Zespołowe gry sportowe kobiet w działalności Akademickiego Związku Sportowego w Polsce w latach 1945–1989

• Authors: Skalik Michał

Title variants

EN

Women’s team sports in the activities of the University Sports Association in Poland in 1945–1989

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Geneza zespołowych gier sportowych kobiet w strukturach Akademickiego Związku Sportowego (AZS) w Polsce przypada na drugą połowę lat 20. XX w. W latach 30. XX w. żeńskie drużyny studenckie brały udział w rozgrywkach o mistrzostwo Polski w dyscyplinach hazeny, koszykówki oraz piłki siatkowej. Po II wojnie światowej nastąpiło upowszechnienie gier ze-społowych w środowisku akademickim. Kobiety uczestniczyły w rozgrywkach koszykówki, piłki ręcznej i piłki siatkowej, w rywalizacji uczelnianej, międzyuczelnianej oraz międzynarodowej. Największą popularność osiągnęło współzawodnictwo w ramach Akademickich Mi-strzostw Polski oraz Mistrzostw Polski Szkół Wyższych. Ponadto zespoły reprezentujące AZS brały udział we współzawodnictwie kwalifikowanym – na poziomie okręgowym, a także na szczeblach lig państwowych. W zakresie sportu wyczynowego w latach 1945–1989, najwięk-sze sukcesy wiązały się z działalnością drużyn: AZS Warszawa, AZS Wrocław, AZS Katowice i AZS Poznań. Rozwój zespołowych gier sportowych w środowisku akademickim związany był m.in. z decyzjami instytucji zarządzających kulturą fizyczną w Polsce w latach 1945–1989. Wytyczne władz państwowych miały wpływ na zmiany organizacyjne w strukturach AZS oraz na kształtowanie modelu akademickiego współzawodnictwa sportowego.

EN

The emergence of women’s team sports in University Sports Association (Akademicki Związek Sportowy – AZS) in Poland took place in the second decade of the 20th century. In the 1930s female student teams competed in Polish championships in Czech handball, basketball and volleyball. After the Second World War, team games continued to be popularized in the academic community. Women participated in university, inter-university and international competitions in basketball, handball and volleyball. A competition had the greatest popularity in of the Academic Polish Championship and the Polish Championship of Higher Education Institutions. In addition, sports teams representing AZS participated in professional sports in basketball, football, field hockey, handball and volleyball. In the professional sport most suc-cesses had teams AZS Warsaw, AZS Wrocław, AZS Katowice and AZS Poznań. The development of team sports games in the academic community was related to, among others with the decisions of institutions managing physical culture in Poland in 1945–1989. These guidelines had an impact on organizational changes in the structures of AZS and on shaping the ac-ademic model of sports competition.

Keywords

PL

AZS; gry sportowe; koszykówka; piłka ręczna; piłka siatkowa

EN

AZS; sports games; basketball; handball; volleyball

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
• Year: 2020
• Volume: 3
• Issue: 2
• Pages: 25-39

Dates

published

2020-05-08

Contributors

author

Skalik Michał

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Nauk o Zdrowiu

References

• Hanusz H., Akademicki Związek Sportowy w Polsce Ludowej, Poznań 2014.
• Hanusz H., Korpak B., Polacy na Letnich Uniwersjadach 1959–2009, Warszawa 2010.
• Jubileusz 75 lat łódzkiej koszykówki 1925–2000, Łódź 2000.
• Michalski C., Akademicki Związek Sportowy w Krakowie – cz. II, Kraków 2012.
• Ordyłowski M., Schwarzer Z., Szymański L., 50 lat wrocławskiego sportu, Wrocław 2007.
• Pięta W., Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945–2000, Częstochowa 2007.
• Pięta W., AZS Częstochowa w obiektywie w latach 1945–2015, Częstochowa 2016.
• Rotkiewicz M., AZS-AWF Warszawa 1949–2009, Warszawa 2014.
• Skalik M., Zespołowe gry sportowe kobiet w latach 1945–1989, (praca doktorska), ZWKF Gorzów Wlkp. 2018. Praca niepublikowana.
• Szkiela W., Tuszyński B., Weiss Z. (red.), Pół wieku AZS 1908–1958, Warszawa 1962.
• Święcicki A.H., 90 lat wielkopolskiej koszykówki. Zapiski i wspomnienia, Poznań 2011.
• Warsicki S., Działalność AZS w Poznaniu 1919–1969, Poznań 1969.
• Wryk R., 90 lat Akademickiego Związku Sportowego w Poznaniu, Poznań 2009.
• Wryk R., Narodziny i rozwój Akademickiego Związku Sportowego do roku 1949, Poznań 2014.
• Wryk R., Sport akademicki w relacjach i wspomnieniach, wybór i opracowanie Ryszard Wryk, Poznań 2009.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/sit.2020.03.11