. W: Komunitarianie. Wybór tekstów. Warszawa: Fundacja ALETHEIA: 17–23.
• Etzioni A., 2004b, Wspólnota Responsywna: Perspektywa Komunitariańska. Przeł. P. Rymarczyk. W: Komunitarianie. Wybór tekstów. Warszawa: Fundacja ALETHEIA: 181–203.
• Feenberg A., 1999, Questioning Technology. London–New York: Routledge.
• Fishkin J., 1991, Democracy and Deliberation. New Directions for Democratic Reform. New Haven: Yale University Press.
• Grygieńć J., 2013, Między liberalizmem i republikanizmem. Obywatelstwo komunitarystyczne według Benjamina Barbera i Henry’ego Tama. „Studia Polityczne”, 31: 93–111.
• Haber A., Hayden T., 1962, The Port Huron Statement, http://www.sds-1960s.org/PortHuronStatement-draft.pdf [dostęp 28.01.2016].
• Hauptman E., 2001, Can Less Be More? Leftist Deliberative Democrats’ Critique of Participatory Democracy. „Polity”, 33, 3: 397–421.
• Held D., 2010, Modele demokracji. Przeł. W. Nowicki. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jasanoff S., 2003, Technologies of Humility: Citizen Participation in Governing Science. „Minerva”, 41, 3: 223–244.
• Kusch M., 2007, Towards a Political Philosophy of Risk: Experts and Publics in Deliberative Democracy. W: Risk: Philosophical Perspectives (ed. T. Lewens). London: Routledge: 131–155.
• Lissowski G., 2010, Uzasadnienie metod wyboru społecznego. „Decyzje”, 14: 5–32.
• Page S.E., 2007, Th e Difference. How the Power of Diversity Creates Better Groups, Firms, Schools, and Societies. Princeton: Princeton University Press.
• Przeworski A., 1999, Minimalist conception of democracy: a defense. W: Democracy’s Value (eds. I. Shapiro, C. Hacker-Cordón). Cambridge: Cambridge University Press: 23–55.
• Putnam R.D., 1993, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Przeł. J. Szacki. Kraków–Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy ZNAK–Fundacja im. Stefana Batorego.
• Quigney Ch., 1997, The Role of Education. W: Character Building for a Democratic, Civil Society (ed. A. Etzioni). Washington D.C.: The Communitarian Network: 76–85.
• Rogers K., 2008, Participatory Democracy, Science and Technology. An Exploration in the Philosophy of Science. Basingstoke-New York: Palgrave Macmillan.
• Schumpeter J., 1995, Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Przeł. M. Rusiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sclove R.E., 1982, Decision-making in democracy. „The Bulletin of the Atomic Scientists”, 38, 5: 44–49.
• Sclove R.E., 1995, Democracy and Technology. New York–London: The Guilford Press.
• Sunstein C.R., 2009, Infotopia. O zbiorowym procesie wytwarzania wiedzy. Przeł. K. Bartuzi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Sunstein C.R., 2002, Risk and Reason. Safety, Law, and the Environment. Cambridge: Cambridge University Press.
• Surowiecki J., 2010, Mądrość tłumów. Większość ma rację w ekonomii, biznesie i polityce. Przeł. K. Rojek. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
• Szahaj A., 2010, Jaka wspólnota?. W: Jaka wspólnotowość Polaków w XXI w.? (red. A. Dąbrowska-Nowacka). Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową: 45–49.
• Warren M., 1996, Deliberative Democracy and Authority. „The American Political Science Review”, 90, 1: 46–60.
• Wynne B., 1996, May the Sheeps Safely Graze? A Reflexive View of the Expert-Lay Knowledge Divide. W: Risk, Environment and Modernity: Towards a New Ecology (eds. S. Lash, B. Szerszynski, B. Wynne). London: Sage: 44–83.