Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2010 | 2(10) | 59-67

Article title

Historycznie o podstawach słowotwórczych polskich rzeczowników

Selected contents from this journal

Title variants

EN
A historical look at Polish substantive word-formation

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The author tries to prove that in the historical Polish language nouns tend toward substantive derivations (deverbative and adjectival derivations being in decline). The main reason why substantive derivations are on the rise are contacts with other languages, mostly non-Slavic. We have been borrowing mostly nouns. One example is strengthening of the paradigmatic type ending in a consonant in the nominative (fi lozof, fi lolog, chemik), masculine – into -a (lingwista, banita, logopeda). Substantive derivations greatly strengthened prefi xoids bio-, auto-, porno-, -holizm, etc. Reasons for the spread of substantive derivations were also already present within the word-formation system. A certain weakness may be seen in substantive-derived adjectives. It has happened that a derivational chain lost an adjectival link, with motivation shifting onto the noun, cf. jedwabnik ← jedwabny (robak) [silkworm], today from jedwab [silk]. The effect of declining deverbative derivation also stems from the strength in early ages of written Polish (14th−16th centuries) since it was a time of much change in verbs after aspect appeared.

Keywords

Contributors

  • Uniwersytet Śląski, Katowice

References

  • HEINZ A., 1957, Funkcja egzocentryczna rzeczownika, Wrocław.
  • HEINZ A., 1961, Fleksja a derywacja, „Język Polski” XLI, s. 343–354.
  • HONOWSKA M., 1964, O pojemności znaczeniowej derywatów, „Język Polski” XLIV, s. 193– –200.
  • HONOWSKA M., 1967, Zarys klasyfi kacji polskich derywatów, Wrocław.
  • HONOWSKA M., 1979, O morfologii historycznie, ale przekrojowo, „Język Polski” LIX, s. 245–250.
  • JADACKA H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa.
  • JANOWSKA A., 1999, Funkcje przestrzenne przedrostków czasownikowych w polszczyźnie, Katowice.
  • JANOWSKA A., 2007, Polisemia staropolskich czasowników. Źródła, swoistość, konsekwencje, Katowice.
  • KLESZCZOWA K., 1994, Staropolskie rzeczowniki derywowane. Cel i zasady opisu, „Poradnik Językowy” z. 5–6, s. 1–7.
  • KLESZCZOWA K. (red.), 1996, Słowotwórstwo języka doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych, Katowice.
  • KLESZCZOWA K., 1998, Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich perspektywiczna ewolucja. Rzeczowniki, Katowice.
  • KLESZCZOWA K., 2006, Derywacja paradygmatyczna w historii języka polskiego. Rzeczowniki [w:] H. Karaś (red.), Czynić słowami. Studia ofi arowane Krystynie Długosz-Kurczabowej, Warszawa, s. 198–206.
  • KORIAKOWCEWA E. (red.), 2009, Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce.
  • KREJA B., 2000, Przyrostki złożone w języku polskim – problemy ich genezy i rozwoju, [w:] B. Kreja, Z zagadnień ogólnych polskiego słowotwórstwa. Studia, Gdańsk, s. 164–171.
  • KUCAŁA M., 1994, Wieloznaczność wyrazów w staropolszczyźnie a we współczesnym języku polskim, [w:] M. Kucała, Z. Krążyńska (red.), Studia historycznojęzykowe, t. 1. Kraków, s. 51–58.
  • MAŃCZAK W., 1977, Słowiańska fonetyka historyczna a frekwencja, Kraków.
  • MOSZYŃSKA D., 1976, Morfologia zapożyczeń łacińskich i greckich w staropolszczyźnie, Wrocław.
  • OHNHEISER I. (red.), 2000, Wortbildung interaktiv im Sprachsystem - interdisziplinär als Forschungsgegenstand. Cловообразование в eго oтнoшениях к дpyгим cфepaм языка. Materialien der 3. Konferenz der Kommission für slawische Wortbildung beim Internationalen Slawistenkomitee, Innsbruck, 27.09.–2.10.1999, Innsbruck
  • PUZYNINA J., 1975, Jak pracować nad słowotwórstwem historycznym języka polskiego, „Poradnik Językowy” z. 4, s. 173–179.
  • SKARGA B., 1989, Granice historyczności, Warszawa.
  • SZCZAUS A., 2005, Rzeczownikowe synonimy słowotwórcze w polszczyźnie XVI wieku, Szczecin.
  • SZLIFERSZTEJNOWA S., 1960, Przymiotniki dzierżawcze w języku polskim, Wrocław.
  • WASZAKOWA K., 1996, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki z formantami paradygmatycznymi, Warszawa.
  • S. B. Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1855.
  • W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969.
  • J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, (red.), Słownik języka polskiego, t. 1–8. Warszawa 1900–1927.
  • M. R. Mayenowa (red.), Słownik polszczyzny XVI wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–2004.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-12c05886-d7cf-4821-a924-b66db7946e43
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.