„Drogocenna perła”, czyli o kształtowaniu się liturgii. Studium przypadku liturgii Zakonu Kaznodziejskiego

• Authors: Dominik Jurczak

Title variants

EN

“Precious Pearl”: On Liturgical Development. A Case Study of the Order of Preachers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Każda liturgia się rozwija. Nie inaczej było z liturgią Braci Kaznodziejów, którzy w XIII wieku stanęli przed koniecznością rewizji zwyczajów, tekstów i rytów. Oczywiście, z jednej strony, objawia to różnorodność liturgiczną trzynastowiecznej Christianitas, z drugiej strony zaś jest świadectwem zmagania się o to, by nowo powstający Zakon – sięgający krańców ówczesnej Europy – posiadał wyłącznie jedną i obowiązująca wszystkich jego członków formę modlitwy. Proces dochodzenia do „liturgicznego konsensusu”, potrzebnego Kaznodziejom w XIII wieku, przypomina założenia odnowy liturgicznej z XX wieku. W niniejszym tekście, na kanwie historii rozwoju dominikańskiej liturgii, uwypuklona została mentalność, z jaką średniowieczni Kaznodzieje pochodzili do zmian w przestrzeni modlitwy. Wobec trwających dyskusji o liturgii post Vaticanum II warto uzupełnić ją o historyczną perspektywę, wykazującą wiele punktów stycznych ze współczesnymi dyskusjami i propozycjami.

EN

Every liturgy grows. The liturgy of the Order of Preachers was no exception. In the 1200’s the friars faced a necessity to revise their customs, texts, and rituals. On the one hand this situation shows how diverse the 13th century Christianitas was, on the other hand however it proves the presence of a desire for unity within the newly formed Order, a struggle to have all the members of the then-worldwide community pray according to the same form. The process leading toward that “liturgical consensus” needed by the Preachers back in the 1200’s resembles the axioms of the liturgical renewal in the 20th century. The article focusing on the history of the Dominican liturgical development, highlights the mindset of the 13th century Friars Preachers facing changes in the area of prayer. In the context of debates surrounding the liturgy after Vatican II the author provides a historical perspective in order to show similarities between both processes of liturgical renewal.

Keywords

PL

liturgia dominikańska; rozwój liturgii; reforma liturgiczna; Zakon Kaznodziejski; ryt dominikański

EN

history of the liturgy; development of the liturgy; liturgical reforms; Order of Preachers; Dominican rite

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 8: Liturgika
• Pages: 39-55

Contributors

author

Dominik Jurczak

• Dominikański Ośrodek Liturgiczny w Krakowie

References

• Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum, red. Franz Andreas Frühwirth, Benedictus Maria Reichert, vol. 1: Ab anno 1220 usque ad annum 1303, Romae: Ex typographia polyglotta S.C. de propaganda fide 1898.
• Acta Capitulorum Provincialium Ordinis Fratrum Praedicatorum. Première province de Provence, Province Romaine, Province d’Espagne. 1239-1302, red. Célestin Douais, Toulouse: Imprimerie et Librairie É. Privat 1894.
• Acta Capitulorum Provincialium Provinciae Romanae (1243-1344), red. Thomas Käppeli, Antoine Dondaine, Romae: Istituto storico domenicano di S. Sabina 1941.
• B. Humberti de Romanis quinti Praedicatorum Magistri Generalis opera de vita regulari, red. Joachim Joseph Berthier, t. 2, Torino: Marietti 1956.
• Bedouelle Guy: Dominik czyli łaska Słowa, tłum. Janina Fenrychowa, Poznań: W drodze 2011.
• Bóg i świat. Z kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Peter Seewald, tłum. Grzegorz Sowinski, Kraków: Wydawnictwo „Znak” 2005.
• Bullarium Ordinis Fratrum Prædicatorum. Sub auspiciis SS. D.N.D. Benedicti XIII, pontificis maximi, ejusdem Ordinis, red. Thomás Ripoll, Antonin Brémond, t. 1, Romae: Ex Typographia Hieronymi Mainardi 1729-1740.
• Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. II: (869-1312) Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici 2007.
• Folsom Cassian: I libri liturgici romani, w: Introduzione alla liturgia, red. Anscar J. Chupungco, t. 1, Casale Monferrato: Piemme 1999, s. 263-289.
• Hinnebusch William A.: The Dominicans. A short history, New York: Alba House 1975..
• Humberti de Romanis Legendae sancti Dominici. Necnon materia praedicabilis pro festis sancti Dominici et testimonia minora de eodem, adiectis miraculis rotomagensibus sancti Dominici et Gregorii IX bulla canonizationis eiusdem, Institutum Historicum Fratrum Praedicatorum, red. Simon Tugwell, Romae: Institutum historicum Ordinis fratrum praedicatorum 2008.
• Jordan z Saksonii: Książeczka o początkach Zakonu Kaznodziejów, tłum. Mirosław Wylęgała, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam” 2008.
• Jurczak Dominik: Ut studium non impediatur. La relazione tra la preghiera e la „missione” nella prima generazione dei Frati Predicatori, w: ‘Carmina laudis’. Risposta nel tempo all’ eterno. La liturgia delle Ore tra storia, teologia e celebrazione. Atti del X Congresso Internazionale di Liturgia Roma, Pontifico Istituto Liturgico, 6-8 maggio 2015, red. Eduardo Lopez Tello García, Stefano Parenti, Marcus Tymister, Canterano: Arcane editrice 2016, s. 493-500.
• Jurczak Dominik: Il concetto di concelebrazione nel XIII secolo. Lettura liturgica di papa Innocenzo III e di Tommaso d’Aquino, „Ecclesia Orans” 2015, nr 32, s. 387-429.
• Koudelka Vladimir J.: Notes sur le Cartulaire se S. Dominique, „Archivum Fratrum Praedicatorum” 1958, nr 28, s. 95-100.
• Monumenta et antiquitates veteris disciplinae Ordinis Praedicatorum ab anno 1216 ad 1348 praesertim in Romana provincia praefectorumque qui eandem rexerunt biographica chronotaxis ex synchronis documentis, ineditis codicibus, aequalibusque auctoribus collectae, illustratae, ac digestae, red. Pius-Thomas Masetti, t. 2, Romae: Typographia Rev. Cam. Apostolicae 1864.
• Scheeben Heribert Christian: Monumenta Historica Sancti Patris Nostri Dominici, t. 2, Romae: Institutum Historicum Fratrum Praedicatorum 1935.
• The historia occidentalis of Jacques de Vitry. A critical edition, red. John Frederick Hinnebusch, Fribourg: The University Press 1972.
• Thomas Antoninus Hendrik: De oudste constituties van de Dominicanen. Voorgeschiedenis, tekst, bronnen, ontstaan en ontwikkeling (1215-1237), Leuven: Bureel van de R.H.E. 1965.
• Tugwell Simon: Introduction, w: Humberti de Romanis Legendae sancti Dominici. Necnon materia praedicabilis pro festis sancti Dominici et testimonia minora de eodem, adiectis miraculis rotomagensibus sancti Dominici et Gregorii IX bulla canonizationis eiusdem, red. Simon Tugwell, Romae: Institutum Historicum Fratrum Praedicatorum 2008.
• Van Dijk Stephen Joseph Peter: The Authentic Missal of the Papal Chapel, „Scriptorium” 1960, nr 14, s. 257-314.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2018.65.8-3