Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2018 | 15 | 251-280

Article title

O jakim artyficjalizmie mówi się w ramach koncepcji epistemicznych układów odniesienia? Polemika z Dariuszem Saganem

Content

Title variants

EN
What Kind of Artficialism Does the Concept of Epistemic Frameworks Apply To? A Polemic with Dariusz Sagan

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
Dariusz Sagan utrzymuje, że istnieją trzy możliwe epistemiczne układy odniesienia: naturalizm metodologiczny, nadnaturalizm i artyficjalizm. Pokazuję, że w polskim piśmiennictwie, odnosząc się do współczesnego pojmowania naukowości, wyróżniono więcej epistemicznych układów odniesienia. Ponadto ujęcie Sagana jest zbyt wąskie lub przedwczesne, ponieważ historia nauki nie została jeszcze zbadana pod tym względem. W opinii Sagana Jodkowski i ja posługujemy się nazwą „artyficjalizm” w sposób niejednoznaczny: traktowana jest ona jako epistemiczny układ odniesienia teorii inteligentnego projektu lub jako epistemiczny układ odniesienia nauki jako całości. Teoria inteligentnego projektu jest wzorcowym przykładem dopuszczania wyjaśnień artyficjalistycznych i stąd właśnie bierze się największa ilość odniesień do tej teorii jako przykładu akceptacji tego epistemicznego układu odniesienia. Zdaniem Sagana przypisywanie epistemicznym układom odniesienia tak zwanych „twardych jąder”, jak czynię to ja, jest błędem. Nie jest to błąd, tylko efekt rozpoznanego od dawna w filozofii nauki faktu występowania nierozerwalnego związku między akceptowanymi założeniami metodologicznymi i akceptowaną metafizyką.
EN
According to Dariusz Sagan, there are three possible epistemic frameworks: methodological naturalism, supernaturalism and artificialism. I aim to show that if we inspect the literature in Polish dealing with our contemporary understanding of science, we find that more epistemic frameworks have in fact been distinguished. Moreover, I argue that Sagan’s approach is too narrow, or premature, in that the history of science has not yet been fully examined in regard to this. According to Sagan, Jodkowski and I use the name “artificialism” in an ambiguous way: it is treated as an epistemic framework either for intelligent design theory or for science as a whole. The theory of intelligent design is a model example where artificialistic explanations are permitted, and so a maximal number of references to this theory is taken to itself be indicative of some sort of acceptance of this epistemic framework. Sagan also holds that ascribing so-called “hard cores” to epistemic frameworks, as I do, is a mistake. I, on the other hand, claim that that is not the case, as it is rather the effect of the fact — long-established in the philosophy of science — of the existence of an inseparable connection between the methodological assumptions we endorse and the metaphysical commitments we embrace.

Year

Volume

15

Pages

251-280

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Zielonogórski

References

  • ARYSTOTELES, Analityki wtóre, przeł. Kazimierz Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
  • ARYSTOTELES, Metafizyka, przeł. Kazimierz Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
  • BUELL Jon and HEARN Virginia (eds.), Darwinism: Science or Philosophy? Proceedings of a Symposium Entitled Darwinism: Scientific Inference or Philosophical Preference?, Foundation for Thought and Ethics, Dallas, Texas 1993.
  • CARLISLE Christopher, M.Div. and SMITH W. Thomas, Jr., The Complete Idiot’s Guide to Understanding Intelligent Design, Alpha, New York 2006.
  • COLODNY Robert G. (ed.), Beyond the Edge of Certainty: Essays in Contemporary Science and Philosophy, Prentice-Hall, Engelwood Cliffs, New Jersey 1965.
  • DEMBSKI William A. and WELLS Jonathan, The Design of Life: Discovering Signs of Intelligence in Biological Systems, Foundation for Thought and Ethics, Dallas 2008.
  • DEMBSKI William A., The End of Christianity: Finding a Good God in an Evil World, B&H Publishing Group, Nashville, Tennessee 2009.
  • DEMBSKI William A., „The Incompleteness of Scientific Naturalism”, w: BUELL and HEARN (eds.), Darwinism: Science or Philosophy…, http://tiny.pl/xh8lp (08.04.2019).
  • DEVITT Michael, „Against Incommensurability”, Australasian Journal of Philosophy 1979, vol. 57, no. 1, s. 29-50.
  • FEYERABEND Paul K., Jak być dobrym empirystą, przeł. Krystyna Zamiara, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
  • FEYERABEND Paul K., „Jak być dobrym empirystą? Wezwanie do tolerancji w kwestiach epistemologicznych”, w: FEYERABEND, Jak być dobrym empirystą…, s. 23-61.
  • FEYERABEND Paul K., Philosophical Papers. Vol. 1. Realism, Rationalism & Scientific Method, Cambridge University Press, Cambridge — New York — Portchester — Melbourne — Sydney 1981.
  • FEYERABEND Paul K., Philosophical Papers. Vol. 3. Knowledge, Science and Relativism, ed. John Preston, Cambridge University Press, Cambridge — New York — Melbourne — Madrid — Cape Town — Singapore — Sao Paulo 2008.
  • FEYERABEND Paul K., „Problems of Empiricism”, w: COLODNY (ed.), Beyond the Edge of Certainty…, s. 145-260.
  • FEYERABEND Paul K., Przeciw metodzie, przeł. Stefan Wiertlewski, Wydawnictwo SIEDMIORÓG, Wrocław 1996.
  • FEYERABEND Paul K., „Reply to Criticism: Comments on Smart, Sellars and Putnam”, w: FEYERABEND, Philosophical Papers. Vol. 1…, s. 104-131.
  • FEYERABEND Paul K., „The Problem of the Existence of Theoretical Entities”, w: FEYERABEND, Philosophical Papers. Vol. 3…, s. 16-49.
  • GODEK Lidia, MUSIAŁ Maciej i WOSZCZAK Marek (red.), X Polski Zjazd Filozoficzny. Księga streszczeń, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań 2015.
  • HALL A. Rupert, Rewolucja naukowa 1500-1800. Kształtowanie się nowożytnej postawy naukowej, przeł. Tadeusz Zembrzuski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966.
  • JODKOWSKI Kazimierz, „Antynaturalizm teorii inteligentnego projektu”, Roczniki Filozoficzne 2006, t. 54, nr 2, s. 63-76, https://tiny.pl/qzq86 (05.04.2019).
  • JODKOWSKI Kazimierz, „Filozofia nauki Paula K. Feyerabenda. Stadium umiarkowane”, Studia Filozoficzne 1979, nr 11 (168), s. 59-75.
  • JODKOWSKI Kazimierz (red.), Na czym polega racjonalność nauki?, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 7, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1991.
  • JODKOWSKI Kazimierz, „Nienaukowy fundament nauki”, w: Zbigniew PIETRZAK (red.), Granice nauki, Lectiones & Acroases Philosophicae 2013, t. VI, nr 1, s. 59-108.
  • JODKOWSKI Kazimierz, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm kreacjonizm, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 35, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998.
  • JODKOWSKI Kazimierz, Teza o niewspółmierności w ujęciu Thomasa S. Kuhna i Paula K. Feyerabenda, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 1, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1984.
  • KAZIBUT Radosław, „Filozoficzna gramatyka praktyki laboratoryjnej Hasoka Changa a epistemiczny układ odniesienia Roberta Boyle’a”, w: GODEK, MUSIAŁ i WOSZCZAK (red.), X Polski Zjazd Filozoficzny…, s. 419-420.
  • KAZIBUT Radosław, „Potentia absoluta i epistemiczny układ odniesienia Roberta Boyle’a”, Filo-Sofija 2015, vol. 15, nr 30, s. 111-122, https://tiny.pl/gzntk (08.04.2019).
  • KENYON Dean H., „Kreacjonistyczne ujęcie pochodzenia życia”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: JODKOWSKI, Metodologiczne aspekty…, s. 482-495.
  • KIERUL Jerzy, Izaak Newton. Bóg, światło i świat, Oficyna Wydawnicza Quadrivium, Wrocław 1996.
  • KILIAN Krzysztof J., „Argumenty przeciwko naturalizmowi jako epistemicznemu układowi odniesienia”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2018, t. 15, s. 71-137, https://tiny.pl/tgj9g (19.05.2019).
  • KILIAN Krzysztof J., „Czym są epistemiczne układy odniesienia?”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 191-236, https://tiny.pl/g86dn (19.05.2019).
  • KILIAN Krzysztof J., „Geneza idei epistemicznych układów odniesienia i ich odmiany”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2017, t. 14, s. 137-190, https://tiny.pl/g2zqn (19.05.2019).
  • MEYER Stephen C., Signature in the Cell: DNA and the Evidence for Intelligent Design, HarperOne, New York 2009.
  • MONTON Bradley, Seeking God in Science: An Atheist Defends Intelligent Design, Broadview Press, Canada 2009.
  • MUSGRAVE Alan E., „Wpływ Einsteina na filozofię”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: JODKOWSKI (red.), Na czym polega racjonalność nauki…, s. 79-105.
  • NEWTON Isaac, Matematyczne zasady filozofii przyrody, przeł. Jarosław Wawrzycki, Copernicus Center Press, Kraków 2011.
  • PROVINE William B., „Projekt? Tak! Ale czy inteligentny?”, przeł. Sławomir Piechaczek, Filozoficzne Aspekty Genezy 2005/2006, t. 2/3, s. 217-237, https://tiny.pl/xh8rs (08.04.2019).
  • SAGAN Dariusz, „Jaki «artyficjalizm» stanowi epistemiczny układ odniesienia nauki”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2018, s. 223-250, https://cutt.ly/AyRn4S (19.05.2019).

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-12ad4e44-0efe-4a85-9504-e21241d49fcd
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.