Parafia Drobin w latach 1939-1945 w świetle kronik parafialnych

• Authors: Włodarski Łukasz

Title variants

EN

The parish of Drobin in the years 1939-1945 in the light of the parish chronicle

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł przedstawia dzieje parafii pw. św. Stanisława B. M. w Drobinie (diecezja płocka) w latach 1939 – 1945 w świetle „Książki służącej do zapisywania wizyt przy kościele drobińskim”, która później została przekształcona w kronikę parafialną. W interesującym nas okresie, a właściwie w latach 1932 – 1956 r., proboszczem w Drobinie był ksiądz kanonik Feliks Hilary Godlewski. To jego osobie zawdzięczamy powstanie zapisek kronikarskich, które stanowią wdzięczny przedmiot naszych rozważań. Z czasu II wojny światowej zachowały się jedynie lakoniczne wpisy dotyczące w głównej mierze spraw natury gospodarczej. Kronika stosunkowo najlepiej oświetla lata 1939 oraz 1945, co zapewne związane było z ówczesną sytuacją polityczną. Autor kroniki tuż po wybuchu wojny szczegółowo odnotowuje wierzytelności parafian w stosunku do parafii oraz zadłużenie jakie posiadała placówka duszpasterska u proboszcza i wiernych. Tym samym pomija zdarzenia dotyczące całości wspólnoty wiernych w pierwszych dniach wojny. Wpisy datowane na lata 1940 – 1944 są bardzo ubogie. Ograniczają się one jedynie do strat jakie poniósł kościół poprzez wydanie okupantom hitlerowskim dzwonów kościelnych, a także odnotowania, iż kościół został zamieniony na skład zboża. Do rzadkości należą wpisy traktujące o działalności duszpasterskiej proboszcza w latach okupacji. Z kolei zapiski z roku 1945 koncentrują się wokół strat powstałych w trakcie walk pomiędzy wojskami hitlerowskim i sowieckimi. Warto zwrócić uwagę, iż kronika parafialna jest dziełem nacechowanym subiektywizmem autora. To on decydował, które wydarzenia wyeksponować, a które świadomie bądź celowo pominąć. Znamienny jest fakt, iż poza nielicznymi wtrąceniami brak jest szczegółowych informacji o losach ludności cywilnej stanowiącej wspólnotę wiernych.

EN

The present article presents the history of the parish of St Staislaus, the martyr in Drobin (the Diocese of Płock) in the years 1939-1945 in the light of The Book of Visits at the Church of Drobin, which later became the parish chronicle. In the mentioned period of time, or rather in the years 1932-1956, Rev. Canon Hilary Godlewski was the parson of the parish. It is to him that we owe the chronicle entries, which are the subject of the article. From the times of the Second World War only short entries remained, mainly concerning economic problems. The chronicle best presents the years 1939 and 1945, which must have been connected with the political situation of that time. Soon after the outbreak of the war, the author of the chronicle notes down in detail sums owed by the parishioners to the parish as well as those of the parish owed to the parson and the parishioners. Thereby he omits the events con-cerning the whole church community in the first days of the war. The entries in the years 1940-1944 are very scarce and limited to the losses suffered by the church by handing over the church bells to the Nazi occupants as well as turning the church into a grain store. Entries about the pastoral activity in the occupation years are rare. The entries from 1945 concentrate on losses resulting from the fights between German and Soviet armies. It is worth noting that the chronicle is very subjective. It was its author who decided which events to emphasise and which to purposely omit. It is significant that – apart from minor references – there is no detailed information about the fate of the civilians constituting the church community.

Keywords

PL

Drobin; parafia; kronika parafialna; diecezja płocka; II wojna światowa; ks. Feliks Hilary Godlewski

EN

Drobin; parish; parish chronicle; diocese of Płock; II World War; P. Feliks Hilary Godlewski

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 125
• Pages: 249-262

Contributors

author

Włodarski Łukasz

References

• Źródła rękopiśmienne
• Archiwum Diecezjalne w Płocku
• – Akta wizytacji biskupich i dekanalnych diecezji (XVI-XIX w.), sygn. 5, 8, 261, 262, 291
• – Fragmenty Akt Parafialnych XVII-XX w., Księga Protokołów Posiedzeń Zarządu Akcji Katolickiej w Drobinie.
• Archiwum Państwowe w Płocku, Akta metrykalne parafii rzymskokatolickiej w Drobinie, sygn. 36, 38, 40, 42.
• Archiwum Parafialne w Drobinie, Książka służąca do zapisywania wizyt przy kościele drobińskim (tzw. Kronika parafialna).
• Źródła drukowane
• Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, cz. 2, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś przy współudziale K. Pacuskiego i H. Wajsa, Wrocław 1989.
• Opracowania
• Barański J., Drobin w latach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (do1864 r.), „Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płoc-kiego”, t. 31, 1986, nr 3.
• Jezusek W., Ś. P. Ks. Feliks Hilary Godlewski. Nekrolog, „Miesięcznik Pa-sterski Płocki”, t. 46, 1961, nr 1-2.
• Kozakiewiczowa H., Nagrobki Kryskich w Drobinie k. Płocka, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 18, 1956, nr 1.
• Lis W., Martyrologia duchowieństwa diecezji płockiej podczas II wojny światowej, „Studia Płockie”, t. 3, 1975.
• Ossowski F., Kościół katolicki w diecezji płockiej w latach okupacji hitlerow-skiej 1939-1945, t. II, Biała k. Płocka 1975.
• Rojewski A., Dziekan S., Zwyczaje i obrzędy adwentu i Bożego Narodzenia w parafii Drobin, „Studia Płockie”, t. 12, 1984.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 2, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1881.
• Suchanecka K., Administracja północnego Mazowsza w czasie II wojny świa-towej, „Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, R. 12, 1986.
• Verdmon Jacques L. de, Krótka monografia wszystkich miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskim, Warszawa 1902.
• Wierzbicki S., Byli naszymi duszpasterzami. Kapłani Kościoła płockiego zmarli w latach 1901-2005, Płock 2005.
• Włodarski Ł., Imiona chrzestne nadawane w parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława B.M. w Drobinie w latach 1826 – 1913, „Archiwa, Biblio-teki i Muzea Kościelne”, t. 104, 2015.
• Zadrożny K., Drobin i okolice w Powstaniu Styczniowym, „Nasze Korzenie. Półrocznik popularnonaukowy Muzeum Mazowieckiego w Płocku po-święcony przyrodzie, historii i kulturze północno-zachodniego Mazowsza: płockie, sierpeckie, płońskie, gostynińskie”, t. 3, 2012.